پرونده «زندگی بهتر»
دین موجب آبادانی دنیا می‌شود
قرآن | زندگی بدون یاد خدا زندگی دشوار و نفس‌گیری است
متن آیه
وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِى فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى.
ترجمه
و هر کس از یاد من روى گردان شود، زندگى تنگ (و سخت و دشواری) خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور مىکنیم.
منبع
سوره طه، آیه124
قرآن | هر تلاش و احسان در این دنیا به نفع خود شماست
متن آیه 1
وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمین.
ترجمه
کسى که جهاد و تلاش کند، براى خود جهاد مىکند چرا که خداوند از همه جهانیان بى نیاز است.
منبع
سوره عنکبوت، آیه6
متن آیه 2
إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبیراً.
ترجمه
اگر نیکى کنید، به خودتان نیکى مىکنید و اگر بدى کنید باز هم به خود مىکنید. و هنگامى که وعده دوم فرا رسد، (آن چنان دشمن بر شما سخت خواهد گرفت که) آثار غم و اندوه در صورتهایتان ظاهر مىشود و داخل مسجد (الاقصى) مىشوند همان گونه که بار اول وارد شدند و آنچه را زیر سلطه خود مىگیرند، در هم مىکوبند.
منبع
سوره إسراء، آیه7
متن آیه 3
وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمیدٌ.
ترجمه
ما به لقمان حکمت دادیم (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجاى آور هر کس شکرگزارى کند، تنها به سود خویش شکر کرده و آن کس که کفران کند، (زیانى به خدا نمىرساند) چرا که خداوند بىنیاز و ستوده است.
منبع
سوره لقمان، آیه12
متن آیه 4
مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها وَ ما رَبُّکَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبیدِ.
ترجمه
کسى که عمل صالحى انجام دهد، سودش براى خود اوست و هر کس بدى کند، به خویشتن بدى کرده است و پروردگارت هرگز به بندگان ستم نمىکند.
منبع
سوره فصلت، آیه46
متن آیه 5
مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها ثُمَّ إِلى رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ.
ترجمه
هر کس کار شایستهاى بجا آورد، براى خود بجا آورده است و کسى که کار بد مىکند، به زیان خود اوست سپس همه شما به سوى پروردگارتان بازگردانده مىشوید.
منبع
سوره جاثیة، آیه15
متن آیه 6
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى حِمْلِها لا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْءٌ وَ لَوْ کانَ ذا قُرْبى إِنَّما تُنْذِرُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ مَنْ تَزَکَّى فَإِنَّما یَتَزَکَّى لِنَفْسِهِ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصیرُ.
ترجمه
هیچ گنهکارى بار گناه دیگرى را بر دوش نمىکشد و اگر شخص سنگینبارى دیگرى را براى حمل گناه خود بخواند، چیزى از آن را بر دوش نخواهد گرفت، هر چند از نزدیکان او باشد! تو فقط کسانى را بیممىدهى که از پروردگار خود در پنهانى مىترسند و نماز را برپا مىدارند و هر کس پاکى (و تقوا) پیشه کند، نتیجه آن به خودش بازمىگردد و بازگشت (همگان) به سوى خداست.
منبع
سوره فاطر، آیه18
قرآن | با عمل به دین دنیا آباد می‌شود
متن آیه
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُون
ترجمه
و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان مىآوردند و تقوا پیشه مىکردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها مىگشودیم ولى (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم
منبع
سوره اعراف، آیه96
آیه مکمل | با احیای قرآن، از زمین و آسمان برکت می‌بارد
متن آیه
وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَ کَثیرٌ مِنْهُمْ ساءَ ما یَعْمَلُون
ترجمه
و اگر آنان، تورات و انجیل و آنچه را از سوى پروردگارشان بر آنها نازل شده [قرآن] برپا دارند، از آسمان و زمین، روزى خواهند خورد جمعى از آنها، معتدل و میانهرو هستند، ولى بیشترشان اعمال بدى انجام مىدهند
منبع
سوره مائده، آیه66
حدیث | اگر به مقدرات الهی راضی شوید زندگیتان خوش می‌شود
متن روایت
قال علی ع: إِنَّکُمْ إِنْ رَضِیتُمْ بِالْقَضَاءِ طَابَتْ عِیشَتُکُمْ وَ فُزْتُمْ بِالْغَنَاءِ.
منبع
غررالحکم، ص270
حدیث | داستان تقاضای بنی اسرائیل از خدا برای گرفتن امر باران به دست خود/ اگر امور تکوینی جهان به دست انسان باشد به ضرر خود عمل می‌کند
متن روایت
قال الصادق ع: أَنَّ قَوْماً مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ قَالُوا لِنَبِیٍّ لَهُمُ:
ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُمْطِرْ عَلَیْنَا السَّمَاءَ إِذَا أَرَدْنَا.
فَسَأَلَ رَبَّهُ ذَلِکَ؛ فَوَعَدَهُ أَنْ یَفْعَلَ. فَأَمْطَرَ السَّمَاءَ عَلَیْهِمْ کُلَّمَا أَرَادُوا. فَزَرَعُوا فَنَمَتْ زُرُوعُهُمْ وَ حَسُنَتْ. فَلَمَّا حَصَدُوا لَمْ یَجِدُوا شَیْئاً؛ فَقَالُوا:
إِنَّمَا سَأَلْنَا الْمَطَرَ لِلْمَنْفَعَةِ.
فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى: أَنَّهُمْ لَمْ یَرْضَوْا بِتَدْبِیرِی لَهُمْ. أَوْ نَحْوَ هَذَا.
منبع
قصص الانبیاء(راوندی)، ص181
قرآن | ابلیس آدم(ع) را با وعده زندگی بهترِ دروغین فریب داد و از بهشت او را به دنیا کشاند
متن آیه
فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطانُ قالَ یا آدَمُ هَلْ أَدُلُّکَ عَلى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْکٍ لا یَبْلى.
ترجمه
ولى شیطان او را وسوسه کرد و گفت: «اى آدم! آیا مىخواهى تو را به درخت زندگى جاوید، و ملکى بىزوال راهنمایى کنم؟
منبع
سوره طه، آیه120
آیه مکمل | شیطان خطاب به آدم و حوا (ع): اگر از میوه ممنوعه بخورید یا فرشته می‌شوید و یا جاودانه می‌مانید
متن آیه
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُورِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما وَ قالَ ما نَهاکُما رَبُّکُما عَنْ هذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَنْ تَکُونا مَلَکَیْنِ أَوْ تَکُونا مِنَ الْخالِدینَ.
ترجمه
سپس شیطان آن دو را وسوسه کرد، تا آنچه را از اندامشان پنهان بود، آشکار سازد و گفت: «پروردگارتان شما را از این درخت نهى نکرده مگر بخاطر اینکه (اگر از آن بخورید،) فرشته خواهید شد، یا جاودانه (در بهشت) خواهید ماند.
منبع
سوره اعراف، آیه20
حدیث | استقامت در راه دین سبب آبادانی دنیا می‌شود
توضیح
این روایت قسمتی از وصیت امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب است که تمام این وصیت در کتاب تحف العقول حدود 7صفحه می‌باشد.
متن روایت
روی عن الصادق ع أَنَّهُ قَالَ: یَا عَبْدَ اللَّهِ لَقَدْ نَصَبَ إِبْلِیسُ حَبَائِلَهُ فِی دَارِ الْغُرُور ... یَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَوْ أَنَّ شِیعَتَنَا اسْتَقَامُوا لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِکَةُ وَ لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ وَ لَأَشْرَقُوا نَهَاراً وَ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ لَمَا سَأَلُوا اللَّهَ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاهُم.
عبارات مشکل
لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ: ابرهای رحمت بر آنها سایه می‌افکند
لَأَشْرَقُوا نَهَاراً: در روز می‌درخشیدند
منبع
تحف العقول، ص302
حدیث | اگر مسلمانان از ولایت جدا نمی‌شدند دنیایشان تا قیامت آباد می‌شد
متن روایت
قال امیرالمومنین ع: وَ لَوْ أَنَّ الْأُمَّةَ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِیَّهُ اتَّبَعُونِی وَ أَطَاعُونِی لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ رَغَداً إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَة
منبع
کتاب سلیم بن قیس، ج2، ص658
توجه به دنیا منافاتی با دین ندارد
حدیث | اعتراض به امام صادق(ع) به خاطر پوشیدن لباس خیلی زیبا
متن روایت
عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ قَالَ: دَخَلَ سُفْیَانُ الثَّوْرِیُّ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَرَأَى عَلَیْهِ ثِیَابَ بِیضٍ کَأَنَّهَا غِرْقِئُ الْبَیْضِ فَقَالَ لَهُ:
إِنَّ هَذَا اللِّبَاسَ لَیْسَ مِنْ لِبَاسِکَ.
فَقَالَ لَهُ: اسْمَعْ مِنِّی وَ عِ مَا أَقُولُ لَکَ، فَإِنَّهُ خَیْرٌ لَکَ عَاجِلًا وَ آجِلًا إِنْ أَنْتَ مِتَّ عَلَى السُّنَّةِ وَ الْحَقِّ وَ لَمْ تَمُتْ عَلَى بِدْعَةٍ. أُخْبِرُکَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص کَانَ فِی زَمَانٍ مُقْفِرٍ جَدْبٍ، فَأَمَّا إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْیَا فَأَحَقُّ أَهْلِهَا بِهَا أَبْرَارُهَا لَا فُجَّارُهَا، وَ مُؤْمِنُوهَا لَا مُنَافِقُوهَا، وَ مُسْلِمُوهَا لَا کُفَّارُهَا، فَمَا أَنْکَرْتَ یَا ثَوْرِیُّ؟ فَوَ اللَّهِ إِنَّنِی لَمَعَ مَا تَرَى، مَا أَتَى عَلَیَّ مُذْ عَقَلْتُ صَبَاحٌ وَ لَا مَسَاءٌ وَ لِلَّهِ فِی مَالِی حَقٌّ أَمَرَنِی أَنْ أَضَعَهُ مَوْضِعاً إِلَّا وَضَعْتُهُ.
قَالَ: فَأَتَاهُ قَوْمٌ مِمَّنْ یُظْهِرُونَ الزُّهْدَ وَ یَدْعُونَ النَّاسَ أَنْ یَکُونُوا مَعَهُمْ عَلَى مِثْلِ الَّذِی هُمْ عَلَیْهِ مِنَ التَّقَشُّف ...
در ادامه عده‌ای از زهّاد با آیاتی از قرآن با حضرت به بحث می‌پردازند که حضرت جواب شبهات آنان را یک به یک می‌دهد.
لغات و عبارات مشکل
غِرْقِئُ الْبَیْضِ: پرده نازک روی سفیده تخم مرغ(در سفیدی و لطافت و ظرافت)
وَ عِ مَا أَقُولُ لَکَ: به خاطر بسپار آنچه که به تو می‌گویم.
عَاجِلًا وَ آجِلًا: حال و آینده(دنیا و آخرت)
زَمَانٍ مُقْفِرٍ جَدْبٍ: زمان تنگدستی و خشکسالی
التَّقَشُّف: ترک نظافت و آراستگی
منبع
کافی، ج5، ص65
حدیث | علاقه به جمع مال حلال برای قضای حوائج شرعی خوب است
متن روایت
عَنْ عَمْرِو بْنِ جُمَیْعٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ:
لَا خَیْرَ فِی مَنْ لَا یُحِبُّ جَمْعَ الْمَالِ مِنْ حَلَالٍ یَکُفُّ بِهِ وَجْهَهُ وَ یَقْضِی بِهِ دَیْنَهُ وَ یَصِلُ بِهِ رَحِمَه.
عبارات مشکل
یَکُفُّ بِهِ وَجْهَهُ: با آن آبرویش را حفظ کند.
منبع
کافی، ج5، ص72
حدیث | تحمل زندگی در خانه کوچک با توان خرید خانه بزرگ از حماقت است
متن روایت
عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ: إِنَّ أَبَا الْحَسَنِ ع اشْتَرَى دَاراً وَ أَمَرَ مَوْلًى لَهُ أَنْ یَتَحَوَّلَ إِلَیْهَا، وَ قَالَ:
إِنَّ مَنْزِلَکَ ضَیِّقٌ.
فَقَالَ: قَدْ أَحْدَثَ هَذِهِ الدَّارَ أَبِی.
فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع: إِنْ کَانَ أَبُوکَ أَحْمَقَ یَنْبَغِی أَنْ تَکُونَ مِثْلَهُ؟
منبع
کافی، ج6، ص525
حدیث | زن و فرزند و خانه و مرکبِ خوب، از سعادت مرد است
متن روایت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ الزَّوْجَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْمَسْکَنُ الْوَاسِعُ وَ الْمَرْکَبُ الْهَنِیءُ وَ الْوَلَدُ الصَّالِح
لغات مشکل
الْمَرْکَبُ الْهَنِیءُ: مرکب رام و خوش‌رکاب
منبع
جعفریات، ص99
دعائم الاسلام، ج2، ص195
مکارم الاخلاق، ص125
حدیث | امام باقر(ع): از کسی که در امر دنیایش تنبلی می‌کند بدم می‌آید
متن روایت
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنِّی لَأُبْغِضُ الرَّجُلَ أَوْ أُبْغِضُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَکُونَ کَسْلَانَ عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ وَ مَنْ کَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکْسَلُ.
منبع
کافی، ج5، ص85
حدیث | مبارزه با نفس نباید مزاحم دنیا دیگران باشد/ تشریفات در خانه برای رضایت همسر منافاتی با زهد ندارد/ انسان حق ندارد به خاطر تهذیب نفس بر خانواده‌اش سخت بگیرد
متن روایت 1
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: دَخَلَ قَوْمٌ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع فَقَالُوا:
یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ نَرَى فِی مَنْزِلِکَ أَشْیَاءَ نَکْرَهُهَا.
وَ إِذَا فِی مَنْزِلِهِ بُسُطٌ وَ نَمَارِقُ، فَقَالَ ع:
إِنَّا نَتَزَوَّجُ النِّسَاءَ فَنُعْطِیهِنَّ مُهُورَهُنَّ فَیَشْتَرِینَ مَا شِئْنَ لَیْسَ لَنَا مِنْهُ شَیْءٌ.
لغات و عبارات مشکل
بُسُطٌ: گلیم و حصیرها
نَمَارِقُ: پشتی‌ها
منبع
کافی، ج6، ص476
متن روایت 2
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فَرَأَیْتُ فِی مَنْزِلِهِ بُسُطاً وَ وَسَائِدَ وَ أَنْمَاطاً وَ مَرَافِقَ، فَقُلْتُ:
مَا هَذَا؟
فَقَالَ: مَتَاعُ الْمَرْأَةِ.
لغات مشکل
بُسُطاً: گلیم‌ها
وَسَائِدَ: بالش، پشتی‌ها
أَنْمَاطاً: نمَدها
مَرَافِقَ: پشتی‌ها و متکاهایی که موقع نشستن زیر آرنج می‌گذارند.
منبع
کافی، ج6، ص476
متن روایت 3
عَنِ الْحَسَنِ الزَّیَّاتِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی بَیْتٍ مُنَجَّدٍ، ثُمَّ عُدْتُ إِلَیْهِ مِنَ الْغَدِ وَ هُوَ فِی بَیْتٍ لَیْسَ فِیهِ إِلَّا حَصِیرٌ وَ عَلَیْهِ قَمِیصٌ غَلِیظٌ، فَقَالَ:
الْبَیْتُ الَّذِی رَأَیْتَهُ لَیْسَ بَیْتِی، إِنَّمَا هُوَ بَیْتُ الْمَرْأَةِ وَ کَانَ أَمْسِ یَوْمُهَا.
لغات مشکل
مُنَجَّدٍ: زینت داده شده (مثل فرش و بالش و پرده و ...)
قَمِیصٌ غَلِیظٌ: لباس کلفت
منبع
کافی، ج6، ص477
متن روایت 4
عَنْ أَبِی الْجَارُودِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع وَ هُوَ جَالِسٌ عَلَى مَتَاعٍ، فَجَعَلْتُ أَلْمِسُ الْمَتَاعَ بِیَدِی، فَقَالَ:
هَذَا الَّذِی تَلْمِسُهُ بِیَدِکَ أَرْمَنِیٌّ.
فَقُلْتُ لَهُ: وَ مَا أَنْتَ وَ الْأَرْمَنِیَّ؟
فَقَالَ: هَذَا مَتَاعٌ جَاءَتْ بِهِ أُمُّ عَلِیٍّ.
امْرَأَةٌ لَهُ، فَلَمَّا کَانَ مِنْ قَابِلٍ دَخَلْتُ عَلَیْهِ فَجَعَلْتُ أَلْمِسُ مَا تَحْتِی، فَقَالَ:
کَأَنَّکَ تُرِیدُ أَنْ تَنْظُرَ مَا تَحْتَکَ؟
فَقُلْتُ: لَا وَ لَکِنَّ الْأَعْمَى یَعْبَثُ.
فَقَالَ لِی: إِنَّ ذَلِکَ الْمَتَاعَ کَانَ لِأُمِّ عَلِیٍّ وَ کَانَتْ تَرَى رَأْیَ الْخَوَارِجِ، فَأَدَرْتُهَا لَیْلَةً إِلَى الصُّبْحِ أَنْ تَرْجِعَ عَنْ رَأْیِهَا وَ تَتَوَلَّى أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع، فَامْتَنَعَتْ عَلَیَّ فَلَمَّا أَصْبَحْتُ طَلَّقْتُهَا.
لغات مشکل
مَتَاعٍ: وسائل خانه
منبع
کافی، ج6، ص477
حدیث | داستان | پاسخ زیبای امام حسن(ع) به پیرمرد فقیر یهودی/ مومن در این دنیا هر چه که نعمت داشته باشد باز در زندان است و کافر هر چه که بدبخت باشد باز در بهشت است
متن روایت
وَ نَقَلَ أَنَّهُ (الحسن) ع اغْتَسَلَ وَ خَرَجَ مِنْ دَارِهِ فِی حُلَّةٍ فَاخِرَةٍ، وَ بِزَّةٍ طَاهِرَةٍ، وَ مَحَاسِنَ سَافِرَةٍ، وَ قَسِمَاتٍ ظَاهِرَةٍ، وَ نَفَحَاتٍ نَاشِرَةٍ، وَ وَجْهُهُ یُشْرِقُ حُسْناً، وَ شَکْلَةٍ قَدْ کَمَلَ صُورَةً وَ مَعْنًى، وَ الْإِقْبَالُ یَلُوحُ مِنْ أَعْطَافِهِ، وَ نَضْرَةُ النَّعِیمِ تُعْرَفُ فِی أَطْرَافِهِ، وَ قَاضِی الْقَدَرِ قَدْ حَکَمَ أَنَّ السَّعَادَةَ مِنْ أَوْصَافِهِ؛ ثُمَّ رَکِبَ بَغْلَةً فَارِهَةً غَیْرَ قَطُوفٍ، وَ سَارَ مُکْتَنِفاً مِنْ حَاشِیَتِهِ وَ غَاشِیَتِهِ بِصُفُوفٍ، فَلَوْ شَاهَدَهُ عَبْدُ مَنَافٍ لَأَرْغَمَ بِمُفَاخَرَتِهِ بِهِ مَعَاطِسَ أُنُوفٍ، وَ عَدَّهُ وَ آبَاءَهُ وَ جَدَّهُ فِی إِحْرَازِ خِصَلِ الْفَخَارِ یَوْمَ التَّفَاخُرِ بِأُلُوفٍ.
فَعَرَضَ لَهُ فِی طَرِیقِهِ مِنْ مَحَاوِیجِ الْیَهُودِ، هِمٌّ فِی هِدْمٍ قَدْ أَنْهَکَتْهُ الْعِلَّةُ، وَ ارْتَکَبَتْهُ الذِّلَّةُ، وَ أَهْلَکَتْهُ الْقِلَّةُ، وَ جِلْدُهُ یَسْتُرُ عِظَامَهُ، وَ ضَعْفُهُ یُقَیِّدُ أَقْدَامَهُ، وَ ضَرُّهُ قَدْ مَلَکَ زِمَامَهُ، وَ سُوءُ حَالِهِ قَدْ حَبَّبَ إِلَیْهِ حِمَامَهُ، وَ شَمْسُ الظَّهِیرَةِ تَشْوِی شَوَاهُ، وَ أَخْمَصُهُ تُصَافِحُ ثَرَى مَمْشَاهُ، وَ عَذَابُ عر عریه [عُرْعُرَتِهِ] قَدْ عَرَاهُ، وَ طُولُ طَوَاهُ قَدْ أَضْعَفَ بَطْنَهُ وَ طَوَاهُ، وَ هُوَ حَامِلُ جَرٍّ مَمْلُوءاً مَاءً عَلَى مُطَاهُ، وَ حَالُهُ یَعْطِفُ عَلَیْهِ الْقُلُوبَ الْقَاسِیَةَ عِنْدَ مَرْآهُ.
فَاسْتَوْقَفَ الْحَسَنَ ع وَ قَالَ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَنْصِفْنِی.
فَقَالَ ع: فِی أَیِّ شَیْءٍ؟
فَقَالَ: جَدُّکَ یَقُولُ: «الدُّنْیَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَ جَنَّةُ الْکَافِرِ» وَ أَنْتَ مُؤْمِنٌ وَ أَنَا کَافِرٌ، فَمَا أَرَى الدُّنْیَا إِلَّا جَنَّةً لَکَ تَتَنَعَّمُ بِهَا وَ تَسْتَلِذُّ فِیهَا، وَ مَا أَرَاهَا إِلَّا سِجْناً لِی قَدْ أَهْلَکَنِی ضُرُّهَا وَ أَتْلَفَنِی فَقْرُهَا.
فَلَمَّا سَمِعَ الْحَسَنُ ع کَلَامَهُ أَشْرَقَ عَلَیْهِ نُورُ التَّأْیِیدِ وَ اسْتَخْرَجَ الْجَوَابَ بِفَهْمِهِ مِنْ خِزَانَةِ عِلْمِهِ، وَ أَوْضَحَ لِلْیَهُودِیِّ خَطَأَ ظَنِّهِ وَ خَطَلَ زَعْمِهِ، وَ قَالَ:
یَا شَیْخُ! لَوْ نَظَرْتَ إِلَى مَا أَعَدَّ اللَّهُ لِی وَ لِلْمُؤْمِنِینَ فِی الدَّارِ الْآخِرَةِ مِمَّا لَا عَیْنٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ، لَعَلِمْتَ أَنِّی قَبْلَ انْتِقَالِی إِلَیْهِ فِی هَذِهِ الدُّنْیَا فِی سِجْنٍ ضَنْکٍ؛ وَ لَوْ نَظَرْتَ إِلَى مَا أَعَدَّ اللَّهُ لَکَ وَ لِکُلِّ کَافِرٍ فِی الدَّارِ الْآخِرَةِ مِنْ سَعِیرِ نَارِ الْجَحِیمِ وَ نَکَالِ عَذَابِ الْمُقِیمِ، لَرَأَیْتَ أَنَّکَ قَبْلَ مَصِیرِکَ إِلَیْهِ الْآنَ فِی جَنَّةٍ وَاسِعَةٍ وَ نِعْمَةٍ جَامِعَةٍ.
لغات و عبارات مشکل
حُلَّةٍ: پیراهن و عباء، پوششی که از دو لباس تشکیل شده باشد و تمام بدن را بپوشاند
بِزَّةٍ طَاهِرَةٍ: تیپ و لباس تر و تمیز(خوش تیپ)
مَحَاسِنَ سَافِرَةٍ: زیبایی‌هایش آشکار
قَسِمَاتٍ ظَاهِرَةٍ: زیبایی‌هایش نمایان
نَفَحَاتٍ نَاشِرَةٍ: بوی خوش عطر که در فضا پخش شده است
الْإِقْبَالُ یَلُوحُ مِنْ أَعْطَافِهِ: سعادت از دور بر اندامش ظاهر
نَضْرَةُ النَّعِیمِ تُعْرَفُ فِی أَطْرَافِهِ: شادابی نعمت از پیرامونش دیده می‌شود
بَغْلَةً فَارِهَةً غَیْرَ قَطُوفٍ: قاطر با نشاط و قوی و تند رو
سَارَ مُکْتَنِفاً مِنْ حَاشِیَتِهِ وَ غَاشِیَتِهِ بِصُفُوفٍ: خدمتگذاران و غلامانش او را احاطه کرده و گرد او بودند
فَلَوْ شَاهَدَهُ عَبْدُ مَنَافٍ لَأَرْغَمَ بِمُفَاخَرَتِهِ بِهِ مَعَاطِسَ أُنُوفٍ: اگر عبد مناف (جدش) او را دیده بود، با مباهاتی که به وسیله‌ی او می‌کرد، بینیهایی را به خاک می‌مالید
عَدَّهُ وَ آبَاءَهُ وَ جَدَّهُ فِی إِحْرَازِ خِصَلِ الْفَخَارِ یَوْمَ التَّفَاخُرِ بِأُلُوفٍ: و او و آبا و اجدادش را در روز مباهات و فخر فروشی در تحصیل صفات افتخار آمیز، با هزاران آدم دیگر برابر می‌دانست
مَحَاوِیجِ: محتاجین و فقراء
هِمٌّ: پیرمرد فرسوده
هِدْمٍ: لباس کهنه و پوسیده
أَنْهَکَتْهُ الْعِلَّةُ: بیماری او را فرسوده و ناتوان کرده
جِلْدُهُ یَسْتُرُ عِظَامَهُ: پوستش استخوانش را پوشانده
ضَعْفُهُ یُقَیِّدُ أَقْدَامَهُ: بند ناتوانی به پاهایش بسته
ضَرُّهُ قَدْ مَلَکَ زِمَامَهُ: ضرر و زیانش زمام امورش را به دست گرفته
حِمَامَهُ: مرگش را
شَمْسُ الظَّهِیرَةِ تَشْوِی شَوَاهُ: آفتاب ظهر، پوست سرش را کباب کرده
أَخْمَصُهُ تُصَافِحُ ثَرَى مَمْشَاهُ: کف پایش، با خاک رهش همدست است. (شاید کنایه از پا برهنه بودنش باشد که پا مستقیم به خاک راهش برخورد می‌کند)
عَذَابُ عر عریه [عُرْعُرَتِهِ] قَدْ عَرَاهُ: درد سر او را فرا گرفته
طُولُ طَوَاهُ قَدْ أَضْعَفَ بَطْنَهُ وَ طَوَاهُ: طول مدت گرسنگی اش، دلش را به ضعف آورده و او را در هم پیچیده
هُوَ حَامِلُ جَرٍّ مَمْلُوءاً مَاءً عَلَى مُطَاهُ: گویا ظرفهای پر آبی را بر چهارپایانش برداشته
حَالُهُ یَعْطِفُ عَلَیْهِ الْقُلُوبَ الْقَاسِیَةَ عِنْدَ مَرْآهُ: وضع و حالش، دل هر بیننده قسی القلب را نرم می‌کند
خَطَلَ: فساد و پوچی
سَعِیرِ: شعله و زبانه آتش
نَکَالِ: عقوبت
منبع
کشف الغمة، ج1، ص544-545
منافع دنیایی در دستورات دینی
حدیث | خدا در حج جدای از منافع اخروی منافع دنیایی هم قرار داد
متن روایت
عَنِ الرَّبِیعِ بْنِ خُثَیْمٍ قَالَ:
شَهِدْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ یُطَافُ بِهِ حَوْلَ الْکَعْبَةِ فِی مَحْمِلٍ وَ هُوَ شَدِیدُ الْمَرَضِ فَکَانَ کُلَّمَا بَلَغَ الرُّکْنَ الْیَمَانِیَّ أَمَرَهُمْ فَوَضَعُوهُ بِالْأَرْضِ فَأَخْرَجَ یَدَهُ مِنْ کَوَّةِ الْمَحْمِلِ حَتَّى یَجُرَّهَا عَلَى الْأَرْضِ ثُمَّ یَقُولُ: ارْفَعُونِی. فَلَمَّا فَعَلَ ذَلِکَ مِرَاراً فِی کُلِّ شَوْطٍ قُلْتُ لَهُ:
جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّ هَذَا یَشُقُّ عَلَیْکَ.
فَقَالَ: إِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: «لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ»(حج/28).
فَقُلْتُ: مَنَافِعَ الدُّنْیَا أَوْ مَنَافِعَ الْآخِرَةِ؟
فَقَالَ: الْکُلَّ.
لغات مشکل
کَوَّةِ الْمَحْمِلِ: دریچه و قسمت باز محمل
منبع
کافی، ج4، ص422
روایت مکمل | خدا حج را در کنار فوائد اخروی سببی برای اجتماع و آشنایی ملل و تجارت مردم با یکدیگر قرار داد
متن روایت
حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ الْحَکَمِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ لَهُ:
مَا الْعِلَّةُ الَّتِی مِنْ أَجْلِهَا کَلَّفَ اللَّهُ الْعِبَادَ الْحَجَّ وَ الطَّوَافَ بِالْبَیْتِ؟
فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ الْخَلْقَ لَا لِعِلَّةٍ إِلَّا أَنَّهُ شَاءَ فَفَعَلَ فَخَلَقَهُمْ إِلَى وَقْتٍ مُؤَجَّلٍ وَ أَمَرَهُمْ وَ نَهَاهُمْ مَا یَکُونُ مِنْ أَمْرِ الطَّاعَةِ فِی الدِّینِ وَ مَصْلَحَتِهِمْ مِنْ أَمْرِ دُنْیَاهُمْ. فَجَعَلَ فِیهِ الِاجْتِمَاعَ مِنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لِیَتَعَارَفُوا وَ لِیَتَرَبَّحَ کُلُّ قَوْمٍ مِنَ التِّجَارَاتِ مِنْ بَلَدٍ إِلَى بَلَدٍ وَ لِیَنْتَفِعَ بِذَلِکَ الْمُکَارِی وَ الْجَمَّالُ وَ لِتُعْرَفَ آثَارُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ تُعْرَفَ أَخْبَارُهُ وَ یُذْکَرَ وَ لَا یُنْسَى. وَ لَوْ کَانَ کُلُّ قَوْمٍ إِنَّمَا یَتَّکِلُونَ عَلَى بِلَادِهِمْ وَ مَا فِیهَا هَلَکُوا وَ خَرِبَتِ الْبِلَادُ وَ سَقَطَ الْجَلَبُ وَ الْأَرْبَاحُ وَ عَمِیَتِ الْأَخْبَارُ وَ لَمْ یَقِفُوا عَلَى ذَلِکَ. فَذَلِکَ عِلَّةُ الْحَجِّ.
لغات و عبارات مشکل
الْمُکَارِی: کرایه دهندگان ستوران بویژه الاغ و قاطر
الْجَمَّالُ: صاحبان و ساربانان شتر
منبع
علل الشرائع، ج2، ص405-406
حدیث | فایده استفغار برای رفع هم و غم در دنیا
متن روایت 1
قَالَ النَّبِیُّ ص: مَنْ أَکْثَرَ الِاسْتِغْفَارَ جَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضِیقٍ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِب.
منبع
جعفریات، ص228
نزهة الناظر، ص10
جامع الاخبار، ص57
عدة الداعی، ص265
متن روایت 2
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ کَثُرَ هُمُومُهُ فَلْیُکْثِرْ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ.
منبع
نوادر راوندی، ص16
حدیث | تکالیف شرعیه بر اساس مصالح و نیازهای ماست / گاهی خدا حرام را به خاطر ضرر دنیایی حلال می‌کند
متن روایت
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ أَنَّ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا ع کَتَبَ إِلَیْهِ بِمَا فِی هَذَا الْکِتَابِ جَوَابَ کِتَابِهِ إِلَیْهِ یَسْأَلُهُ عَنْهُ:
جَاءَنِی کِتَابُکَ تَذْکُرُ أَنَّ بَعْضَ أَهْلِ الْقِبْلَةِ یَزْعُمُ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمْ یُحِلَّ شَیْئاً وَ لَمْ یُحَرِّمْهُ لِعِلَّةٍ أَکْثَرَ مِنَ التَّعَبُّدِ لِعِبَادِهِ بِذَلِکَ؛ قَدْ ضَلَّ مَنْ قَالَ ذَلِکَ ضَلالًا بَعِیداً وَ خَسِرَ خُسْراناً مُبِیناً؛ لِأَنَّهُ لَوْ کَانَ ذَلِکَ لَکَانَ جَائِزاً أَنْ یَسْتَعْبِدَهُمْ بِتَحْلِیلِ مَا حَرَّمَ وَ تَحْرِیمِ مَا أَحَلَّ، حَتَّى یَسْتَعْبِدَهُمْ بِتَرْکِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ وَ أَعْمَالِ الْبِرِّ کُلِّهَا وَ الْإِنْکَارِ لَهُ وَ لِرُسُلِهِ وَ کُتُبِهِ وَ الْجُحُودِ بِالزِّنَا وَ السَّرِقَةِ وَ تَحْرِیمِ ذَوَاتِ الْمَحَارِمِ وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِکَ مِنَ الْأُمُورِ الَّتِی فِیهَا فَسَادُ التَّدْبِیرِ وَ فَنَاءُ الْخَلْقِ إِذِ الْعِلَّةُ فِی التَّحْلِیلِ وَ التَّحْرِیمِ التَّعَبُّدُ لَا غَیْرُهُ. فَکَانَ کَمَا أَبْطَلَ اللَّهُ تَعَالَى بِهِ قَوْلَ مَنْ قَالَ ذَلِکَ.
إِنَّا وَجَدْنَا کُلَّ مَا أَحَلَّ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَفِیهِ صَلَاحُ الْعِبَادِ وَ بَقَاؤُهُمْ وَ لَهُمْ إِلَیْهِ الْحَاجَةُ الَّتِی لَا یَسْتَغْنُونَ عَنْهَا وَ وَجَدْنَا الْمُحَرَّمَ مِنَ الْأَشْیَاءِ لَا حَاجَةَ بِالْعِبَادِ إِلَیْهِ وَ وَجَدْنَاهُ مُفْسِداً دَاعِیاً الْفَنَاءَ وَ الْهَلَاکَ، ثُمَّ رَأَیْنَاهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى قَدْ أَحَلَّ بَعْضَ مَا حَرَّمَ فِی وَقْتِ الْحَاجَةِ لِمَا فِیهِ مِنَ الصَّلَاحِ فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ نَظِیرَ مَا أَحَلَّ مِنَ الْمَیْتَةِ وَ الدَّمِ وَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ إِذَا اضْطُرَّ إِلَیْهَا الْمُضْطَرُّ لِمَا فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ مِنَ الصَّلَاحِ وَ الْعِصْمَةِ وَ دَفْعِ الْمَوْتِ، فَکَیْفَ إِنَّ الدَّلِیلَ عَلَى أَنَّهُ لَمْ یُحِلَّ إِلَّا لِمَا فِیهِ مِنَ الْمَصْلَحَةِ لِلْأَبْدَانِ، وَ حَرَّمَ مَا حَرَّمَ لِمَا فِیهِ مِنَ الْفَسَادِ؟ وَ لِذَلِکَ وَصَفَ فِی کِتَابِهِ وَ أَدَّتْ عَنْهُ رُسُلُهُ وَ حُجَجُهُ، کَمَا قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: لَوْ یَعْلَمُ الْعِبَادُ کَیْفَ کَانَ بَدْءُ الْخَلْقِ مَا اخْتَلَفَ اثْنَانِ. وَ قَوْلُهُ ع: لَیْسَ بَیْنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ إِلَّا شَیْءٌ یَسِیرٌ یُحَوِّلُهُ مِنْ شَیْءٍ إِلَى شَیْءٍ فَیَصِیرُ حَلَالًا وَ حَرَاماً.
منبع
علل الشرایع، ج2، ص592
حدیث | کار و تلاش مقدمه زندگی بهتر / برای لذت بردن از زندگی باید تلاش و زحمت بکشی/ اگر تمام نیازهای انسان بدون زحمت و خود به خود انجام می‌شد از زندگی لذت نمی‌بردی
توضیح
این روایت بخشی از کتاب توحید مفضل در موضوع خداشناسی است، که مفضل این معارف را در چهار مجلس از امام صادق(ع) دریافت کرده است. قسمت آورده شده در اینجا، بخشی از روایت جلسه اول مفضل با امام صادق(ع) است، که مجموع فرمایشات حضرت فقط در جلسه اول حدود 46صفحه است.
متن روایت
قال الصادق ع: اعْتَبِرْ یَا مُفَضَّلُ بِأَشْیَاءَ خُلِقَتْ لِمَآرِبِ الْإِنْسَانِ وَ مَا فِیهَا مِنَ التَّدْبِیرِ، فَإِنَّهُ خُلِقَ لَهُ الْحَبُّ لِطَعَامِهِ وَ کُلِّفَ طَحْنَهُ وَ عَجْنَهُ وَ خَبْزَهُ. وَ خُلِقَ لَهُ الْوَبَرُ لِکِسْوَتِهِ، فَکُلِّفَ نَدْفَهُ وَ غَزْلَهُ وَ نَسْجَهُ. وَ خُلِقَ لَهُ الشَّجَرُ، فَکُلِّفَ غَرْسَهَا وَ سَقْیَهَا وَ الْقِیَامَ عَلَیْهَا. وَ خُلِقَتْ لَهُ الْعَقَاقِیرُ لِأَدْوِیَتِهِ، فَکُلِّفَ لَقْطَهَا وَ خَلْطَهَا وَ صُنْعَهَا. وَ کَذَلِکَ تَجِدُ سَائِرَ الْأَشْیَاءِ عَلَى هَذَا الْمِثَالِ. فَانْظُرْ کَیْفَ کُفِیَ الْخِلْقَةَ الَّتِی لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ فِیهَا حِیلَةٌ وَ تُرِکَ عَلَیْهِ فِی کُلِّ شَیْءٍ مِنَ الْأَشْیَاءِ مَوْضِعُ عَمَلٍ وَ حَرَکَةٍ لِمَا لَهُ فِی ذَلِکَ مِنَ الصَّلَاحِ، لِأَنَّهُ لَوْ کُفِیَ هَذَا کُلَّهُ حَتَّى لَا یَکُونَ لَهُ فِی الْأَشْیَاءِ مَوْضِعُ شُغُلٍ وَ عَمَلٍ لَمَا حَمَلَتْهُ الْأَرْضُ أَشَراً وَ بَطَراً، وَ لَبَلَغَ بِهِ ذَلِکَ إِلَى أَنْ یَتَعَاطَى أُمُوراً فِیهَا تَلَفُ نَفْسِهِ. وَ لَوْ کُفِیَ النَّاسُ کُلَّمَا یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ لَمَا تَهَنَّئُوا بِالعَیْشِ وَ لَا وَجَدُوا لَهُ لَذَّةً.
أَ لَا تَرَى لَوْ أَنَّ امْرَءاً نَزَلَ بِقَوْمٍ فَأَقَامَ حِیناً بَلَغَ جَمِیعَ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ مِنْ مَطْعَمٍ وَ مَشْرَبٍ وَ خِدْمَةٍ لَتَبَرَّمَ بِالْفَرَاغِ، وَ نَازَعَتْهُ نَفْسُهُ إِلَى التَّشَاغُلِ بِشَیْءٍ، فَکَیْفَ لَوْ کَانَ طُولُ عُمُرِهِ مَکْفِیّاً لَا یَحْتَاجُ إِلَى شَیْءٍ فَکَانَ مِنْ صَوَابِ التَّدْبِیرِ فِی هَذِهِ الْأَشْیَاءِ الَّتِی خُلِقَتْ لِلْإِنْسَانِ أَنْ جُعِلَ لَهُ فِیهَا مَوْضِعُ شُغُلٍ لِکَیْلَا تُبْرِمَهُ الْبِطَالَةُ، وَ لِتَکُفَّهُ عَنْ تَعَاطِی مَا لَا یَنَالُهُ وَ لَا خَیْرَ فِیهِ إِنْ نَالَه.
لغات و عبارات مشکل
مَآرِبِ: نیازمندی‌ها و احتیاجات
فَإِنَّهُ خُلِقَ لَهُ الْحَبُّ لِطَعَامِهِ: خدا دانه را برای غذای انسان آفرید
کُلِّفَ طَحْنَهُ وَ عَجْنَهُ وَ خَبْزَهُ: زحمت آرد و خمیر و نان کردنش را بر گردن آدمی گذاشته شده
الْوَبَرُ: کرک شتر
نَدْفَهُ وَ غَزْلَهُ وَ نَسْجَهُ: زدن و ریسیدن و بافتنش
غَرْسَهَا: کاشتنش
الْعَقَاقِیرُ: داروها
لَقْطَهَا: چیدنش
کَیْفَ کُفِیَ الْخِلْقَةَ الَّتِی لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ فِیهَا حِیلَةٌ: چگونه خدا خلقت اموری را به عهده گرفته که انسان راهی برای انجام آنها ندارد.
لَمَا حَمَلَتْهُ الْأَرْضُ أَشَراً وَ بَطَراً: از شدت شر و سر مستی زمین او را حمل نمی‌کرد[اشرا و بطرا: سرمستی و طغیان و غرور که ناشی از زیادی نعمت باشد]
لَبَلَغَ بِهِ ذَلِکَ إِلَى أَنْ یَتَعَاطَى أُمُوراً فِیهَا تَلَفُ نَفْسِهِ: چه بسا دست به اعمالى مىزد که خود را نیز هلاک کند
لَتَبَرَّمَ بِالْفَرَاغِ: از فراغت و بیکاری دلتنگ شود
لَوْ کَانَ طُولُ عُمُرِهِ مَکْفِیّاً لَا یَحْتَاجُ إِلَى شَیْءٍ... : اگر تمام مدت عمرش نیازی به فراهم آوردن چیزی نبود و همه چیز برای او به قدر کافی بود...
لِکَیْلَا تُبْرِمَهُ الْبِطَالَةُ: خسته و دلتنگ نشود از بیکاری
وَ لِتَکُفَّهُ عَنْ تَعَاطِی مَا لَا یَنَالُهُ وَ لَا خَیْرَ فِیهِ إِنْ نَالَه: تا اینکه [این کار و تلاش] او را از به دست آوردن چیزهایی که هیچ وقت به آنها نمی‌رسد و یا اگر برسد فایده‌ای برایش ندارد باز دارد
منبع
توحید مفضل، ص86
حدیث | پاداش خدا به کسی که به خاطر خودخواهی و سلامتی خودش در دنیا از یک لذت مضر بگذرد / شراب بهشتی جایزه کسی که به خاطر حفظ جان خودش _نه به خاطر خدا_ شراب را ترک می‌کند
متن روایت
عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ لَهُ: یَا عَلِیُّ أُوصِیکَ بِوَصِیَّةٍ فَاحْفَظْهَا فَلَا تَزَالُ بِخَیْرٍ مَا حَفِظْتَ وَصِیَّتِی:
یَا عَلِیُّ مَنْ کَظَمَ غَیْظاً وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى إِمْضَائِهِ أَعْقَبَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَمْناً وَ إِیمَاناً یَجِدُ طَعْمَهُ، یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یُحْسِنْ وَصِیَّتَهُ عِنْدَ مَوْتِهِ کَانَ نَقْصاً فِی مُرُوءَتِهِ وَ لَمْ یَمْلِکِ الشَّفَاعَةَ، یَا عَلِیُّ أَفْضَلُ الْجِهَادِ مَنْ أَصْبَحَ لَا یَهُمُّ بِظُلْمِ أَحَدٍ، یَا عَلِیُّ مَنْ خَافَ النَّاسُ لِسَانَهُ فَهُوَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ، یَا عَلِیُّ شَرُّ النَّاسِ مَنْ أَکْرَمَهُ النَّاسُ اتِّقَاءَ فُحْشِهِ، -وَ رُوِیَ شَرِّهِ- یَا عَلِیُّ شَرُّ النَّاسِ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ، وَ شَرٌّ مِنْ ذَلِکَ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیَا غَیْرِهِ، یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یَقْبَلِ الْعُذْرَ مِنْ مُتَنَصِّلٍ صَادِقاً کَانَ أَوْ کَاذِباً لَمْ یَنَلْ شَفَاعَتِی، یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَاد، یَا عَلِیُّ مَنْ تَرَکَ الْخَمْرَ لِغَیْرِ اللَّهِ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِیقِ الْمَخْتُومِ.
فَقَالَ عَلِیٌّ ع: لِغَیْرِ اللَّهِ؟
قَالَ: نَعَمْ وَ اللَّهِ صِیَانَةً لِنَفْسِهِ یَشْکُرُهُ اللَّهُ عَلَى ذَلِک.
لغات مشکل
الرَّحِیقِ: نوع عالی از شراب، شراب خالص و صاف.
الْمَخْتُومِ: مهر و موم شده، یعنی قبل از شارب آن کسی لب به آن نزده.
صِیَانَةً لِنَفْسِهِ: به خاطر نگهداری از جانش.
منبع
من لایحضره الفقیه، ج4، ص352-353
حدیث | محرماتی که جعفر بن ابیطالب به خاطر ضرر دنیاییش قبل از اسلام ترک می‌کرد و خدا به خاطر همینکارش از او تشکر کرد
متن روایت
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ:
أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى رَسُولِهِ ص أَنِّی شَکَرْتُ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَرْبَعَ خِصَالٍ.
فَدَعَاهُ النَّبِیُّ ص فَأَخْبَرَهُ فَقَالَ:
لَوْ لَا أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَخْبَرَکَ مَا أَخْبَرْتُکَ مَا شَرِبْتُ خَمْراً قَطُّ، لِأَنِّی عَلِمْتُ أَنِّی إِنْ شَرِبْتُهَا زَالَ عَقْلِی. وَ مَا کَذَبْتُ قَطُّ، لِأَنَّ الْکَذِبَ یَنْقُصُ الْمُرُوءَةَ. وَ مَا زَنَیْتُ قَطُّ، لِأَنِّی خِفْتُ أَنِّی إِذَا عَمِلْتُ عُمِلَ بِی. وَ مَا عَبَدْتُ صَنَماً قَطُّ، لِأَنِّی عَلِمْتُ أَنَّهُ لَا یَضُرُّ وَ لَا یَنْفَعُ.
قَالَ: فَضَرَبَ النَّبِیُّ ص یَدَهُ عَلَى عَاتِقِهِ وَ قَالَ:
حَقٌّ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَجْعَلَ لَکَ جَنَاحَیْنِ تَطِیرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِکَةِ فِی الْجَنَّةِ.
منبع
من لایحضره الفقیه، ج4، ص397
حدیث | اگر رابطه‌ات را با خدا درست کنی، خدا رابطه‌ات را با مردم درست می‌کند
متن روایت
قَالَ أَمیرُالمُؤمِنین ع: مَنْ أَصْلَحَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ أَصْلَحَ اللَّهُ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّاسِ.
منبع
محاسن، ج1، ص29
حدیث | زندگی بهتر با ترک هوای نفس به دست می‌آید
متن روایت
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع: طَلَبْتُ الْقَدْرَ وَ الْمَنْزِلَةَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِالْعِلْمِ، تَعَلَّمُوا یَعْظُمْ قَدْرُکُمْ فِی الدَّارَیْنِ. وَ طَلَبْتُ الْکَرَامَةَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِالتَّقْوَى، اتَّقُوا لِتَکْرُمُوا. وَ طَلَبْتُ الْغِنَى فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِالْقَنَاعَةِ، عَلَیْکُمْ بِالْقَنَاعَةِ تَسْتَغْنُوا. وَ طَلَبْتُ الرَّاحَةَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِتَرْکِ مُخَالَطَةِ النَّاسِ إِلَّا لِقِوَامِ عَیْشِ الدُّنْیَا، اتْرُکُوا الدُّنْیَا وَ مُخَالَطَةَ النَّاسِ تَسْتَرِیحُوا فِی الدَّارَیْنِ وَ تَأْمَنُوا مِنَ الْعَذَابِ. وَ طَلَبْتُ السَّلَامَةَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِطَاعَةِ اللَّهِ، أَطِیعُوا اللَّهَ تَسْلَمُوا. وَ طَلَبْتُ الْخُضُوعَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِقَبُولِ الْحَقِّ، اقْبَلُوا الْحَقَّ فَإِنَّ قَبُولَ الْحَقِّ یُبْعِدُ مِنَ الْکِبْرِ. وَ طَلَبْتُ الْعَیْشَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِتَرْکِ الْهَوَى، فَاتْرُکُوا الْهَوَى لِیَطِیبَ عَیْشُکُمْ. وَ طَلَبْتُ الْمَدْحَ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِالسَّخَاءِ، وَ کُونُوا أَسْخِیَاءَ تُمْدَحُوا. وَ طَلَبْتُ نَعِیمَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَمَا وَجَدْتُ إِلَّا بِهَذِهِ الْخِصَالِ الَّتِی ذَکَرْتُهَا.
منبع
جامع الاخبار، ص123
حدیث | یاد خدا سبب درست شدن همه امور عبد می‌شود
متن روایت
قال الله تعالی: أَیُّمَا عَبْدٍ اطَّلَعْتُ عَلَى قَلْبِهِ، فَرَأَیْتُ الْغَالِبَ عَلَیْهِ التَّمَسُّکَ بِذِکْرِی، تَوَلَّیْتُ سِیَاسَتَهُ وَ کُنْتُ جَلِیسَهُ وَ مُحَادِثَهُ وَ أَنِیسَهُ.
منبع
عدة الداعی، ص249
روایت مکمل | اگر صبح و شام یاد من باشی امورت را به دست می‌گیرم
متن روایت
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: قَالَ اللَّهُ: یَا ابْنَ آدَمَ اذْکُرْنِی بَعْدَ الصُّبْحِ سَاعَةً وَ بَعْدَ الْعَصْرِ سَاعَةً أَکْفِکَ مَا أَهَمَّک.
منبع
عدة الداعی، ص257
روایت مکمل | یاد خدا زندگی را گوارا می‌کند
متن روایت
قال الله تعالی (قسمتی از روایت معراج): یَا أَحْمَدُ هَلْ تَدْرِی أَیُّ عَیْشٍ أَهْنَى وَ أَیُّ حَیَاةٍ أَبْقَى؟
قَالَ: اللَّهُمَّ لَا.
قَالَ: أَمَّا الْعَیْشُ الْهَنِیءُ فَهُوَ الَّذِی لَا یَفْتُرُ صَاحِبُهُ عَنْ ذِکْرِی وَ لَا یَنْسَى نِعْمَتِی وَ لَا یَجْهَلُ حَقِّی، یَطْلُبُ رِضَایَ لَیْلَهُ وَ نَهَارَهُ وَ أَمَّا الْحَیَاةُ الْبَاقِیَةُ فَهِی ...
لغات مشکل
أَهْنَى: گواراتر
لَا یَفْتُرُ: سستی و کوتاهی نکند.
منبع
ارشاد القلوب، ج1، ص204
تقدس و معنویت منفعت طلبی
حدیث | تقدس کسب روزی برای رفع حوائج و توسعه دادن به خانواده
متن روایت 1
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ طَلَبَ الرِّزْقَ فِی الدُّنْیَا اسْتِعْفَافاً عَنِ النَّاسِ وَ تَوْسِیعاً عَلَى أَهْلِهِ وَ تَعَطُّفاً عَلَى جَارِهِ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ وَجْهُهُ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیْلَةَ الْبَدْرِ.
ترجمه
هر که به دنبال طلب رزق در دنیا برود براى این که دست خواهش و نیاز به سوى کسى دراز نکند و به خانواده‌اش توسعه دهد و به همسایه‌اش محبّتى نماید، با چهرهاى چون ماه شب چهارده، با خدا دیدار کند.
منبع
کافی، ج5، ص78
متن روایت 2
قال الصادق ع: مَنْ طَلَبَ الدُّنْیَا اسْتِغْنَاءً عَنِ النَّاسِ وَ تَعَطُّفاً عَلَى الْجَارِ لَقِیَ اللَّهَ وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ لَیْلَةَ الْبَدْر.
ترجمه
امام صادق ع فرمودند: کسی که به دنبال دنیا باشد برای بی‌نیازی از مردم و عطوفت و مهربانی به همسایه‌اش، در حالی خدا را ملاقات می‌کند که صورتش مانند ماه شب چهارده می‌درخشد.
منبع
ثواب الاعمال، ص181
جامع الاخبار، ص139 (با اندکی تفاوت از پیامبر ص)
متن روایت 3
قَالَ النَّبِیُّ ص: مَنْ طَلَبَ الدُّنْیَا حَلَالًا مُکَاثِراً مُفَاخِراً لَقِیَ اللَّهَ وَ هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَانُ وَ مَنْ طَلَبَهَا اسْتِعْفَافاً عَنِ الْمَسْأَلَةِ وَ صِیَانَةً لِنَفْسِهِ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ لَیْلَةَ الْبَدْر
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: و هرکه دنیا را از راه حلال بطلبد، براى آن که با زیادی ثروتش بر دیگران فخر بفروشد و آن را به رُخ بکشد، در حالى خداوند را دیدار کند که خدا از او در خشم است و هر که دنیا را از راه حلال طلب کند، براى این که دست خواهش و نیاز به سوى کسى دراز نکند و خودش را حفظ کند، روز قیامت محشور می‌شود در حالیکه چهرهاش چون ماه شب چهارده می‌درخشد
منبع
مجموعه ورام، ج1، ص153
حدیث | دنیا خواهی برای رسیدگی به خود و خانواده جزو دنیا خواهی به حساب نمی‌آید / طلب دنیا برای رفع حوائج در واقع طلب آخرت است
متن روایت
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَطْلُبُ الدُّنْیَا وَ نُحِبُّ أَنْ نُؤْتَاهَا.
فَقَالَ: تُحِبُّ أَنْ تَصْنَعَ بِهَا مَا ذَا؟
قَالَ: أَعُودُ بِهَا عَلَى نَفْسِی وَ عِیَالِی وَ أَصِلُ بِهَا وَ أَتَصَدَّقُ بِهَا وَ أَحُجُّ وَ أَعْتَمِرُ.
فَقَالَ ع: لَیْسَ هَذَا طَلَبَ الدُّنْیَا هَذَا طَلَبُ الْآخِرَةِ.
ترجمه
عبداللّه بن ابى یعفورگفت: مردى به امام صادق(ع) گفت: به خدا سوگند! هر آینه ما در طلب دنیاییم و دوست مىداریم که به آن دست یابیم.
امام فرمود: مىخواهى به آن دست یابى که چه کنى؟
گفت: مىخواهم خود و خانواده‌ام را تأمین کنم و با خویشانم پیوند برقرار نمایم و با آن صدقه دهم و حج و عمره گزارم.
امام فرمود: این دنیا خواهى نیست، بلکه آخرت خواهى است.
منبع
کافی، ج5، ص72
حدیث | کار و تلاش برای خود باشد یا خانواده، در راه خداست
متن روایت
عن رسول الله ص فی شابٍّ نَشیطٍ یَسوقُ غُنَیمَةً لَهُ: أما إنَّهُ إن کانَ یَسعى عَلى والِدَیهِ أو أحَدِهِما فَهُوَ فی سَبیلِ اللّهِ، و إن کانَ یَسعى عَلى عِیالٍ یَکفیهِم فَهُوَ فی سَبیلِ اللّهِ، و إن کانَ یَسعى عَلى نَفسِهِ فَهُو فی سَبیلِ اللّهِ عَزَّ وجَل.
ترجمه
پیامبر ص درباره جوان کوشایى که برّهاش را مىراند می‌فرمودند: آگاه باشید که اگر او براى پدر و مادرش یا یکى از آنها مىکوشد، [در حقیقت،] در راه خداوند، گام بر مىدارد، و اگر براى تأمین خانواده‌اش مىکوشد، در راه خداوند، گام بر مىدارد، و اگر براى [تأمین] خودش هم مىکوشد، باز در راه خداوند عز و جل گام بر مىدارد.
منبع
السنن الکبرى، ج7، ص787
عن أنس، کنز العمّال، ج4، ص10
حدیث | اصلاح معیشت نشان دین‌داری است
متن روایت
قال رسول الله ص: مِن فِقهِ الرجُلِ أن یُصلِحَ مَعِیشَتَهُ، و لیسَ مِن حُبِّ الدنیا طَلَبُ ما یُصلِحُک
ترجمه
پیامبر خدا(ص): از نشانههاى فقاهت (دین شناسى) آدمى این است که امور معیشتى خود را سامان دهد؛ و تحصیل آنچه زندگیت را سامان مىدهد دنیا دوستى نیست.
منبع
کنزالعمال، ج3، ص50، حدیث 5439
حدیث | طلب روزی برای خانواده مانند صدقه دادن است
متن روایت
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع إِذَا أَصْبَحَ خَرَجَ غَادِیاً فِی طَلَبِ الرِّزْقِ.
فَقِیلَ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَیْنَ تَذْهَبُ؟
فَقَالَ: أَتَصَدَّقُ لِعِیَالِی.
قِیلَ لَهُ: أَ تَتَصَدَّقُ؟
قَالَ: مَنْ طَلَبَ الْحَلَالَ فَهُوَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ صَدَقَةٌ عَلَیْهِ.
ترجمه
از امام صادق ع نقل شده که فرمودند: علی بن الحسین ع وقتی صبح می‌‌کردند در همان ابتدای روز به دنبال روزی می‌رفتند.
به حضرت گفته شد: یابن رسول الله کجا می‌روید؟
حضرت فرمودند: صدقه می‌دهم به عیالم.
گفته شد به ایشان: آیا صدقه می‌دهید(با طلب روزی)؟
حضرت پاسخ دادند: کسی که به دنبال حلال باشد این کار به منزله صدقه بر اوست از طرف خدا.
منبع
کافی، ج4، ص12
حدیث | ارزش تلاش و سختی برای روزی خانواده
متن روایت 1
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْکَادُّ عَلَى عِیَالِهِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ.
ترجمه
امام صادق ع فرمودند: کسی که برای خانواده‌اش به سختی و زحمت می‌افتد مانند مجاهد و جنگجو در راه خداست.
منبع
کافی، ج5، ص88
متن روایت 2
عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: الَّذِی یَطْلُبُ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا یَکُفُّ بِهِ عِیَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
ترجمه
از امام رضا ع نقل شده: کسی که از فضل و رحمت خدا برای رفع نیاز خانواده‌اش طلب روزی می‌کند اجر و پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است.
منبع
کافی، ج5، ص88
متن روایت 3
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا کَانَ الرَّجُلُ مُعْسِراً فَیَعْمَلُ بِقَدْرِ مَا یَقُوتُ بِهِ نَفْسَهُ وَ أَهْلَهُ وَ لَا یَطْلُبُ حَرَاماً فَهُوَ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ.
ترجمه
امام صادق ع فرمودند: اگر مردی در حال تنگدستی به اندازه‌ای که خودش و خانواده‌اش را سیر کند کار انجام دهد و به دنبال حرام نرود همانند مجاهد و جنگنجو در راه خدا است.
منبع
کافی، ج5، ص88
حدیث | غم و غصه روزی پوششی در مقابل آتش جهنم است
متن روایت
عَنِ الْمُسَیَّبِ قَالَ: خَرَجَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَوْماً مِنَ الْبَیْتِ فَاسْتَقْبَلَهُ سَلْمَانُ، فَقَالَ لَهُ؟
کَیْفَ أَصْبَحْتَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ؟
قَالَ: أَصْبَحْتُ فِی غُمُومٍ أَرْبَعَةٍ.
قَالَ: وَ مَا هُنَّ؟
قَالَ: هُمُ الْعِیَالُ یَطْلُبُونَ الْخُبْزَ، وَ الشَّهَوَاتِ وَ الْخَالِقُ تَعَالَى یَطْلُبُ الطَّاعَةَ، وَ الشَّیْطَانُ یَأْمُرُ بِالْمَعْصِیَةِ، وَ مَلَکُ الْمَوْتِ یَطْلُبُ الرُّوحَ.
فَقَالَ لَهُ: أَبْشِرْ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، فَإِنَّ لَکَ بِکُلِّ خَصْلَةٍ دَرَجَاتٍ وَ إِنِّی کُنْتُ دَخَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ ص:
کَیْفَ أَصْبَحْتَ یَا عَلِیُّ؟
فَقُلْتُ: أَصْبَحْتُ وَ لَیْسَ فِی یَدِی شَیْءٌ غَیْرُ الْمَاءِ وَ أَنَا مُغْتَمٌّ لِحَالِ فَرْخَیَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ع.
فَقَالَ لِی: یَا عَلِیُّ غَمُّ الْعِیَالِ سِتْرٌ مِنَ النَّارِ، وَ طَاعَةُ الْخَالِقِ أَمَانٌ مِنَ الْعَذَابِ، وَ الصَّبْرُ عَلَى الْفَاقَةِ جِهَادٌ وَ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ سِتِّینَ سَنَةً، وَ غَمُّ الْمَوْتِ کَفَّارَةُ الذُّنُوبِ. وَ اعْلَمْ یَا عَلِیُّ أَنَّ أَرْزَاقَ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ غَمَّکَ لَهُمْ لَا یَضُرُّ وَ لَا یَنْفَعُ، غَیْرَ أَنَّکَ تُؤْجَرُ عَلَیْهِ، وَ أَنَّ أَغَمَّ الْغَمِّ غَمُّ الْعِیَالِ.
ترجمه
از مسیب نقل شده روزی امیرالمومنین ع از خانه خارج شدند و سلمان را دیدند. به او فرمودند:
امروز چطور صبح کردی اباعبدالله؟
سلمان جواب داد: صبح کردم در حالیکه چهار غم مرا گرفته است.
حضرت فرمود: آن غم‌ها چه هستند؟
سلمان عرضه داشت: آنها خانواده‌ام هستند که از من نان می‌خواهند و شهوات و خالقم که از من طاعت می‌خواهند و شیطان که مرا امر به معصیت و نافرمانی می‌کند و ملک الموت که روحم را از من طلب می‌کند.
حضرت به سلمان فرمود: بر تو بشارت باد، چرا که خداوند برای هر خصلتت درجاتی برایت قرار می‌دهد. روزی بر پیامبر ص وارد شدم حضرت فرمود:
چطور صبح کردی یا علی؟
عرضه داشتم: صبح کردم در حالیکه در دستانم غیر از آب چیزی نیست و من غمگینم به خاطر حال دو جوجه‌ام حسن و حسین.
پیامبر ص به من فرمود: یا علی غم خانواده پوششی از برای آتش است و طاعت خدا امانی از عذاب است و صبر بر فقر و تنگدستی جهاد است و برتر از شصت سال عبادت و غم مردن کفاره گناهان است. و بدان یا علی که همانا روزی بندگان به عهده خود خداوند سبحانه است و غم تو برای خانواده‌ات نه ضرری به آنان می‌زند و نه منفعتی برایشان دارد، مگر اینکه تو به خاطر این غم اجر می‌بری و همانا غمناک‌ترین غم‌ها غم و غصه خانواده است.
منبع
جامع الاخبار، ص91
بحارالانوار، ج73، ص16
حدیث | کمال انسان در دوراندیشی برای زندگی است
متن روایت
عَنْ رِبْعِیٍّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ فِی ثَلَاثَةٍ.
وَ ذَکَرَ فِی الثَّلَاثَةِ التَّقْدِیرَ فِی الْمَعِیشَةِ.
ترجمه
امام صادق ع فرمودند: تمام کمال انسان در سه چیز است.
حضرت یکی از آن سه چیز را دوراندیشی و فکر معیشت بودن ذکر کردند.
منبع
کافی، ج5، ص87
حدیث | طلب روزی حلال وظیفه شرعی است
متن روایت
وَ قَالَ النَّبِیُّ ص: طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: به دنبال روزی حلال رفتن وظیفه شرعی هر مرد و زن مسلمان است.
منبع
جامع الاخبار، ص139
حدیث | بهترین جزء عبادت طلب حلال است
متن روایت
عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکُوفِیِّ رَفَعَهُ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: الْعِبَادَةُ سَبْعُونَ جُزْءاً أَفْضَلُهَا طَلَبُ الْحَلَالِ.
ترجمه
امام باقر ع فرمودند: پیامبر خدا ص فرمودند: عبادت هفتاد جزء دارد که برترین جزء آن طلب روزی حلال است.
منبع
کافی، ج5، ص78
حدیث | نه دهم عبادت در طلب روزی حلال است
متن روایت
قَالَ رسول الله ص: الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِی طَلَبِ الْحَلَالِ.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: عبادت ده جزء دارد که نه جزء آن در جستجوی مال حلال است.
منبع
جامع الاخبار، ص139
حدیث | کمک بودن کسب و کار برای دین
متن روایت
عَنْ عَمْرِو بْنِ سَیْفٍ الْأَزْدِیِّ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ع:
لَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ مِنْ حِلِّهِ فَإِنَّهُ عَوْنٌ لَکَ عَلَى دِینِکَ وَ اعْقِلْ رَاحِلَتَکَ وَ تَوَکَّلْ.
ترجمه
عمرو بن سیف ازدی نقل می‌کند: امام صادق ع به من فرمود:
طلب روزی حلال را هیچ وقت رها نکن، چرا که کمک کار تو بر دینت است و مرکبت را ببند و بر خدا توکل کن.(کنایه از اینکه باید غیر از توکل بر خدا به اسباب ظاهری هم اهمیت بدهی و برای طلب روزی تلاش و زحمت بکشی)
منبع
امالی مفید، ص172
امالی طوسی، ص193
حدیث | کارکردن ثوابش بیشتر از عبادت در خانه است
متن روایت
عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ مُعَلَّى بْنِ خُنَیْسٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَأَلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ وَ أَنَا عِنْدَهُ، فَقِیلَ لَهُ:
أَصَابَتْهُ الْحَاجَةُ.
قَالَ: فَمَا یَصْنَعُ الْیَوْمَ؟
قِیلَ: فِی الْبَیْتِ یَعْبُدُ رَبَّهُ.
قَالَ: فَمِنْ أَیْنَ قُوتُهُ؟
قِیلَ: مِنْ عِنْدِ بَعْضِ إِخْوَانِهِ.
فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: وَ اللَّهِ لَلَّذِی یَقُوتُهُ أَشَدُّ عِبَادَةً مِنْهُ.
ترجمه
امام صادق ع از مردی سوال کرد و من نزد او بودم، پس به حضرت گفته شد: محتاج و تنگدست شده است
حضرت فرمود: پس امروز چه کار می‌کند؟
عرض شد: در خانه نشسته و عبادت خدا را می‌کند.
حضرت فرمود: پس خورد و خوراکش را از کجا تهیه می‌کند؟
عرض شد: از بعضی رفقایش.
امام صادق ع فرمود: به خدا قسم برای آنهایی که ما یحتاج او را تامین می‌کنند بیشتر از خود او عبادت حساب می‌شود.
منبع
کافی، ج5، ص78
تهذیب، ج6، ص324
حدیث | پاداش اخروی کسی که از دست‌رنج خود می‌خورد
متن روایت 1
وَ قَالَ ص: مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ کَالْبَرْقِ الْخَاطِفِ.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: کسی که از حاصل دست رنج خودش بخورد از پل صراط همانند برق جهنده عبور می‌کند.
متن روایت 2
وَ قَالَ ص: مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ حَلَالًا فُتِحَ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاءَ.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: کسی که از حاصل دست رنج خودش مال حلال بخورد همه درهای بهشت به روی او باز می‌شود تا از هر دری که می‌خواهد وارد بهشت شود.
متن روایت 3
وَ قَالَ ص: مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ بِالرَّحْمَةِ ثُمَّ لَا یُعَذِّبُهُ أَبَداً.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: کسی که از حاصل دست رنج خودش بخورد خداوند با نگاه رحیمانه به او نگاه کرده و هرگز او را عذاب نمی‌کند.
متن روایت 4
وَ قَالَ ص: مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ کَانَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی عِدَادِ الْأَنْبِیَاءِ وَ یَأْخُذُ ثَوَابَ الْأَنْبِیَاءِ.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: کسی که از حاصل دست رنج خودش بخورد در روز قیامت در زمره انبیاء به حساب آمده و پاداش انبیاء را به او می‌دهند.
منبع
جامع الاخبار، ص139
حدیث | کسی که در حال خستگی از طلب روزی بخوابد گناهانش بخشیده است
متن روایت
قَالَ النَّبِیُّ ص: مَنْ بَاتَ کَالًّا مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ بَاتَ مَغْفُوراً.
ترجمه
پیامبر ص فرمودند: کسی که در حال خستگی و ناتوانی به خاطر به دست آوردن روزی حلال بخوابد، در حالی خوابیده که گناهانش بخشیده شده است.
منبع
جامع الاخبار، ص139
حدیث | برترین انفاق نزد خدا، خرج کردن برای والدین، خود و خانواده است
متن روایت 1
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: خَمْسُ تَمَرَاتٍ اَوْ خَمْسُ قُرَصٍ اَوْ دَنَانِیرُ اَوْ دَرَاهِمُ یَمْلِکُهَا الْاِنْسَانُ وَ هُوَ یُرِیدُ اَنْ یُمْضِیَهَا، فَاَفْضَلُهَا مَا اَنْفَقَهُ الْاِنْسَانُ عَلَی وَالِدَیْهِ ثُمَّ الثَّانِیَةُ عَلَی نَفْسِهِ وَ عِیَالِهِ ثُمَّ الثَّالِثَةُ عَلَی قَرَابَتِهِ الْفُقَرَاءِ ثُمَّ الرَّابِعَةُ عَلَی جِیرَانِهِ الْفُقَرَاءِ ثُمَّ الْخَامِسَةُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ هُوَ اَخَسُّهَا اَجْراً.
ترجمه
پیامبر خدا ص فرمودند: اگر انسان پنج دانه خرما یا پنج قرص نان یا دینار یا درهم داشته باشد و بخواهد آنها را به مصرف رسانَد، بهترینِ آن، انفاق به پدر و مادر، دوم خود و خانواده‌اش، سوم خویشاوندان فقیر، چهارم همسایگان مسکین، و پنجم در راه خدا است؛ و این [پنجمین] از همه کم پاداشتر است.
منبع
کافی، ج5، ص66
متن روایت 2
قال رسول اللّه ص: أفضَلُ دینارٍ یُنفِقُهُ الرَّجُلُ، دینارٌ یُنفِقُهُ عَلى عِیالِه.
ترجمه
پیامبر خدا ص: برترین دینارى که مرد، خرج مىکند، دینارى است که خرجِ خانواده‌اش مىنماید.
منبع
کنز العمّال، ج 6، ص428، ح16396
صحیح مسلم، ج2، ص692، ح38
متن روایت 3
قال رسول اللّه ص: ما مِن عَبدٍ یَکسِبُ ثُمَّ یُنفِقُ عَلى عِیالِهِ، إلّا أعطاهُ اللّهُ بِکُلِّ دِرهَمٍ یُنفِقُهُ عَلى عِیالِهِ سَبعَمِئَةِ ضِعفٍ.
ترجمه
پیامبر خدا ص: هیچ بندهاى نیست که درآمدى به دست آورد و آن را خرج خانواده‌اش کند، مگر آن که خداوند براى هر درهمى که خرج خانواده‌اش مىکند، هفتصد برابر به او عطا فرماید.
منبع
مکارم الاخلاق، ص216
متن روایت 4
قال رسول اللّه ص: أوَّلُ ما یوضَعُ فی میزانِ العَبدِ نَفَقَتُهُ عَلى أهلِهِ.
ترجمه
پیامبر خدا ص: نخستین چیزى که در ترازوى [اعمال] بنده گذاشته مىشود، نفقه او بر خانواده‌اش است.
منبع
کنز العمّال، ج 16، ص276، ح44440
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید