۹۳/۰۴/۱۳

صوت | خدا چگونه انسان را هدایت می کند؟

شناسنامه

• زمان: ماه مبارک رمضان - 93
• مکان: تهران - مصلی بزرگ امام خمینی(ره) و مسجد امام صادق(ع)
• تعداد: 25 جلسه
• موضوع سخنرانی: خدا چگونه انسان را هدایت می کند؟

معرفی بحث:

هدایت، مهمترین تعامل پروردگار متعال را با انسان رقم می‌زند. این رابطه می‌تواند در سه حوزه معرفت، قلب و عمل مطرح شود که البته متناسب با میزان توجه و اهتمام به هدایت قبلی، هدایت بعدی هم تنظیم و ارائه می‌شود. هدایت دارای جایگاه خاصی در منظومه معارف قرآنی و روایی است که به عنوان یک نیاز همیشگی باید آن را تمنا کرد. عواملی مختلفی بر کاهش و افزایش هدایت مؤثر هستند. به هنگام بررسی موضوع هدایت، موضوعات و سرفصل‌هایی مانند معنای هدایت، پیچیدگی‌های هدایت، عوامل و شاخص‌های هدایت، انواع هدایت، نقش امام در هدایت، ارتباط هدایت با مبارزه با هوای نفس و .......... مطرح می‌شوند که در مجموع مباحث نظری و کاربردی مهمی را شکل داده که به مناسبت ماه مبارک رمضان در مصلای امام خمینی(ره) و در ادامه در مسجد امام صادق(ع) توسط استاد پناهیان برگزار گردیده است.

فهرست:

جلسه 1: اهمیت و جایگاه هدایت

• اهمیت مفهوم هدایت

• فرق هدایت با تربیت

• معنای لغوی هدایت

• تناسب هدایت با ماه رمضان

• همیشگی بودن هدایت

• ظرائف معنای هدایت

• جایگاه مفهوم هدایت

• اهمیت تلاوت قرآن در ماه رمضان

  • قرآن مهمترین وسیله هدایت

  • پر مز و راز بودن هدایت قرآن

• توسل به حضرت زهرا(س)

جلسه 2: تقاضای هدایت، ضرورتی همیشگی

• هدایت، مفهومی فراگیر در حیات بشر

• ساز و کار هدایت

• بررسی قرآنی هدایت

  • ارتباط کاربردی هدایت و قرآن

  • آشنایی با برخی مفاهیم همراه هدایت 

• تقاضای هدایت، ضرورتی همیشگی

• تمنای هدایت

• مراحل هدایت

  • 1-فهم و درک نیاز به هدایت

  • 2-تقاضای هدایت

  • 3-درک هدایت در مغز

  • 4-پذیرش هدایت در دل

  • 5-تأثیرپذیری از هدایت در عمل

• نامحدود بودن هدایت

• روضه امام حسین(ع)

جلسه 3: هدایت، مفهومی دل‌نشین و جذاب

• هدایت، اولین کار خدا بعد از خلقت

• بار روانی زیبا در مفهوم هدایت

• زیباسازی هدایت در دل و جان، با توجه به آیات قرآن

• حفظ کرامت انسان‌ها در هدایت

• هدایت؛ کاری که خداوند بر عهده گرفته است

• ضرورت زیبا دیدن هدایت برای تمنای هدایت

• تمنای هدایت در لحظه‌های ناب ذکر و دعا

• چگونه به هدایت مشتاق شویم؟

• روضه شهدای کربلا و اشاره به روضه حضرت عباس(ع)

جلسه 4: قواعد خدا برای هدایت

• اصول و قواعد هدایت

• اهمیت و ضرورت آشنایی با ساز و کار هدایت

• خدا از روش غلط برای هدایت استفاده نمی‌کند

• اجباری نبودن هدایت

• ابهام آمیز بودن هدایت

• معنای اجباری نبودن هدایت

• برخورد شدید خدا و اهل بیت(ع) با هدایت اجباری

• امام زمان اجازه نمی‌دهد که مردم را با اجبار به سوی جهنم ببرند

• روضه امام حسین(ع)

جلسه 5: ضرورت ازدیاد هدایت

• لوازم طلب هدایت کردن

• جمع بندی جلسه گذشته در مورد قواعد هدایت خدا

  • هدایت سرشار از احترام به انسانها

  • رعایت کرامت انسان در جریان هدایت

• لزوم شناخت هدایت دینی

  • ویژگی جریان های تکفیری

• هدایت یک جریان مستمر

• افزایش هدایت

• تمنای هدایت، لازمه ازدیاد و تداوم هدایت

• ضرورت ازدیاد هدایت برای مذهبی‌ها

• روضه حضرت عباس(ع)

جلسه 6: آشنایی با موضوع هدایت الهی

• خلاصه‌ای از جلسه قبل

• هدایت مراتب دارد

• شرط دریافت هدایت های الهی

• خداوند ما را به چه چیزی هدایت می کند؟

• به سوی خودش هدایت می‌کند

• خدا با چه ابزاری خودش را به ما نشان می دهد؟

• راه دریافت هدایت‌های خاص الهی

• خداوند به سوی راه و راهنما هدایت می‌کند

• تلاش برای دریافت هدایت‌های الهی

• روضه ابالفضل العباس(ع)

جلسه 7: هدایت، امری مرموز و پیچیده

• هدایت بسیار پیچیده است

• وجوه مرموز بودن هدایت

  • 1-پیچیده بودن انسان

  • 2-بی‌نهایت بودن خدا

  • 3-بطون متعدد قرآن به عنوان وسیله هدایت

• پیچیدگی‌های هدایت در زندگی بزرگان

• آنهایی که هدایت شدند دلبری می کنند

• اصرار خدا برای هدایت ما

• مروری بر برخی آیات سوره انعام در مورد هدایت

جلسه 8: آشنایی با مراحل ضلالت

• مرور برخی از ویژگی‌های هدایت

• هدایت مضاعف، پاداش بهره‌مندی خوب از هدایت قبلی

•  پیچیده بودن هدایت و ضلالت

• چرا بعضی‌ها هدایت نمی‌شوند؟

• اتفاقاتی که بر عدم هدایت مؤثر است

• رذالت، عاملی برای عدم هدایت

• دلداری دادن گمراهان به یکدیگر

• مروری بر مراحل ضلالت از نگاه قرآن کریم

• هدایت خود را تمنا کنیم

• اشاره به روضه حضرت رقیه(س)

جلسه 9: خدا چگونه انسان را هدایت می‌کند؟

• آشنایی با ادبیات قرآن در مورد هدایت

  • هدایت، امری منحصر در اراده خدا

  • خدا می‌داند که چه کسی هدایت‌پذیر است

  • میزان نقش انسان در هدایت

• افزایش فریب‌ها در آخر الزمان

  • هر کسی فریب بخورد، خودش مقصر بوده است

•  خداوند چگونه انسان را هدایت می‌کند؟

• الهام قلبی، اولین راه هدایت

• حضرت خدیجه(س)؛ نمونه‌ای از کسانی که قلبی هدایت‌شده داشتند

• روضه حضرت خدیجه(س) و حضرت رقیه(س)

جلسه 10: شاخص‌ها و ابزارهای هدایت

• هدایت، مفهومی کلیدی در قرآن کریم

• ضرورت تقاضای هدایت بیشتر

• هدایت؛ مفهومی کامل نسبت به بسیاری از مفاهیم دینی

• شاخص‌های هدایت انسان

  • 1-اشتیاق به لقاء الله

    • شهدا؛ هدایت یافته بودند

  • 2-داشتن شرح صدر

• نقش شرح صدر در پذیرش دستورات دین

• خوش فهمی و پذیرش دین

• ابزارهای آسمانی هدایت

  • 1-الهام و هدایت مستقیم قلبی

  • 2-هدایت بوسیله اولیاء خدا

  • 3-هدایت بوسیله کتاب قرآن

• ابزارهای زمینی هدایت

  • 1-هدایت شدن با خود انسان

  • 2-هدایت بوسیله تفکر در عالم هستی

  • 3-هدایت با سنت‌های حاکم بر جهان 

• معجزه‌هایی بزرگ برای درک هدایت الهی

جلسه 11: قلب و هدایت الهی

• هدایت، امری قلبی

• اهمیت پذیرش هدایت توسط قلب در آیات قرآن

• هدایت مستقیم قلب توسط خداوند

• اولویت پذیرش قلبی بر پذیرش توسط سایر جوارح

• قلب شفاف چگونه خدا را در همه مسایل می‌بیند؟

• قلب اولیاء خدا چگونه هدایت می‌شود؟

• تحلیل و بررسی برخی علل گرایش به باطل

• نقش صفای باطن در امر هدایت

• روضه حضرت عباس(ع)

جلسه 12: قرآن؛ یکی از عوامل هدایت الهی

• قرآن، مهمترین عامل شادی انسان

• نقش فوق‌العاده قرآن بر هدایت انسان

• ویژگی‌های منحصر به فرد قرآن

  • محفوظ بودن توسط معجزه

  • قرآن، سخنان مستقیم خدا

  • نمایش علم و هنر خدا در سخنش

  • قرآن، عامل مبارک شدن ماه رمضان

  • آشنایی با اخلاق خدا با تلاوت قرآن

  • عظمت قرآن از زبان خودش

• ضرورت هدایت شدن با قرآن

• کسب محبت نسبت به قرآن

جلسه 13: آشنایی بیشتر با هدایت قرآن

• زندگی انسان در عالمی ظریف و دقیق

• نیاز انسان به قرآن و موسیقی قرآن

• اثر قرآن بر قاری قرآن

• توجه بیشتر به آثار کتاب هدایت

• تأملی در مورد موعظه بودن قرآن

• مراحل هدایت قرآن با توجه به آیات سوره یونس

  • موعظه، شفا دادن سینه، هدایت، برخورد با رحمت

• قرآن برای مؤمنین شفا است

• روضه قرائت قرآن توسط سر بریده

جلسه 14: نسبت قرآن و امام

• مروری بر ابزار و عوامل هدایت

• قرآن و ولی خدا؛ دو عامل مهم هدایت

• نسبت قرآن و امام

  • 1-از بین رفتن تکبر توسط قرآن و پذیرش ولایت امام

    • قرآن چگونه ما را آماده ولایت‌پذیری می‌کند؟

    • سختی‌های دعوت به ولایت

  • 2-امام دل را آماده می‌کند تا به قرآن برسی

    • ایصال به مطلوب توسط امام

• کرامت و بزرگواری‌های امام حسن(ع)

جلسه 15: ابعاد اجتماعی هدایت توسط امام

• امام و ایصال به مطلوب

• بررسی چگونگی هدایت توسط امام با توجه به روایات

• تأثیر افزایش محبت به امام بر افزایش هدایت

• آثار اجتماعی محبت به امام

• حکومت، یکی از ابعاد مهم هدایت توسط امام

• هدایت، فلسفه مهم تشکیل حکومت

• سیاسی شدن، لازمه هدایت است

• قوانین اجتماعی نباید مانع هدایت باشند

• حکومت امام، تابع قوانین هدایت

• قابلیت مردم برای تشکیل حکومت در زمان ظهور

• ابعاد گسترده مسائل اجتماعی مرتبط با امام

• حکومت، مهمترین لازمه هدایت

• روضه امام حسن(ع)

جلسه 16: قلب انسان، عامل درونی هدایت

• انسان در محاصره عوامل هدایت

• مروری بر عوامل هدایت

  • خدا، کتاب خدا، ولی خدا

• آشنایی با قلب انسان به عنوان عامل درونی هدایت

• اثر منفی گناه بر قلب انسان برای کسب هدایت

• افزایش تجربه‌ها و آگاهی‌ها برای هدایت قلب

• اثر عمل بر هدایت قلب

• آشنایی با عوامل تولید هدایت

• قطب‌نمای درونی انسان و رشد روحی او

• نقد تفکر غرب در متوقف کردن رشد انسان

• ضرورت فعال شدن هدایت درونی انسان

• ضرورت اصلاح نظام تعلیم و تربیت برای هدایت درونی

•  محاسبه نفس و مناجات، دو عمل فردی برای هدایت درونی

• روضه شب عاشورا و اشاره به روضه حضرت قاسم(ع) و حضرت عبدالله بن حسن(ع)

جلسه 17: نسبت ابهام در دین و اهمیت هدایت الهی

• عاقبت به خیری، روایتی از پیچیدگی هدایت

• تأثیر صفای باطن بر کسب هدایت

• عاقبت به خیری، تضمین نشده است

• مروری بر برخی ابهام‌ها در دین

• پیچیدگی روح خود را درک کنیم

• کسی که خیالش راحت باشد، خراب می‌شود

• غرور و یأس، دو راهبرد اصلی شیطان

• خوف و رجا از علایم ابهام در دین

• روضه امیرالمؤمنین علی(ع)

جلسه 18: آشنایی با بخش‌های اجباری هدایت

• معنای هدایت اجباری

• هدایت اجباری در مقدرات بشر

• تأثیر پیچیدگی هدایت بر اجباری بودن بخشی از آن

• بخش‌های اجباری هدایت، مطلق نیست

• اعمال تدبیر  الهی در زندگی انسان

• آیات خدا در تدبیرهایش

• تأثیر تقدیر الهی بر بهترین مصلحت بنده

• احاطه تقدیرات الهی بر زندگی انسان

• جایگاه امتحان در تقدیرات خدا

• روضه امیرالمؤمنین علی(ع)

* ادامه این جلسات در مسجد امام صادق(ع) برگزار شده است

جلسه 19: رابطه عمل و هدایت

• عمل انسان، یکی از عوامل مهم هدایت

• هدایت بیشتر، مزد عمل انسان

• هدایت انسان در ماه رمضان، به دلیل اعمال این ماه

• شهدا، نمونه کسانی که بر اثر عمل هدایت شدند

• برخی از آیات قرآن در مورد اثر عمل بر هدایت

• دریافت هدایت بالاتر، مستلزم عمل کردن طبق هدایت قبلی است

• اثر عمل بد بر از دست دادن هدایت

• بدکاران، هدایت‌های اولیه را هم از دست می‌دهند

• مُهر خوردن بر قلب بدکاران

• تعامل هدایت و عمل

• فضای عمل و هدایت، فضایی آرامش‌بخش

• روضه حضرت زینب(س)

جلسه 20: رابطه هدایت و مبارزه با هوای نفس

• مروری بر مباحث گذشته

  • اهمیت هدایت با توجه به آیات ابتدایی سوره بقره

  • اهمیت تمنا و تقاضا برای هدایت

  • افزایش هدایت و کاهش خطا

  • پیچیدگی‌های هدایت

  • هدایت، نیازی مداوم و همیشگی

• رابطه هدایت و مبارزه با هوای نفس

  • آشنایی با مکانیسم هدایت

  • هر هدایت، مستلزم یک عمل است    

  • مواظبت از عمل، یعنی مخالفت با دوست‌داشتنی‌ها

  • وابستگی شدید هدایت به عمل و مبارزه با نفس

  • راز هدایت در مخالفت با تمایلات است

  • بی‌تقوایی نقطه مقابل هدایت

  • هدایت را به سمت هواپرستی نبریم

  • نقش هدایت در تعیین هوایی که باید با آن مبارزه کرد

• روضه امام حسین(ع)

جلسه 21: هوای نفس، مانع انواع هدایت‌ها

• مروری بر رابطه هدایت و مبارزه با هوای نفس

  • هدایت، امری برای تمام موجودات

  • هدایت، نقطه مقابل هوای نفس

  • هدایت و تعیین علاقه‌های بد

  • نیروبخشی هدایت برای مبارزه با علاقه بد

• مختصری از مباحث مبارزه با هوای نفس

  • ضرورت تولید ارزش افزوده در اثر مبارزه با علایق بد

  • ارائه برنامه مبارزه با علایق بد توسط دین

• نیاز به هدایت در مراحل مبارزه با هوای نفس

  • 1-هدایت و تعیین مصداق و روش مبارزه با علایق بد

  • 2-هدایت و ارائه انگیزه و افزایش توان مبارزه

• هوای نفس، مانع هر سه نوع هدایت

  • 1-چگونگی مخالفت هوای نفس با هدایت نظری

  • 2-چگونگی مخالفت هوای نفس با هدایت قلبی

  • 3-چگونگی مخالفت هوای نفس با هدایت عملی

• گمراهی تروریست‌ها و طرفداران لیبرال دمکراسی

• خطر هوای نفس برای مدیران داخلی و بین المللی

• جنگ غزه، هدایتی روشن برای راه حق

• روضه حضرت علی اصغر(ع)

جلسه 22: تأثیر مبارزه بیشتر با نفس بر افزایش هدایت

• نیاز به هدایت الهی برای مبارزه با نفس

• هوای نفس، مشکل اصلی عدم هدایت

• ازدیاد ایمان و مبارزه با نفس، لازمه افزایش هدایت

• بررسی قرآنی در مورد ضرورت ازدیاد هدایت

• عدم همراهی با ظلم، یکی از نشانه‌های هدایت

• رابطه ظلم‌های اسراییل با تکفر لیبرال دمکراسی

• تبعیت از هوای نفس، دلیل خباثت

• در راه مبارزه با هوای نفس باشیم

• آیاتی از قرآن در مورد تقابل هدایت و مبارزه با هوای نفس

• هدایت، مسیر دائمی برای مخالفت با هوای نفس

• محبت به ایمان، کمکی برای یافتن جهت هدایت

• هدایت، مسأله‌ای پیچیده تنها مسیر

• روضه حضرت عباس(ع)

جلسه 23: اهمیت هدایت نظری‌

• نیاز انسان به خدا، در رابطه هدایت و مبارزه با نفس

  • انسان، مستقل نیست

  • شدت وابستگی انسان به خدا برای کسب هدایت

• هدایت، بهترین پاداش مبارزه با هوای نفس

• سلب هدایت درونی در اثر معصیت

• عمل به هدایت و مبارزه با نفس بیشتر، لازمه افزایش هدایت

• تعامل هدایت و مبارزه با نفس با توجه به فرازهایی از دعای ابوحمزه

• وابستگی شدید خود به خدا را ببنیم

• معنای رب بودن خدا، تعامل دائم با بندگان

• عمل به آگاهی‌ها، مقدمه افزایش هدایت

• به هدایت‌های نظری اهتمام داشته باشیم

• با آگاهی‌های خودمان با وجدان برخورد کنیم

• تأثیر عمل به آگاهی‌ها بر انواع هدایت‌

• برای درک بهتر هدایت‌های معرفتی چه باید کرد؟

• روضه حضرت زینب(س) و اشاره به روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 24: هدایت قلب

• مرور برخی از مباحث گذشته

  •  تعامل خدا با بنده‌اش در جریان هدایت

  •  ضرورت عمل کردن به آگاهی‌ها

•  آشنایی با هدایت قلبی

• نمونه‌هایی از هدایت قلبی در طول تاریخ

  • فضیل عیاض

  • بُشر حافی

• تسلط خدا بر قلب‌ها

• شاخص‌هایی برای هدایت قلب

  • محبت به اهل بیت(ع)

  • علاقه به عبادت خداوند

  • داشتن حزنی زیبا و سازنده

  • خوف از خدا

  • درک زشتی گناه

• محبت و هدایت قلبی قابل توضیح نیست

• اطلاع امام زمان(عج) از اعمال ما، به دلیل شدت محبت است

• برای هدایت قلبی چه باید کرد؟

• در مورد حالات قلب خود با خدا مناجات کنیم

  • 1-مبارزه بیشتر با هوای نفس

  • 2-بهره بردن از هدایت قبلی و عمل به آن

• ارادت قلبی مؤمنین به حضرت زهرا(س)

• روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 25: هدایت عملی

• مرور برخی مباحث گذشته

  • تعامل هدایت و مبارزه با نفس

  • تفاوت مراحل هدایت نزد انسان

  • برخی از شاخص‌های هدایت قلبی

•  کار امام در مورد هدایت قلبی

• ضعیف بودن کید شیطان در مقابل محبت امام

• تلاش و تکاپو در عوامل هدایت برای هدایت انسان

• هدایت، محل شیرین شدن مبارز با هوای نفس

• باب هدایت برای همه تا همیشه باز نیست

• معنای هدایت عملی

• کار و عمل خوب، هدیه‌ای از طرف پروردگار

• توفیق عمل در اختیار خدا است

• مراحل هدایت عملی

  • 1-خدا ما را در کار خیر بیاندازد

  • 2-خدا بین ما و گناه حائل شود

  • 3-رفاقت با خوب‌ها را نصیب ما کند

  • 4-دوری از بدها را نصیب ما کند

• به توفیق‌های اندک بی‌توجه نباشیم

• روضه امام حسین(ع) و اشاره به روضه حضرت زهرا(س)