۹۵/۰۷/۲۶

چارچوب اصلاح جامعه چیست؟

• مکان: حسینیه امام خمینی(ره) - بیت رهبری
• زمان: 1395/07/21
• صوت: دانلود | بشنوید
• فیلم: ببینید(دانلود کنید)
• مشروح: اینجا
• گزارش تصویری: اینجا
• کلیپ صوتی: پیشنهاد دهید
• اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

خلاصۀ سخنرانی استاد پناهیان در شام غریبان در بیت رهبری

بیانیۀ مأموریت انبیاء در 4 بند

• «چهار عمل اصلی» که در «بیانیۀ مأموریت انبیاء در قرآن» بیان شده، را می‌توان چارچوب اصلاح یک جامعه دانست: «هوَ الَّذی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ؛ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ، وَ یُزَکِّیهِمْ، وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ، وَ الْحِکْمَةَ»(جمعه/2(

1 مرحلۀ اول: تلاوت (یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِه)

• تلاوت، کارِ عمیق تعلیمی نیست، مواجه کردن مردم با آیات قرآن است. بعضی‌ها همین‌که حقایق را بشوند، بیدار میشوند و پرواز می‌کنند. تلاوت، نفوس مستعد را بیدار می‌کند و پرواز می‌دهد. تلاوت محدود به آیات قرآن نیست؛ دیدن «خوبان عالم» و یا بیان بسیاری از حقایق تاریخ اسلام، آثار تلاوت‌گونه دارد و می‌تواند در انسان تحول ایجاد کند. آشنایی با تاریخ اسلام یعنی در معرض تابش قرآن ناطق قرار گرفتن که متاسفانه در جامعه و حوزه کم‌توجهی میشود. تلاوت یعنی مرور خوبی‌ها و آیات حق. برای دل‌های بیدار، تلاوت کفایت می‌کند؛ به شرطی با جامعیت و زیبایی اجرا شود.

• تلاوت به مثابۀ یک روش، کار فرهنگی‌ای است که مدیران جامعه باید انجام دهند

2 مرحلۀ دوم: تزکیه (و یُزَکِّیهِمْ)

•  پیامبر(ص) چگونه باید مردم را تزکیه کند؟ درس اخلاق بدهد؟ خُب درس اخلاق که در همان عملیات اول یعنی «تلاوت» بود! و اگر عمیق‌ترش را هم بخواهید، در «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ» هست.

•  پس پیامبر(ص) چگونه مردم را تزکیه و پاک می‌کند؟ دست می‌برد در قلبشان، و قلبشان را تزکیه می‌کند؟! خیر، پیامبر(ص) برای تزکیۀ آدم‌ها راهی جز دست بردن در اندیشه یا رفتار آدم‌ها ندارد. «تعلیم» که در همین آیه آمده، پس یزَکِّیهِمْ چیزی غیر از تعلیم معارف دینی و اخلاقی است. چیزی که به اثرگذاری بر رفتار ربط دارد، نه بر اندیشه. یُزَکِّیهِمْ یعنی جامعه را مدیریت کن و قوانینی بگذار که رفتارهای مردم به‌صورتی هدایت شود که باعث تزکیۀ آنها بشود.

• «یُزَکِّیهِمْ» کار حاکمیتی و قانونگذاری است نه معلمان اخلاق/ حکومت و سیاست است که می‌تواند اخلاق را آباد یا نابود کند!

• »یُزَکِّیهِمْ» اصلش با با قانون‌گذاران است/ بسیاری از «مشکلات اخلاقی» جامعۀ ما، ناشی از شباهت قوانین ما با «قوانین غربی» است/ داستان نحوۀ تصویب یک قانون غربی دربارۀ خانواده، در شورای نگهبان (شرح ماجرا درلینک انتهای پست)

• رسول خدا(ص): اجرای یک حدّ -یعنی اجرای قانون الهی و اجرای عدالت-، از 60سال عبادت پاک‌کننده‌تر است!/ اجرای قانون و عدالت، کار حکومت است نه علمای اخلاق/ اگر مردم در دولتمردان تبعیض ببینند، هزاران معصیت خواهد شد وگناهش بر گردن همان دولتمردان است

• یتْلُوا عَلَیْهِمْ: کار فرهنگی، یُزَکِّیهِمْ: کار حاکمیتی

3 مرحلۀ سوم: تعلیم کتاب (وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ)

• بعد از پیامبر بعضی‌ها اجازۀ تفسیر قرآن هم نمی‌دادند!/ «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ» نیاز به حکومت دارد

4 مرحلۀ چهارم: تعلیم حکمت (وَ الْحِکْمَةَ)

• پیامبر(ص) باید به مردم حکمت هم بیاموزد تا جامعه سعادتمند شود/ حکمت یعنی بصیرت و خوب فهمیدن/ آیا دانش آموزان ما حکمت فرا می‌گیرند؟

• مهمترین بخش حکمت، حکمت سیاسی است که باعث سعادت یک جامعه می‌شود. حکیم اولویت‌ها را تشخیص می‌دهد: امیرالمؤمنین(ع) درمقابل پافشاری مردم بر برخی بدعتها درنماز کوتاه آمد، اما درمقابل فشار برخی برای تقسیم نامساوی بیت‌المال، به قیمت جنگ داخلی هم کوتاه نیامد! یعنی: نماز را اگر غلط خواندند، اشکال ندارد، ولی پول باید درست تقسیم شود/ اگر حکمت نداشته باشیم، از امیرالمؤمنین(ع) هم ایراد می‌گیریم!/ اگر حکمت و بصیرت نباشد، کربلا پیش می‌آید

•  حکمت و بصیرت سیاسی حضرت زینب(س) این بود که فرمود: آیندگان بدانند کسی حسینِ ما را کُشت- عمر سعد- که ما از او چشم یاری داشتیم! یعنی آدم‌خوب‌ها حسین(ع) را کشتند! ای خوبان جامعه؛ ما کربلا دیده‌ایم! عمر سعد هم برای حسین(ع) گریه می‌کرد! پس عمر سعد، عاطفه هم داشته و قبلا آدم خوبی بوده! عصر عاشورا، عمر سعد می‌گفت: خیمه‌ها را غارت نکنید.. اما اراذل گوش نمی‌کردند. شباهت فتنه‌گرها و عمرسعد: وقتی کار را خراب کردند، اراذل واوباش کار را از دستشان گرفتند. درحالیکه اگر آدم‌خوبها جلو نمی‌افتادند که 30هزار نفر راه نمی‌افتادند بروند کربلا!