۹۵/۰۴/۱۰

حدیث | داستان نزول عذاب الهی بعد از واقعه غدیر خم / بعضی تاب تحمل هر واجبی را دارند اما در مورد ولایت حاضرند بر سرشان سنگ ببارد ولی تسلیم نشوند

متن روایت

عن الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْخَارِفِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ سُفْیَانَ بْنَ عُیَیْنَةَ عَنْ «سَأَلَ سائِلٌ»(معارج/1) فِیمَنْ نَزَلَتْ؟

قَالَ: یَا ابْنَ أَخِی سَأَلْتَنِی عَنْ شَیْ‏ءٍ مَا سَأَلَنِی عَنْهُ أَحَدٌ قَبْلَکَ، لَقَدْ سَأَلْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع عَنْ مِثْلِ الَّذِی سَأَلْتَنِی عَنْهُ.

فَقَالَ: أَخْبَرَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: لَمَّا کَانَ یَوْمُ غَدِیرِ خُمٍّ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَطِیباً، فَأَوْجَزَ فِی خُطْبَتِهِ، ثُمَّ دَعَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ع فَأَخَذَ بِضَبْعِهِ، ثُمَّ رَفَعَ بِیَدِهِ حَتَّى رُئِیَ بَیَاضُ إِبْطَیْهِمَا.

وَ قَالَ: أَلَمْ أُبَلِّغْکُمُ الرِّسَالَةَ؟ أَلَمْ أَنْصَحْ لَکُمْ؟

قَالُوا: اللَّهُمَّ نَعَمْ؛

فَقَالَ: مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.

فَفَشَتْ فِی النَّاسِ فَبَلَغَ ذَلِکَ الْحَارِثَ بْنَ النُّعْمَانِ الْفِهْرِیَّ، فَرَحَلَ رَاحِلَتَهُ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَیْهَا. وَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذْ ذَاکَ بِمَکَّةَ؛ حَتَّى انْتَهَى إِلَى الْأَبْطَحِ، فَأَنَاخَ نَاقَتَهُ ثُمَّ عَقَلَهَا، ثُمَّ جَاءَ إِلَى النَّبِیِّ ص‏ فَسَلَّمَ، فَرَدَّ عَلَیْهِ النَّبِیُّ ص‏.

فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ إِنَّکَ دَعَوْتَنَا أَنْ نَقُولَ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، فَقُلْنَا. ثُمَّ دَعَوْتَنَا أَنْ نَقُولَ: إِنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ، فَقُلْنَا؛ وَ فِی الْقَلْبِ مَا فِیهِ. ثُمَّ قُلْتَ: صَلُّوا، فَصَلَّیْنَا؛ ثُمَّ قُلْتَ: صُومُوا، فَصُمْنَا؛ فَأَظْمَأْنَا نَهَارَنَا وَ أَتْعَبْنَا أَبْدَانَنَا؛ ثُمَّ قُلْتَ: حُجُّوا، فَحَجَجْنَا؛ ثُمَّ قُلْتَ: إِذَا رُزِقَ أَحَدُکُمْ مِائَتَیْ دِرْهَمٍ فَلْیَتَصَدَّقْ بِخُمُسِهِ کُلِّ سَنَةٍ، فَفَعَلْنَا؛ ثُمَّ إِنَّکَ أَقَمْتَ ابْنَ عَمِّکَ، فَجَعَلْتَهُ عَلَماً، وَ قُلْتَ: مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ؛ أَفَعَنْکَ أَمْ عَنِ اللَّهِ؟

قَالَ: بَلْ عَنِ اللَّهِ؛ قَالَ: فَقَالَهَا ثَلَاثاً.

قَالَ: فَنَهَضَ وَ إِنَّهُ لَمُغْضَبٌ وَ إِنَّهُ لَیَقُولُ: اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ مَا قَالَ مُحَمَّدٌ حَقّاً، فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ، تَکُونُ نَقِمَةً فِی أَوَّلِنَا وَ آیَةً فِی آخِرِنَا، وَ إِنْ کَانَ مَا قَالَ مُحَمَّدٌ کَذِباً، فَأَنْزِلْ بِهِ نَقِمَتَکَ.

ثُمَّ أَثَارَ نَاقَتَهُ، فَحَلَّ عِقَالَهَا، ثُمَّ اسْتَوَى عَلَیْهَا، فَلَمَّا خَرَجَ مِنَ الْأَبْطَحِ، رَمَاهُ اللَّهُ بِحَجَرٍ مِنَ السَّمَاءِ، فَسَقَطَ عَلَى رَأْسِهِ وَ خَرَجَ مِنْ دُبُرِهِ وَ سَقَطَ مَیِّتاً، فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ: «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ* لِلْکافِرینَ لَیْسَ لَهُ دافِعٌ* مِنَ اللَّهِ ذِی الْمَعارِج‏»(معارج1ـ3)

لغات و عبارات مشکل

فَأَوْجَزَ: خلاصه کرد

فَأَخَذَ بِضَبْعِهِ: بازوی او را گرفت

إِبْطَیْهِمَا: زیر بغلشان

فَفَشَتْ: پخش شد

فَرَحَلَ رَاحِلَتَهُ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَیْهَا: بر پشت شترش کجاوه بست و بر او سوار شد

فَأَنَاخَ نَاقَتَهُ: شترش را خوابانید

الْأَبْطَحِ: اسم دیگر مکّه است

فَأَظْمَأْنَا نَهَارَنَا: روزمان را به تشنگی گذراندیم

أَتْعَبْنَا أَبْدَانَنَا: بدنهایمان را خسته کردیم

فَنَهَضَ: پس برخاست

أَثَارَ نَاقَتَهُ: شترش را به حرکت انداخت

فَحَلَّ عِقَالَهَا: پس طنابش را باز کرد

منبع

تفسیر فرات، ص 505

بحار الانوار، ج37، ص175

کافی، ج8، ص57 (به اصل داستان و شأن نزول آیه اشاره شده، اما در متن تفاوت دارد، و به جای حارث بن النعمان الفهری، حارث بن عمرو الفهری آمده)