۰۱/۰۷/۲۴

علیرضا پناهیان در اولین جلسۀ سال تحصیلی حوزۀ علمیۀ قم:

علت اصلی دین‌گریزی، نحوۀ ناصحیح تبلیغ دین است که خیلی رواج دارد

شناسنامه:

• زمان: ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
• مکان: قم، مدرسۀ علمیۀ امام کاظم(ع)

در 16 جلسات گذشته عرض شد که اصول تبلیغ در سه بخش قابل بیان است. اصول تبلیغ مربوط به پیام‌دهنده، پیام گیرنده و محتوای پیام. در بخش اول، اولین اصل تبلیغی مرتبط با مبلغ و پیام‌دهنده، عبارت بود از اینکه مبلغ باید خودش تلقی صحیحی از دین داشته باشد تا بتواند این تلقی را به جامعه منتقل کند. ذیل این اصل، فهرستی از 5 تلقی غلط رایج را مورد گفتگو قرار دادیم؛ : «1. تلقی صرِف اعتقادی از دین، 2. تلقی صرف اخلاقی از دین، 3. تلقی صرف عاشقانه از دین، 4. تلقی محض تکلیفی از دین و 5. تلقی فردی از دین».

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه مرور مباحث گذشته، بخش عمده نارضایتی از دین و دین‌گریزی جامعه را ناشی از تبلیغ ناصحیح دین دانست و تصریح کرد: هر جمله‌ای در هر فعالیت تبلیغی که مطابق تلقی ناصحیح از دین باشد، موجب تشدید دین‌گریزی می‌شود. مبلغ نباید صرفاً به استقبال چند نفر مؤمن در اطراف خودش از سخنانش نگاه کند. امروز هر مبلغ باید همه افراد دین‌گریزی که مخاطب او هم نیستند را در نظر بگیرد. تبلیغ خوب برخی مبلغان کافی نیست، باید از تبلیغ ناصحیح که موجب تلقی ناصحیح از دین می‌شود دوری کرد. هنگامی که به افکار عمومی مراجعه می‌کنیم، اکثر مردم تلقی صحیح و دقیقی از دین ندارند و این مقصرش ماییم.
  
علیرضا پناهیان سپس به فهرستی از 12 تلقی صحیح از دین که باید مبلغ داشته باشد اشاره کرد و گفت: «تلقی‌های صحیح از دین که در جلسات گذشته به تفصیل به آنها پرداختیم عبارت‌ بودند از: 1. تلقی علمی و واقع بینانه از دین، 2. تلقی عقلانی، 3. تلقی منفعت‌طلبانه از دین و اینکه دین منافع انسان را در دنیا تأمین می‌کند، 4. تلقی امتحانی بودن زندگی و پاسخگو بودن برنامه دین برای امتحانات، 5. تلقی اجتماعی از دین و اینکه دین یک برنامه برای زندگی جمعی است، 6. تلقی سیاسی از دین و درک معادلات کلان قدرت، 7. دین یک امر زیبا، هیجانی و سرگرم‌کننده است، 8. دین موجب داوری و قضاوت در مورد افراد نمی‌شود، 9. دین برنامه ای برای مسابقه است، 10. سهل بودن دین، 11. دین یعنی آزادی و آزادی‌بخشی 12. دین امری محبوب و محبت آفرین است.» 

مدیر مدرسه علمیه و مرکز تخصصی تبلیغ دارالحکمه، با اشاره به اصل دوم؛ و آن اینکه مبلغ باید درک نظام‌مند از دین داشته باشد؛ به طرح اصل دیگری از اصول تبلیغ پرداخت و گفت: «اصل دیگر این است که مبلغ باید فهم و بینش سیاسی داشته باشد. حتی شم سیاسی داشتن لازمۀ درک صحیح از احکام الهی است»  

مدرس حوزۀ علمیۀ قم با اشاره به سخنی از مقام معظم رهبری درباره ضرورت بینش سیاسی داشتن، راه دست یابی به بینش سیاسی را مطالعه تاریخ اسلام مطرح کرد و گفت: «حضرت امام 500 مرتبه به تاریخ صدر اسلام ارجاع دادند. تاریخ صدر اسلام از افرادی که دارای بینش سیاسی از تاریخ صدر اسلام هستند، دریافت کنید، علامه عسکری(ره) و شیخ جعفر مرتضی عاملی خصوصاً علامه و کتاب نقش ائمه در احیاء دین قابل تأمل در این زمینه است.» وی همچنین مطالعۀ صحیفه امام و مراجعه به کلمات رهبری را در دستیابی به فهم و بینش سیاسی لازم و ضروری دانست. پناهیان، زمان شناسی و درک فتنه‌های زمان را لازمۀ فهم مقتضای حال و لازمۀ بلاغت دانستند.