«هوی» فقط در یک‌مورد، خوب است و آن «هوایی‌شدن برای اهل‌بیت(ع)» است/ دعای ابراهیم(ع): خدایا دل‌های مردم را به‌سوی اهل‌بیت(ع) هوایی کن!/ اربعین عالی‌ترین مصداق «تعظیم شعائر الهی» است/ چه‌کار کنیم از سفر اربعین، بالاترین بهره را ببریم؟

چه‌کار کنیم از سفر اربعین، بالاترین بهره را ببریم؟ یکی از مقدماتش این است که بدانیم «اینجا چه خبر است؟»

• یکی از تفاوت‌های جسم و روح انسان در «نحوۀ تأثیرگذاری غذایِ مادی و غذای معنوی» است. وقتی انسان برای درمان دردهای بدنش از دارو استفاده می‌کند، نیازی به آگاهی دربارۀ چگونگیِ تأثیرگذری دارو بر جسم ندارد. اینکه شما بدانید «آنتی‌بیوتیک» چه تأثیری در جسم دارد یا ندانید، بالاخره دارو تأثیر خودش را خواهد گذاشت. اما برای روح، هر غذایی استفاده کنید، اگر بدانید این غذا چه تأثیر و چه فوایدی بر روح انسان دارد، اثرش بر شما بیشتر و بهتر خواهد بود.

• چه‌کار کنیم که از سفر اربعین، بالاترین بهره را ببریم؟ یکی از مقدمات مهمش این است که بدانیم اینجا چه خبر است و این زیارت با پای پیاده، اساساً چه برکات و بهره‌هایی دارد؟ بدانیم کجا هستیم و چه می‌خواهند به ما بدهند؟ همین‌که باخبر بشویم، بهرۀ ما بیشتر می‌شود. اگر باخبر نشویم، بهرۀ ما کمتر خواهد بود.

• اثرگذاریِ این حرکت، خیلی به «خبرداشتن» و «معرفت» ما بستگی دارد. از قدیم هم می‌گفتند: «قبر امام‌حسین(ع) را بامعرفت زیارت کنید...» این معرفت، وجوه مختلفی دارد. یکی از وجوهش این است که بدانیم در چه مسیری قدم برداشته‌ایم؟ بدانیم که اولیاء خدا دربارۀ زائر کربلا، چه فرموده‌اند و الان چه دعاهایی پشت سرِ ما هست؟ همین دانستن، به شما سعۀ وجودی می‌دهد و این سعۀ وجودی، عامل جذب نور و برکت و رحمت در این راه می‌شود و ظرفیت بهره‌برداری از این برکات را به ما می‌دهد.

• خداوند خیلی به فهمِ انسان‌ها اهمیت می‌دهد. همین‌که فهم و معرفت انسان افزایش پیدا کند، اتفاق‌های خوبی برایش می‌افتد. لذا در این مسیر پیاده‌روی اربعین، یکی از کارهای خوب این است که هرجا افراد برای رفع خستگی، توقف می‌کنند، بنشینند، یک مطالعه‌ای کنند، یک چیزهایی-از علما و خطبا- بشنوند و از هرطریقی که می‌توانند یک چیزهایی را یاد بگیرند. این مواقف بین راه، فرصت خوبی برای یادگیری و کسب معرفت است و این‌کار باید رسم بشود.

• این موکب‌هایی که در مسیر اربعین، خوراک معرفتی به زائران می‌دهند، یکی از مواقف بسیار مهم هستند. چون آمادگی ذهنی و روحی انسان برای دریافت حقایق در این راه، حتی از دهۀ محرم، شب‌های قدر و ماه رمضان در وطن، بیشتر است. این تجربۀ ده‌سالۀ بنده است. آدم در این مسیر، ذهنش از هر وقت دیگری بازتر است.

• خیلی از زائران امام‌حسین(ع) می‌گویند: «ما نمی‌دانیم چرا هوایی شدیم؟ دلمان هوس زیارت کرد و راهی شدیم.» معلوم می‌شود اینها دلشان این‌قدر باصفا بوده که خبردار شده «اینجا خبری هست!»

کلمۀ «هوی» در قرآن و روایات، معمولاً یعنی «دوست‌داشتن چیزهای بی‌ارزش»

• در قرآن کلمه‌ای داریم به نام «هوی» که در فارسی هم با تعابیری مثل «هوی و هوس» به‌کار می‌رود. قرآن می‌فرماید: «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواه»(جاثیه/23) آیا نمی‌بینی که بعضی‌ها هوای نفس خود را خدای خودشان قرار داده‌اند! اینها هواپرست هستند.

• «هوی» در روایات ما معمولاً معنای بدی دارد. هوی یعنی هوس؛ یعنی دوست‌داشتن چیزهایی که بی‌ارزش است. ولی در یک آیۀ قرآن، همین کلمۀ «هوی» معنای عجیبی پیدا کرده است، عالی‌ترین معنایی که می‌شود برای علاقۀ یک انسان تصور کرد، در این آیۀ قرآن، برای «هوی» درنظر گرفته شده است.

• حضرت ابراهیم(ع) به درگار خدا عرضه می‌دارد: خدایا، من بعضى از فرزندانم‏ (اسماعیل و مادرش) را در یک سرزمین بدون آب و علف، ساکن کردم «فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوی إِلَیْهِمْ» (ابراهیم/37) خدایا دل‌های مردم را به‌سوی اینها علاقه‌مند کن! یعنی «خدایا کاری کن که مردم، هوای بچه‌های مرا کنند» جالب است که در اینجا نه از کلمۀ «حبّ» استفاده کرد، نه از کلمۀ «ودّ» استفاده کرد-که این هر دو، در آیات دیگر قرآن وجود دارد.)

آیۀ «فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ» یعنی «خدایا دل‌های مردم را به‌سوی اهل‌بیت(ع) هوایی کن!» /«هوی» فقط در یک‌مورد، خوب است و آن «هوایی‌شدن برای اهل‌بیت(ع)» است

• امام‌باقر(ع) می‌فرماید: اینکه حضرت ابراهیم(ع) فرمود «تهوی الیهم» یعنی تهوی الینا الینا (...ثُمَّ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ فَقَالَ آلُ مُحَمَّدٍ آلُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ قَالَ إِلَیْنَا إِلَیْنَا؛ تفسیر عیاشی/2/234) این دعای حضرت ابراهیم(ع) یعنی اینکه خدایا کاری کن دل‌های مردم به‌سوی اهل‌بیت(ع) هوایی شود و هوای اهل‌بیت(ع) به سرشان بزند.

• کسی که دنبال هوای نفسش می‌رود، منطق ندارد، بلکه می‌گوید: «دلم می‌خواهد!» یعنی به حرف منطقی دیگران گوش نمی‌کند و خودش هم فکر نمی‌کند و عقلش را به‌کار نمی‌اندازد. طبیعتاً این کارِ اشتباهی است. لذا معنای کلمۀ «هوی» خوب نیست و معمولاً دربارۀ هواپرستان استفاده می‌شود.

• فقط در یک مورد، خوب است از «هوی» استفاده شود و آن‌هم دربارۀ دوست‌داشتنِ اهل‌بیت(ع) است. کمااینکه حضرت ابراهیم(ع) از خدا می‌خواهد «هوای بچه‌های مرا به دلِ مردم بینداز» یعنی وقتی سراغ بچه‌های من می‌آیند «هوایی» بیایند، طوری که مردم بگویند «اینها انگار دیوانه شده‌اند!» البته دربارۀ محبت اهل‌بیت(ع) و خصوصاً دربارۀ عشق حسین(ع) باید گفت: «هرکه دیوانه ز عشق تو نشد عاقل نیست، عاقل آن است که از عشق تو دیوانه شود»

هروقت دلت هوای زیارت کربلا کرد، بدان که این یک الهام است

• می‌گوید: «هوس کرده‌ام به کربلا بروم، دلم می‌خواهد، دلم هوای زیارت حسین(ع) کرده است...» هروقت دلت هوای زیارت کرد، بدان که این یک الهام است. این ظاهرش هوی و هوس است، اما خیلی حرف‌های عمیقی پشت آن هست.

• بعضی‌ها بودند که امام‌حسین(ع) را دوست داشتند ولی با حسین(ع) هوایی نمی‌شدند و قاطی نمی‌کردند! اینها نامه نوشتند «حسین(ع) به کوفه بیا، ما پای تو هستیم و حاضریم پای تو جان بدهیم» خیلی از اینها راست می‌گفتند اما وقتی حسین(ع) در کربلا متوقف شد، خیلی برای خودشان چرتکه می‌انداختند و بررسی می‌کردند که به یاری او بروند یا نه؟! این‌قدر معطّل کردند که سرِ مطهر حسین(ع) وارد کوفه شد! اینها بلند شدند و به‌عنوان توابین قیام کردند و کشته شدند، اما در کربلا نبودند، لذا تا ابد حسرت خواهند خورد! مشکلشان این بود که به‌خاطر حسین(ع) قاطی نکردند و به خط نزدند.

حرکت عظیم اربعین، عالی‌ترین مصداق «تعظیم شعائر الهی» است

• امروز، میلیون‌ها نفر-به‌تعبیر بنده، به‌خاطر حسین(ع) قاطی کرده‌اند و- برای اربعین حسینی جمع شده‌اند و دارند نام حسین(ع) را جهانی می‌کنند. عالی‌ترین مصداق «یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ» (حج/32) در طول تاریخ بشریت، همین اربعین است.

• بزرگداشت شعائر الهی، در این سطح، بهتر از هر صورت دیگری است، مثلاً بهتر از برگزاری یک هیئت 2هزار نفری در شهر خودتان هست. مگر سینه‌زنی در داخل یک حسینیه، چقدر نام امام‌حسین(ع) را در جهان، بزرگ می‌کند؟! ولی ببیند این حرکت عظیم اربعین، چقدر نام امام‌حسین(ع) را در جهان، پُرآوازه می‌کند! لذا این اربعین، مصداق عالیِ «تعظیم شعائر الهی» است.

دعای امام‌صادق(ع) برای زائر حسین(ع)

• امام‌صادق(ع) در مناجات خود به درگاه خداوند عرضه می‌داشت: «للَّهُمَّ یَا مَنْ خَصَّنَا بِالْکَرَامَةِ... وَ جَعَلَ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْنَا، اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ زُوَّارِ قَبْرِ أَبِیَ الْحُسَیْنِ» (ثواب‌الأعمال/96) ای خدایی که ما را به کرامت، مختص کردی و ما را وصیّ رسول خدا(ص) قرار دادی و به ما وعدۀ شفاعت دادی... و دل‌های مردم را به‌سوی ما هوایی کردی، گناهان زائران قبر امام‌حسین(ع) را ببخش؛ کسانی که برای زیارت حسین(ع) پول خرج کردند و بدن‌هایشان را به سختی انداختند به‌خاطر رغبت و عشقی که به ما داشتند و به جهت امیدی که از تو دارند؛ به‌خاطر خوشحال‌کردن پیامبرت و اینکه امر ما را پاسخ دادند و برای خشمگین‌کردن دشمنانمان...

• بعد از اینکه دعا و مناجات حضرت تمام شد، یکی از یاران ایشان عرض کرد: اگر این دعاهایی که از شما شنیدم شامل کسى شود، گمانم این است که هرگز گرفتار آتش دوزخ نشود! حضرت فرمود: دعاهایی که در آسمان برای زائر حسین(ع) می‌شود، بیشتر از این دعاهایی است که ما انجام می‌دهیم. (مَنْ یَدْعُو لِزُوَّارِهِ فِی السَّمَاءِ أَکْثَرُ مِمَّنْ یَدْعُو لَهُمْ فِی الْأَرْض‏؛ ثواب‌الأعمال/96)

امام‌صادق(ع): مبادا از ترسِ کسی یا چیزی، زیارت قبر حسین(ع) را ترک کنی!

• مبادا یک‌وقت از ترسِ کسی یا چیزی، زیارت قبر حسین(ع) را ترک کنی! آیا دوست‌نداری جزء کسانی باشی که رسول خدا(ص) برایت دعا کند؟! نمی‌‌خواهی از کسانی باشی که پیامبر(ص) و ملائکه با او مصاحفه می‌کنند؟! آیا نمی‌خواهی جزء کسانی باشی که یک‌دانه گناه هم ندارد که از او سؤال کنند؟! (لَا تَدَعْهُ لِخَوْفٍ مِنْ أَحَدٍ فَمَنْ تَرَکَهُ لِخَوْفٍ رَأَى مِنَ الْحَسْرَةِ مَا یَتَمَنَّى أَنَّ قَبْرَهُ کَانَ بِیَدِهِ أَ مَا تُحِبُّ أَنْ یَرَى اللَّهُ شَخْصَکَ وَ سَوَادَکَ مِمَّنْ یَدْعُو لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص ؛ ثواب‌الأعمال/96)