۹۷/۰۹/۲۵
مستندات | علامه طباطبایی: «مبارزه با هوای نفس، زبانی بین المللی و نقطه مشترک همه ادیان و ملل و نحل»
علامه طباطبایی:
- اشتغال به نفس کار تازه و از مندرآورىهاى عصر ما نیست، زیرا ادله نقلیه و همچنین اعتبارات عقلى دلالت دارند بر اینکه این عمل از سنن بشریت است، و از دیر زمانى در میان افراد بشر رواج داشته، و هر چه ما به عقب برگردیم و تاریخ بشریت را ورق بزنیم باز مساله ریاضت به چشم مىخورد، و مىفهمیم مثل اینکه همانطور که گفتیم این عمل از سنن لازمه انسانیت بوده است، حتى در قدیمىترین عهدى که بنا بر عقیده ما، انسان در زمین مسکن گرفته در بین افراد بشر رائج بوده است.
- بحث از حال امم و دقت درباره سنن و آداب و تجزیه و تحلیل در عقاید و رفتار آنان این معنا را بدست مىدهد که اشتغال به معرفت نفس به منظور حصول آثار عجیب آن با همه اختلافى که در طرق آن هست، امرى بوده که در بین همه امم رواج داشته، بلکه نه تنها رواج داشته بلکه جزو کارهاى نفیس و پر ارزشى به شمار مىرفته که از قدیمترین اعصار آن را به گران‌ترین قیمت و صرف نفیسترین اوقات تحصیل مىکردهاند.
- یکى از شواهدش این است که در اقوام وحشى و ساکنین کنارههاى معموره مانند آفریقا و امثال آن در همین عصر حاضر رسوم و بقایایى از اساطیر ساحران و جادوگران یافت مىشود، و کسانى به چشم مىخورند که معتقدند به اینکه این اساطیر صد در صد صحیح و کاملا داراى حقیقت است.
- و این مطلب را نه تنها از تاریخ بشرى مىتوان فهمید بلکه اعتبار عقلى و دقت در آنچه از مذاهب و ادیان قدیمى که فعلا در دسترس ما است نیز این معنا را ثابت مىکند، به این معنا که اگر ما در ملل و ادیان متداول مانند برهمنى و بودایى و ستارهپرستى و مانی‌گرى و مجوسی‌گرى و یهودىگرى و مسیحیت و اسلام دقتى بعمل آوریم، و در همه آنها سیرى بکنیم خواهیم دید که براى این امر مهم یعنى بدست آوردن معرفت نفس و تحصیل آثار آن نهضتهاى عمیق و ریشهدار در همه این ملل بوده است، و لو اینکه این رغبت و نهضت به یک صورت نبوده، بلکه از جهت اوصاف و کیفیت تلقین و تقویم مختلف بودهاند، الا اینکه همه آنها دعوت تزکیه نفس را داشتهاند.
- هدف نهایى جمیع ارباب ادیان و مذاهب و صاحبان اعمال مخصوصه، همانا تهذیب نفس است به وسیله ترک هواهاى نفسانى و اشتغال به تطهیر آن از اخلاق نکوهیده، و احوالى که با هدف مناسب و سازگار نیست.
منبع:
ترجمه المیزان، ج6، ص272
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید