رویداد توانمندسازی دستیاران استانداران در امر مردمی‌سازی دولت- ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
مدیران کشور اگر فرشتۀ آسمانی هم باشند؛ باید قدرت را تا آنجا که ممکن است از آنها بگیریم و به مردم بسپاریم/ شیوۀ ادارۀ کشور باید عوض بشود؛ بروکراسی عامل مافیا و رانت است
شناسنامه:
- زمان: ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
- مکان: در جمع دستیاران استانداران در امر مردمی‌سازی دولت
- گزارش تصویری: اینجا
حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان در یکی از جلسات این رویداد حضور یافت و از زوایای مختلف به تشریح موضوعِ مردمی‌سازی دولت پرداخت. در ادامه، فرازهایی از سخنان ایشان را می‌خوانید:
رهبر انقلاب از ۱۰ سال پیش حرکت جدیدی را برای مردمی‌سازی دولت آغاز کرده است
مقام معظم رهبری از ۱۰ سال پیش حرکت جدیدی را آغاز کرده؛ حرکتی که به سمت مردمی‌سازی دولت است. یادمان هست که بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری قبلی، استفاده از کلمه «آتش به اختیار» از سوی مقام معظم رهبری خیلی به چشم آمد. آن زمان دولت در اختیار جریانی قرار گرفته بود که وضعیت سیاسی و فرهنگی‌اش مشخص بود. در آن زمان، گویا مقام معظم رهبری می‌خواست بگوید که فراتر از دولت با هر دیدگاهی، من امیدم به مردم است.
مردم‌سالاری دینی فقط حضور مردم پای صندوق‌های رأی نیست. حضرت آقا فرمودند که بسیج مظهر مردم‌سالاری دینی است. طرح «محله مردم‌سالار» یکی از جلوه‌های این حرکت است که بسیج انجام داده است. خط اسلامی‌کردن حکمرانی و تحولی که باید علیه بروکراسی رایج شکل بگیرد، دنبال شد. بعد با بسیج صحبت کردند و چند کار مردم نهاد را پیش بردند. در نهایت مقام معظم رهبری به بیانیه گام دوم انقلاب رسید. به نظرم در شرح بیانیه گام دوم معلوم شد که محور بیانیه گام دوم، حلقه‌های میانی بودند. باید ببینیم که منظور از این حلقه‌های میانی چه کسانی هستند؟
مهمترین وظیفه دستیاران مردمی‌سازی دولت، تقویت مشارکت مردم در «تصمیم‌گیری‌ها»، «نظارت» و «اقدام» است
مقام معظم رهبری صریحاً به این دولت فرمودند که حضور مردم و مشارکت مردم را در سه محورِ «تصمیم‌گیری‌ها»، «نظارت بر رفتار مدیران» و «اقدام مردم» افزایش دهید. (مردم را در تصمیم‌سازی‌های دستگاه‌های مسئول کشور شریک کنند... ساز و کار درست کنند که مردم را در اقدام هم شریک کنند؛ بیانات ۱۹/۱۰/۱۴۰۰) مهمترین وظیفه دستیاران مردمی‌سازی دولت، تقویت این سه محور برای مشارکت مردم است.
مردمی‌سازی تعریف گسترده‌ای دارد و شاید بهتر است این‌گونه تعریف شود که مردمی‌سازی شامل چه چیزهایی نیست؟ رهبر انقلاب فرمودند که آقای رئیس‌جمهور و مسئولان به میان مردم می‌روند و این کار خوبی است، اما این کافی نیست و باید مشارکت مردم بیشتر شود. اگر این خط از فرمایشات رهبر انقلاب را دریافت کرده باشیم، تکلیف ما مشخص است که به کدام سمت باید برویم.
چرا دولت امیرالمؤمنین(ع) موفق نبود؟ چون مردم مشارکت لازم را نداشتند
دولتِ امیرالمومنین(ع) مظهرِ عدالت، زُهد، ضد اشرافیت و خدمت بود، اما چهار سال و نیم بیشتر دوام پیدا نکرد! هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که در اجرای عدالت و زُهد و خدمت در حد امیرالمومنین(ع) است اما دولت ایشان به‌ظاهر موفق نبود.
به نظر شما چرا دولت امیرالمؤمنین(ع) شکست خورد؟ برخی علت عدمِ تدام دولت امیرالمومنین(ع) را تبلیغات و مشکلات اقتصادی می‌دانند. اما هرگز این‌گونه نیست. ابزار تبلیغات در آن زمان، سخنرانی‌ها و منبرها بود که در اختیار امیرالمومنین(ع) بود. حکومت امام علی(ع) از نظر اقتصادی هم مشکلی نداشت. دلایل دیگری هم برای این امر بیان می‌شود که هیچ کدام دلیل اصلی نیست. دلیل اصلی این بود که مردم در آن زمان مشارکت لازم را نداشتند.
دلیل موفقیت حکومت امام‌زمان(ع) مشارکت بالای مردم است
در دوران امام زمان(عج) فقط یک تفاوت با حکومت‌های دیگر بزرگان دین وجود دارد؛ آن هم مشارکت بالای مردم در زمان حکومت امام زمان(عج) است. برای اداره کل جهان، یک حکومت چقدر باید قوی باشد؟ اگر اسیر بروکراسی باشد، آیا امکانش هست؟
به هیچ وجه خداوند اجازه نمی‌دهد در زمین عدالت رایج شود و رزق و نعمت زیاد شود؛ مگر با مشارکت مردم در اداره جامعه. مهمترین اقدامی که دولت سیزدهم انجام می‌دهد، انجام همین مردمی‌سازی و بالا بردن سطح مشارکت مردم است.
بروکراسی عامل پدید آمدنِ مافیا و رانت است
بروکراسی امری غیرانسانی است؛ رویکرد بروکراسی این است که مردم دزد هستند و باید از این دزدی جلوگیری کند. بروکراسی عامل پدید آمدنِ مافیا و رانت است؛ مافیا در بخش خصوصی و رانت در بخش دولتی شکل می‌گیرد.
بسیاری از کسانی که در خیابان بی‌حجابی می‌کنند، پدر و مادرشان کارمند هستند. بروکراسی به کارمند یاد می‌دهد که شما کار می‌کنی و پولت را می‌گیری و مسئولیتی نداری. ما بروکراسی کثیف و منحوس را از بین نبرده‌ایم. برخی از وزرای محترم به بنده می‌گفتند که آن‌قدر کار اداری روی سرمان ریخته که فرصت کار عملی و میدانی نداریم! این هم نتیجه بروکراسی است.
فرمانداری که با نخبگان شهر ارتباط مستمر ندارد باید عزل شود؛ حتی اگر اهل نمازشب باشد
بنده از شما دستیاران مردمی‌سازی دولت می‌خواهم که 10 واحد، درباره آثار سوء بروکراسی ماکس وبر بگذرانید و مطالعه کنید. امام خمینی(ره) می‌فرمود که دولت اسلامی دولتی است که اگر بودجه کم آورد، مردم از نان شبشان بزنند و به دولت بدهند. این چگونه محقق می‌شود؟ فقط در یک صورت؛ اینکه حلقه‌های میانی فعال بشوند و به مردم نشان بدهیم که کار دست خودشان است.
فرمانداری که به صورت هفتگی با نخبگان شهرش جلسه نمی‌گذارد باید عزل شود؛ حتی اگر نماز شب بخواند و عاشق ولایت فقیه باشد. امیرالمومنین(ع) و فرزندانش شهید شدند تا مردم را به صحنه بیاورند.
بروکراسی باید کاهش پیدا کند و مردم به میدان بیایند. الان ظرفیت‌های قانونی چقدر اجازۀ این کار را می‌دهد؟ تا هر جا اجازه می‌دهد جلو بروید. با این کار، بانک‌ها منطقه‌ای می‌شوند، بیمه‌ها هم منطقه‌ای می‌شوند، کارخانه‌ها هم به استان‌ها و مردم سپرده می‌شود.
شیوه ادارۀ کشور باید عوض بشود؛ حتی با مسئول خوب هم تحول ایجاد نمی‌شود/ مدیران کشور حتی اگر فرشتۀ آسمانی باشند؛ باید قدرت را از آنها بگیریم و به مردم بسپاریم
باید بپذیریم که شیوه اداره کشور باید عوض شود؛ حتی با مسئول خوب هم تحول ایجاد نمی‌شود. شما منحوس بودن بروکراسی را خودتان با پوست و گوشت و استخوان لمس می‌کنید یا نه؟ دین ما کارمندی و کارگری را رد می‌کند. باید تعاونی‌ها را تقویت کرد. شبکه تعاونی روستایی در کشور نداریم. 25 درصد اقتصادمان باید تعاونی بشود که الان 5 درصدش هم نشده است.
بروکراسی یعنی شما مسئولیت‌پذیر نیستید. بدنۀ دولت باید کوچک بشود. دولت ما سیصد هزار مدیر دارد. حتی اگر این مدیران، سیصد هزار فرشته آسمانی باشند؛ باز هم ما باید این قدرت را از مدیران بگیریم و به مردم بسپاریم.
یکی از اهالی محله‌های مردم‌سالار می‌گفت: دیگر برای ما فرقی نمی‌کند که دولت اصولگرا باشد یا اصلاح‌طلب؛ چون ما خودمان کارهای محله را انجام می‌دهیم و همه مسئولان را هم پای کار آورده‌ایم و کارهای محله را خودمان مدیریت می‌کنیم.
پیامبر(ص) با «شبکه‌سازی» در مدینه، مشارکت مردم را به حداکثر رساند
از شما دستیاران مردم‌سالاری می‌خواهم که در همه شهرها به سراغ نخبگان بروید. با نخبگان صحبت کنید. نکته بسیار مهم در مردمی‌سازی «ارتباط مردم با یکدیگر» است.
پیامبر اکرم(ص) مردم مدینه را به گروه‌های 10 نفره تقسیم کرد. مسئول گذاشت و شورای مرکزی درست کرد. کل مردم مدینه 25 هزار نفر بودند. این تعداد اندک بود و شاید در ظاهر نیازی به این شبکه‌سازی نبود. اما چرا پیامبر(ص) این کار را کرد؟ چون می‌خواست مشارکت مردم را به حداکثر ممکن برساند.
مردمی‌سازی دولت، رسالت خطیر انقلابی ما در این زمان است. اگر این کار را انجام بدهیم، یک نمونه حکمرانی را برای اولین بار در جهان، عملی خواهیم کرد.
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید