۹۵/۰۴/۱۶

حدیث | مدح پیامبر(ص) از ایمان یمنی‌ها/ مژده پیامبر(ص) به یمنی‌ها به خروج فردی از بین آنها برای یاری فزرند من و فرزند وصیّ من

متن روایت

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: وَفَدَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص أَهْلُ الْیَمَنِ، فَقَالَ النَّبِیُّ ص:

جَاءَکُمُ أَهْلُ الْیَمَنِ یَبُسُّونَ بَسِیساً.

فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: قَوْمٌ رَقِیقَةٌ قُلُوبُهُمْ رَاسِخٌ إِیمَانُهُمْ وَ مِنْهُمُ الْمَنْصُورُ یَخْرُجُ فِی سَبْعِینَ أَلْفاً، یَنْصُرُ خَلَفِی وَ خَلَفَ وَصِیِّی حَمَائِلُ سُیُوفِهِمْ الْمِسْکُ.

فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ وَصِیُّکَ؟

فَقَالَ: هُوَ الَّذِی أَمَرَکُمُ اللَّهُ بِالاعْتِصَامِ بِهِ.

فَقَالَ جَلَّ وَ عَزَّ: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا»(آل عمران/103)

فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ بَیِّنْ لَنَا مَا هَذَا الْحَبْلُ؟

فَقَالَ: هُوَ قَوْلُ اللَّهِ: «إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ»(آل عمران/112) فَالْحَبْلُ مِنَ اللَّهِ کِتَابُهُ، وَ الْحَبْلُ مِنَ النَّاسِ وَصِیِّی.

فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ وَصِیُّکَ؟

فَقَالَ: هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ: «أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ»(زمر/56)

فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا جَنْبُ اللَّهِ هَذَا؟

فَقَالَ: هُوَ الَّذِی یَقُولُ اللَّهُ فِیهِ: «وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا»(فرقان/27) هُوَ وَصِیِّی، وَ السَّبِیلُ إِلَیَّ مِنْ بَعْدِی.

فَقَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ بِالَّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ نَبِیّاً أَرِنَاهُ، فَقَدِ اشْتَقْنَا إِلَیْهِ.

فَقَالَ: هُوَ الَّذِی جَعَلَهُ اللَّهُ آیَةً لِلْمُؤْمِنِینَ الْمُتَوَسِّمِینَ، فَإِنْ نَظَرْتُمْ إِلَیْهِ نَظَرَ مَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِیدٌ، عَرَفْتُمْ أَنَّهُ وَصِیِّی، کَمَا عَرَفْتُمْ أَنِّی نَبِیُّکُمْ. فَتَخَلَّلُوا الصُّفُوفَ وَ تَصَفَّحُوا الْوُجُوهَ، فَمَنْ أَهْوَتْ إِلَیْهِ قُلُوبُکُمْ فَإِنَّهُ هُوَ، لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ: «فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ»(ابراهیم/47) أَیْ إِلَیْهِ وَ إِلَى ذُرِّیَّتِهِ ع.

ثُمَّ قَالَ: فَقَامَ أَبُو عَامِرٍ الْأَشْعَرِیُّ فِی الْأَشْعَرِیِّینَ وَ أَبُو غِرَّةَ الْخَوْلَانِیُّ فِی الْخَوْلَانِیِّینَ وَ ظَبْیَانُ وَ عُثْمَانُ بْنُ قَیْسٍ فِی بَنِی قَیْسٍ وَ عُرَنَةُ الدَّوْسِیُّ فِی الدَّوْسِیِّینَ وَ لَاحِقُ بْنُ عِلَاقَةَ، فَتَخَلَّلُوا الصُّفُوفَ وَ تَصَفَّحُوا الْوُجُوهَ وَ أَخَذُوا بِیَدِ الْأَنْزَعِ الْأَصْلَعِ‏ الْبَطِینِ وَ قَالُوا:

إِلَى هَذَا أَهْوَتْ أَفْئِدَتُنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ.

فَقَالَ النَّبِیُّ ص: أَنْتُمْ نَجَبَةُ اللَّهِ حِینَ عَرَفْتُمْ وَصِیَّ رَسُولِ اللَّهِ قَبْلَ أَنْ تُعَرَّفُوهُ. فَبِمَ عَرَفْتُمْ أَنَّهُ هُوَ؟

فَرَفَعُوا أَصْوَاتَهُمْ یَبْکُونَ وَ یَقُولُونَ:

یَا رَسُولَ اللَّهِ نَظَرْنَا إِلَى الْقَوْمِ فَلَمْ تَحِنَّ لَهُمْ قُلُوبُنَا وَ لَمَّا رَأَیْنَاهُ رَجَفَتْ قُلُوبُنَا ثُمَّ اطْمَأَنَّتْ نُفُوسُنَا وَ انْجَاشَتْ أَکْبَادُنَا وَ هَمَلَتْ أَعْیُنُنَا وَ انْثَلَجَتْ صُدُورُنَا، حَتَّى کَأَنَّهُ لَنَا أَبٌ وَ نَحْنُ لَهُ بَنُونَ.

فَقَالَ النَّبِیُّ ص: «وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ»(آل عمران/7) أَنْتُمْ مِنْهُمْ بِالْمَنْزِلَةِ الَّتِی سَبَقَتْ لَکُمْ بِهَا الْحُسْنَى وَ أَنْتُمْ عَنِ النَّارِ مُبْعَدُونَ.

قَالَ: فَبَقِیَ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ الْمُسَمَّوْنَ حَتَّى شَهِدُوا مَعَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع الْجَمَلَ وَ صِفِّینَ، فَقُتِلُوا بِصِفِّینَ رَحِمَهُمُ اللَّهُ. وَ کَانَ النَّبِیُّ ص بَشَّرَهُمْ بِالْجَنَّةِ وَ أَخْبَرَهُمْ أَنَّهُمْ یَسْتَشْهِدُونَ مَعَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع.

لغات و عبارات مشکل

وَفَدَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص أَهْلُ الْیَمَنِ: برخی از اهل یمن به نمایندگی از یمنی‌ها بر رسول الله ص وارد شدند.

یَبُسُّونَ بَسِیساً: با شتاب وارد می‌شوند. در نسخه بحار (یَبَشُّونَ بَشِیشا) می‌باشد که به معنای گشاده رویی و خوش‌روئی می‌باشد.

حَمَائِلُ سُیُوفِهِمْ الْمِسْکُ: بند شمشیرهایشان از چرم مى‏باشد. در نسخه بحار به جای (المسک)، (الْمَسَد) می‌باشد که به معنای لیف خرما می‌باشد.

فَتَخَلَّلُوا الصُّفُوفَ: در بین صف‌ها حرکت کنید

أَهْوَتْ إِلَیْهِ قُلُوبُکُمْ: به هر کسی که دلهای شما به سمت او گردید و تمایل پیدا کرد.

الْأَنْزَعِ: دو طرف پیشانیش بی‌مو

الْأَصْلَعِ:‏ جلو سرش بى‏مو

الْبَطِینِ: شکمش بزرگ‏

فَلَمْ تَحِنَّ لَهُمْ قُلُوبُنَا: دل‌های ما به سمت هیچ‌کدام آنها تمایل پیدا نکرد.

رَجَفَتْ قُلُوبُنَا: دلهای ما به طپش افتاد و مضطرب شد.

انْجَاشَتْ أَکْبَادُنَا: جگرهایمان مضطرب شد.

هَمَلَتْ أَعْیُنُنَا: اشک از چشمانمان سرازیر شد.

انْثَلَجَتْ صُدُورُنَا: سینه‌هایمان خنک و آرام شد.

منبع

الغیبة نعمانی، ص39

لغت | یمانی یعنی مردی از یمن

و قولهم: رجلٌ‏ یمانٍ‏ منسوب إلى‏ الیمن‏، کان فی الأَصل‏ یَمَنِیّ‏، فزادوا أَلفاً و حذفوا یاء النسبة

منبع

لسان العرب، ج13، ص464