خدا چه ابزارهایی برای کنترل ذهن به ما داده است/ با یک عملیات سادۀ کنترل ذهن، می‌توان غضب را از بین برد

شناسنامه:

مکان: حسینیه آیت الله حق‌شناس(ره)
زمان: 1397/06/29
صوت: اینجا
مناسبت: محرم 97
مطالب مرتبط: اینجا

ما موضوعات مهمی برای توجّه عمیق داریم؛ مثل خدا و قیامت و... اما آسان‌ترینش «حسین» است/ اگر «قدرت انصراف ذهن» نداشته باشیم، در لحظۀ مرگ، با چه بلایی روبرو می‌شویم؟/ سختیِ جان‌کندن برای این است که توجّهت از دوست‌داشتنی‌‌های دنیایی‌ات کنده بشود

در ادامه بخش‌هایی از دهمین روز سخنرانی علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق‌شناس(ره) با موضوع «کنترل ذهن در مسیر تقرّب» را به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیان معنوی می‌خوانید:

علیرضا پناهیان:

امروزه اسبابِ پراکندگی ذهن و عوامل ضعفِ کنترل ذهن، در دنیا زیاد شده است؛ فضاهای رسانه‌ای با انواع و اقسام سرگرمی‌ها، هر لحظه ذهن انسان‌ها را به خود مشغول می‌کنند. لذا کنترل ذهن و قدرت تمرکز به‌عنوان یک فضیلت انسانی و ضرورت زندگی، هم برای رفع بسیاری از بیماری‌ها و هم برای پیداکردن نشاط و آرامش، توصیه می‌شود.

متخصّصین در کتاب‌های روان‌شناسی سعی می‌کنند با برخی ابزار و تکنیک‌ها، قدرتی در انسان ایجاد کنند تا بتواند ذهن خود را کنترل کند، اما ابزار حقیقی کنترل ذهن و چیزی که آن‌قدر باعظمت و باشکوه باشد که توجه انسان را متمرکز کند، سراغ ندارند!

ولی ما-در قرآن و فرهنگ دینی‌مان- موضوعاتی داریم که می‌توانیم به آنها عمیقاً توجّه کنیم تا قدرت کنترل ذهن ما افزایش پیدا کند؛ موضوعاتی مثل خداوند، قیامت، بهشت و... ما برای فهم این موضوعات نیاز به تمرکز ذهن داریم. یکی‌ از این موضوعات، جهنّم است. دوزخ، این قدرت را دارد که توجّه ما را عمیقاً جلب کند و اراده‌ای برای کنترل ذهن در انسان پدید آورد. درباره مؤمن، فرموده‌اند: «لایُصلِحُهُ الا الخوف»(کافی/2/71) مؤمن جز با خوف اصلاح نمی‌شود، چون یکی از خاصیت‌های خوف، ایجاد تمرکز است.

رسول‌خدا(ص) به امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: غضب نکن (منظور، عصبانیت بیجاست) ولی اگر غضب کردی بنشین (نشستن به انسان کمک می‌کند تا بتواند ذهنش را کنترل کند) بعد به «قدرت پروردگار بر بندگان» فکر کن! «یَا عَلِیُّ لَا تَغْضَبْ فَإِذَا غَضِبْتَ فَاقْعُدْ وَ تَفَکَّرْ فِی قُدْرَةِ الرَّبِّ عَلَى الْعِبَادِ» (تحف‌العقول/ص14) یعنی با یک عملیات سادۀ کنترل ذهن، غضب-که نابودکنندۀ انسان است- از بین می‌رود.

موضوع دیگری که فهم آن نیاز به تمرکز ذهن و تفکر عمیق دارد، محبتی است که ائمۀ هدی(ع) نسبت به ما دارند. امام‌زمان(ع) چقدر ما را دوست دارد؟ خیلی زیاد؛ از پدر و مادرمان هم به ما بیشتر علاقه دارد. چرا حضرت، هر هفته دوبار پروندۀ اعمال ما را نگاه می‌کند؟ (کافی/1/219) (وسائل‌الشیعه/16/114) چون واقعاً نگران ما است و اگر گناهی در پروندۀ ما ببیند، برای ما طلب مغفرت می‌کند. اگر عمیقاً به این موضوع فکر کنیم، محبت ما به امام‌زمان(ع) بیشتر خواهد شد.

همان‌طور که قبلاً بیان شد، یکی از وجوه کنترل ذهن، این است که بتوانی ذهنت را از اموری که به‌طور طبیعی به آنها توجّه می‌کنی منصرف کنی. در روانشناسی می‌گویند: مهم‌ترین عاملی که انسان را به ابرقدرت تبدیل می‌کند، این است که بتوانی حواس خودت را-از یک موضوعی- پرت کنی و به آن توجه نکنی. البته این‌کار خیلی سخت است؛ چون موضوعات زیادی وجود دارند که ذهن انسان را به‌شدت درگیر می‌کنند.

انسان موجود خودخواهی است. وقتی پای درد و بلای خودش به میان بیاید به چیز دیگری فکر نمی‌کند! لذا بزرگان فرموده‌اند که مواظب باشید موقع مرگ، شیطان ایمان‌تان را نگیرد؛ چون آن لحظه، اوجِ درد و رنج انسان است، ابلیس در آن لحظۀ حساس، وسوسه می‌کند و می‌گوید: «ببین خدا دارد جانت را می‌گیرد؛ این کار خداست!» یعنی ابلیس می‌خواهد آدم را در لحظۀ مرگ، بی‌دین کند، می‌خواهد در قلب انسان نسبت به خدا ناراحتی و دشمنی ایجاد کند. اگر ذهن آدم درگیر بشود، انصرافش کار سختی است!

علاقه‌هایی که در دنیا به آن توجّه می‌کنی و گمان می‌کنی که «زیاد هم مهم نیست!» موقع مرگ به ذهنت می‌آید و برایت بزرگ و مهم می‌شود، لذا نمی‌توانی از این علاقه‌ها جدا بشوی و دل بکَنی! سختیِ جان‌کندن برای این است که توجّهت از دوست‌داشتنی‌‌های دنیایی‌ات کنده بشود. لحظۀ وحشتناک و هولناکی است. اما به شما مژده بدهم: «مگر گریه‌کن امام‌حسین(ع) را در این لحظۀ سخت، رها می‌کنند؟!» موقع مرگ بگو: من همیشه در زندگی موضوعی داشتم که هر موقع به آن فکر می‌کردم، اصلاً خودم را فراموش می‌کردم، آن هم «حسین» است.

ما موضوعات بسیار مهمی برای توجّه داریم؛ مثل خدا و قیامت و... اما آسان‌ترینش «حسین» است، چون خودش توجّه ما را به خود جلب می‌کند. اگر در روضۀ امام‌حسین(ع) به فکر مشکلات و گرفتاری‌های خودت باشی، انگار حسین(ع) دارد می‌گوید: «آنها را حل می‌کنم، ول‌شان کن؛ به من نگاه کن!» اما بدانید که امام‌حسین(ع) خیلی هزینه کرده تا برای ما توجّه عمیق ایجاد کند...