راهنمای استفاده از این جزوۀ «طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن»
منبع: جزوۀ «معرفی و راهنمای کتاب طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن»، صفحۀ 5 تا 9
فهرست
- این کتاب به کدام سوال مهم شما پاسخ می‌دهد؟
- چرا این کتاب کم‌نظیر اینقدر غریب است؟!
- ایده و اقدام ما برای رفع این غربت چه بوده؟
- محتوای جزوۀ حاضر چیست و چه کاربردی دارد؟
این کتاب به کدام سوال مهم شما پاسخ می‌دهد؟
آیا اسلام فقط به دنبال آباد کردن آخرت است یا می‌خواهد بهترین زندگی ممکن را در همین دنیا برای ما مهیا کند؟ آیا اسلام برای رساندن انسان به یک زندگی خوب و شیرین همه‌جانبه در همین دنیا، برنامه جامع و کاملی دارد؟ اگر دارد، آن طرح و برنامه‌ای که انسان‌ها را به چنین زندگی‌ای برساند که همۀ نیازهای فردی و جمعی‌شان در عالی‌ترین درجۀ ممکن و با کمترین آسیب برآورده کند، چیست؟ هدف مؤلف این کتاب پاسخ به همین سوال است: چگونه می‌توان به بهترین زندگی در این دنیا دست یافت. سؤالی که فراوان‌ترین سؤال اصلی همۀ انسان‌ها – از هر مذهب و ملتی و در هر عصری- است.
لیکن از آنجا که مؤلف معتقد است قرآن بهترین راه برای زندگی خوب را ارائه کرده است، تلاش کرده تا بر اساس اصلی‌ترین مفاهیم و آیات «قرآن» به این سؤال پاسخ دهد. هرچند چهار مفهوم «ایمان، توحید، نبوت و ولایت» جزو اصلی‌ترین و پرتکرارترین مفاهیم مطرح شده در قرآن هستند، اما تبیین غیرکاربردی و صرفاً کلامی، اعتقادی و آخرتی از این مفاهیم، باعث شده که ما از نقش منحصر به‌فرد این مفاهیم و حقایق، در ارائۀ بهترین روش برای برطرف کردن مهم‌ترین نیازهای انسان و شکوفایی او در این دنیا بی‌خبر بمانیم! و تعداد قابل توجهی از کسانی که در جستجوی یک زندگی خوب هستند، ذهنیت و تصوری بی‌فایده و یا ملال‌آور از این مفاهیم داشته باشند. کتاب حاضر تلاش کرده این نقصان عظیم را با تبیین منسجم و صحیح بخشی از آیات قرآن، در حد مقدور، برطرف کند. در واقع این کتاب با یک تبیین منسجم و کارکردگرایانه از مفاهیم اصلی دین، کاکرد دین در ایجاد جامعۀ مطلوب بشر را تببیین کرده است. و این کار را بدون اینکه به ورطۀ التقاط و تحریف دین کشیده شود، انجام داده است! این کتاب، از این جهات در میان تألیفات اندیشمندان مسلمان، نادر و کم‌نظیر و یا بی‌نظیر است.
چرا این کتاب کم‌نظیر اینقدر غریب است؟!
کتاب «طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن»، شامل متن پیاده شدۀ 28 جلسه سخنرانی آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای در ماه رمضان حدود 50 سال قبل در زمان محمدرضا شاه است که سال 92 توسط نشر صهبا در یک مجلد حدود 500 صفحه‌ای در قطع وزیری منتشر شده است. یعنی این کتاب، هم نسبتاً قدیمی است(نیم قرن قبل) و هم حجمش به نسبت کتاب‌های امروزی زیاد است! از طرف دیگر، صهبا همانطور که در مقدمۀ کتاب یادآور شده، «برای حفظ سیر محتوای هر جلسه، از زدن تیتر خودداری کرده است» و به عناوین چهار بخش اصلی کتاب(ایمان، توحید، نبوت، ولایت) و همچنین یک تیتر برای هر کدام از 28 جلسه بسنده کرده است. یعنی تقریباً هر 18 صفحه فقط یک تیتر دارد.
اما از آنجایی که همۀ عناوین و تیترهای 28گانۀ کتاب، شامل واژگانی هستند که جوان امروز، از دبستان تا دانشگاه و از مسجد تا صدا و سیما بارها و بارها شنیده است، بنابراین غیرطبیعی نیست که مخاطب جوان مطمئن باشد کتابی مربوط به 50 سال قبل که عناوین و فهرستش چیزی جز همان واژه‌های تکراری و غیر جذاب نیست، حرف جدیدی ندارد! به ویژه از آنجا که این کتاب اثر شخصیتی چون رهبر انقلاب است، می‌توان مطمئن بود که تمام مطالب مهم ایشان در خصوص معارف دینی را بارها در ضمن کتاب‌های معارف و برنامه‌های صدا و سیما خوانده و شنیده‌ایم؛ به خصوص اگر چنین مطالب منسجمی بوده باشد. جالب اینکه همۀ این تصورات کاملاً اشتباه است!
معرفی نادرست مراکز تعلیمی و تبلیغی از مفاهیم دینی در کنار تحریف‌ها و تبلیغات دشمنان بشریت، باعث شده قشر وسیعی از جوانان، خاطرۀ دلچسپی از واژگان به کار رفته در عناوین و تیترهای کتاب نداشته باشند. تصورشان این است که این مفاهیم یک سلسله موضوعات صرفاً اعتقادی و مربوط به جزا و پاداش در بهشت و جهنم است و هیچ‌گونه ارتباطی به داشتن یک زندگی خوب، یک حال خوب، و یک جامعۀ خوب در این دنیا ندارد.
هرچند جوان امروز حق دارد که چنین تصوری نسبت به این کتاب داشته باشد، اما واقعیت این است که اکثر این تصورات در مورد این کتاب، دقیقاً برعکس است! یعنی اولاً بخش عمدۀ محتوای این کتاب کاملاً جدید است و دینی که معرفی می‌کند با دینی که جوان شناخته است، تفاوت زیادی می‌کند. و ثانیاً اگر امروز یک کتاب بخواهیم معرفی کنیم که با چنین جامعیتی، دین را نه از جهت آثار اخروی و اعتقادی، بلکه از جهت کارکرد و کاربرد آن برای رسیدن به یک حال خوب و ساختن یک زندگی و جامعۀ خوب معرفی کرده باشد، آن کتاب همین کتاب است!
ایده و اقدام ما برای رفع این غربت چه بوده؟
پس به طور خلاصه علت غربت این کتاب، مدفون شدن محتواهای «جدید، کابردی و جذاب» ذیل عناوین و تیترهای به شدت تکراری و غیر جذاب است. تیترهایی که اتفاقاً برای مخاطب پنجاه سال قبل خود خیلی هم مناسب، تازه و جذاب بودند، اما الان اصلاً معرف خوبی برای محتوای ارزشمند و جذاب داخل کتاب نیستند!
قدم اول گروه پژوهشی مؤسسۀ بیان معنوی برای رفع این غربت، اصلاح و تکمیل فهرست بود. سعی کردیم عناوین و تیترها به گونه‌ای باشند که تا حد امکان «تازگی، جذابیت و کاربردی بودن» محتوای کتاب را تا حد ممکن به مخاطب منعکس کند. درواقع سعی کردیم تیترها، نمایندگان بهتری برای محتوای ذیل خود باشند. در عین حال تلاش کردیم تا آنجا که ممکن است، به عناوین و تیترهای کتاب پایبند باشیم و با اضافه کردن کلماتی به تیترها، نقایص آنها را برطرف کنیم. طبعاً در رهگذر این تلاش، طول تیترها بیشتر شد، اما به نظرمان ارزشش را داشت. از طرف دیگر بخش قابل توجهی از متن، بدون تیتر بود. یعنی به طور متوسط هر 16 صفحه از کتاب فقط یک تیتر داشت. پس ما سعی کردیم با افزایش تیترها کمک کنیم تا مخاطب بتواند در فرصت کوتاهی با نظم، انسجام و محتوهای جذاب کتاب بیشتر آشنا شود.
حاصل این تلاش، سه فهرست شد:
فهرست مقدماتی: کتاب دارای 4 بخش اصلی است که در مجموع 28 جلسه در ذیل این 4 بخش آمده‌اند. فهرست مقدماتی، شامل عناوین اصلاح شدۀ «چهار بخش اصلی کتاب + جلسات 28 گانه» است. این فهرست به دلیل اصلاح صورت گرفته در عناوین، سیر کلی محتوای کتاب را تا حدی خوبی نشان می‌دهد.
فهرست متوسطه: این فهرست علاوه بر تیترهای فهرست مقدماتی، عناوین جزئی برای هر کدام از 28 جلسه دارد که در کتاب «طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن» نیست. فهرست عناوین هر جلسه کمک می‌کند مخاطب قبل یا بعد از اینکه آن جلسه را بخواند، از ساختار مطالب هر جلسه اطلاع پیدا کند. این ویژگی حتی برای کسی که قصد خواندن کامل کتاب را دارد هم مفید است. زیرا به درک بهتر و نیز پایایی و ماندگاری مطلب در ذهن و همچنین بازخوانی و مراجعۀ مجدد به مطالب کمک می‌کند.
فهرست پیشرفته: این فهرست علاوه بر دو فهرست قبلی، شامل عناوین کناری هم هست. «عناوین کناری» چیست؟ عناوین کناری، تیترهایی هستند که معمولاً در حاشیۀ صفحات کتاب نوشته می‌شوند. هر عنوان کناری تلاش می‌کند تا مدعا و مضمون کوچکترین بخش محتوایی کتاب(که معمولا یک یا چند پاراگراف است) را در قالب یک جمله یا عبارت توضیح دهد.
شمارۀ صفحه: اعدادی که در انتهای برخی «عناوین کناری» آمده است، شمارۀ صفحۀ آن محتوا در کتاب «طرحی کلی اندیشه اسلامی در قرآن» است. شمارۀ صفحات بر اساس نسخۀ چاپ شده است. اگر از نسخۀ فایل پی‌دی‌اف موبایلی استفاده می‌کنید، به جدول ضمیمه در انتهای این جزوه مراجعه کنید.
پس قدم اول ما اصلاح و تکمیل عناوین کتاب بود که منجر به سه فهرست شد.
و اما قدم دوم ارائۀ سه خلاصه بود؛ خلاصۀ مقدماتی، خلاصۀ متوسطه، و خلاصۀ پیشرفته:
- خلاصۀ مقدماتی: در این خلاصه، سعی شده حرف اصلی هر کدام از چهار «بخش» کتاب، در یک پاراگراف توضیح داده شود.
- خلاصۀ متوسطه: در این خلاصه سعی شده حرف اصلی هر «بخش» که به طور متوسط حدود 100 صفحه است، در چند صفحه توضیح داده شود.
- خلاصه پیشرفته: در این خلاصه سعی شده حرف اصلی هر «جلسه» در چند صفحه توضیح داده شود.
اهداف متعددی برای این خلاصه‌ها متصور بود، از اهداف آموزشی گرفته تا اهداف ترویجی و تحقیقی که بخشی از انها پیشتر اشاره شد.
محتوای جزوۀ حاضر چیست و چه کاربردی دارد؟
این جزوه شامل سه بستۀ مقدماتی، متوسطه و پیشرفته برای آشنایی و استفادۀ بهتر از کتاب «طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن» است. هر بسته شامل یک خلاصه و یک فهرست است.
غرض از فرآوری‌های انجام شده، اولاً مشخص شدن نظم، طبقه‌بندی و انسجام مباحث این کتاب است. این نظم به فراگیری و ماندگاری مباحث در ذهن و نیز شکل‌گیری ارتباط مباحث با یکدیگر کمک می‌کند. فایده و هدف دوم، برجسته کردن جذابیت‌های مباحث است که به‌طور معمول در حجم زیاد صفحات پنهان است و فقط کسی که کتاب را به‌صورت کامل مطالعه کند از آنها باخبر می‌شود. یک فهرست گویا و ساختارمند، می‌تواند انگیزۀ بیشتری برای مطالعۀ همه یا بخشی از کتاب در مخاطب ایجاد کند. فایدۀ سوم نیز سهولت مراجعات بعدی به بخش‌های مختلف کتاب است. خلاصه‌ها هم تقریباً همین فواید را به صورت دیگری دارند و به انسجام محتوا در ذهن مخاطب پیش و پس از خواندن کتاب کمک می‌کند.
در عین حال باید مراقب آسیب‌ها بود. بسته‌های ارائه شده به‌هیچ‌وجه کسی را از مراجعه به اصل متن بی‌نیاز نمی‌کند. اختصار گاهی اوقات ممکن است رهزن باشد و همۀ مقصود را نرساند. بنابراین اگر برخی عناوین یا عبارت‌های خلاصه به نظر شما نادرست می‌آید، قبل از قضاوت نهایی حتماً به اصل کتاب مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مطلب را درست متوجه شده‌اید. در فهرست پیشرفته، شمارۀ صفحه مشخص شده تا کار مراجعه به کتاب طرح کلی اندیش اسلامی قرآن، که دم دست‌ترین آن، نسخۀ پی‌دی‌اف موبایلی و رایگان آن است، برای همه سهل و آسان باشد. با وجود همۀ تلاش‌ها برای ارائۀ یک محصول خوب، عذر ما را برای نقایص و کاستی‌ها بپذیرید و اگر توانستید به رفع آن کمک کنید. فایل متنی(word) این جزوه در دسترس عموم قرار داده شده تا امکان استفادۀ بیشتر و یا اصلاح آن توسط مربیان و محققان ارجمند فراهم باشد.
پایان/
درختوارۀ مطالب مرتبط با این جزوه:
- خبر انتشار این جزوۀ ویژه
- دانلود فایل PDF جزوۀ «طرح خدا برای رسیدن به اوج شکوفایی و زندگی خوب چیست؟» یا همان جزوۀ «معرفی و راهنمای مطالعه کتاب "طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن"
- بخش‌هایی از این جزوه:
-
- سطح مقدماتی
- سطح متوسطه
-
سطح پیشرفته (برای مطالعۀ این قسمت باید فایل کامل جزوه را دانلود کنید)
- خلاصه (50 صفحه)
- پیشرفته (88 صفحه)
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید