۹۳/۰۷/۰۵

صوت | نگاهی به روحیۀ تقوا

شناسنامه

• مکان: مسجد جامع بازار
• زمان: دهه دوم محرم91
• تعداد: 7 جلسه
• موضوع سخنرانی: نگاهی به روحیۀ تقوا

معرفی بحث:

تقوا یکی از کلیدی‌ترین مفاهیمی است که در قرآن کریم مورد توجه مکرر قرار گرفته است. خداوند متعال به جای اینکه مدام ما را به رعایت فهرست بلندی از خوبی‌ها دعوت کرده و از بدی‌های متعدد، باز بدارد؛ به رعایت تقوا دستور داده است. با تقوا است که می‌توان همواره تمام خوبی‌ها را در نظر داشته و از تمام بدی‌ها دوری کرد. تقوا، به معنای مراقبت از رابطه با خدا؛ دارای مختصات، کارکردها و نتایجی است که در نتیجه ارتباطی که با خدا دارد؛ با تمام خوبی‌های و خوب بودن‌های امروزی متفاوت است. مختصاتی مانند مراقبت‌ها، ترس‌ها و محبت‌هایی که در تقوا و به همراه تقوا است. کارکردها و نتایج تقوا نیز بر ابعاد مختلف زندگی انسان تأثیر مستقیم می‌گذارد. در کنار شناخت ابعاد مختلف تقوا، آشنایی با گروه‌های اصلی بی‌تقواها، مجموعه بحث‌های عالمانه‌ای را شکل داده است که استاد پناهیان در این جلسات به تبیین بیشتر آن پرداخته‌اند.

فهرست:

جلسه1: اهمیت، کارکرد و معنای تقوا

• اهمیت تقوا

  • تأکید ویژه قرآن بر تقوا

  • دعوت به تقوا؛ جایگزین یکسری از بایدها و نبایدها

  • حضور پررنگ و محوری خدا برای رعایت تقوا

  • ترس از خدا؛ ترسی آرامش‌زا

• کارکرد تقوا

  • تقوا؛ عامل کاهش خطاها و لغزش‌ها

  • زندگی در سایه تقوا؛ عامل نگاهداری و مراقبت شدن توسط خدا

  • ارتباط با خدا و کسب خوبی‌ها در سایه تقوا

  • تقوا؛ فراتر از خوبی و خوب بودن

  • ارزش خوبی‌ها در گرو ارتباط با خدا

  • تقوا؛ عامل بازدارندگی از بدی‌ها

  • اولویت رعایت تقوا بر رعایت فهرستی از خوبی‌ها و بدی‌ها

  • بی‌تقوایی؛ یکی از عوامل مشکلات دنیوی

• معنای تقوا

  • بنا بر مراقبت از رابطه با خدا داشته باشیم

  • تقوا؛ حفظ و مراقبت از رابطه با خدا

  • تقوا؛ واژه‌ای کلیدی در قرآن

  • عاقبت کسانی که بنا بر تقوا نداشته‌اند

• روضه حضرت زینب(س) و روضه اسارت اهل بیت(ع)

جلسه 2: سرّ دعوت به تقوا و نه دعوت به خوب بودن

• تأکید قرآن بر تقوا به جای تأکید بر خوبی‌ها

  • روحیه تقوا؛ مطالبه پروردگار عالم

  • خوب بودن؛ وسیله رسیدن به تقوا

  • خوب بودن منهای تقوا؛ فریبی بزرگ

• سرّ دعوت به تقوا و نه دعوت به خوب بودن

  • بررسی انگیره‌های مختلف در انجام کار خوب

    • جلب منفعت، رضایت دیگران و ....

    • کم و حداقلی بودن انگیزه‌های خوب بودن

  • تنها انگیزه رعایت تقوا؛ حفظ رابطه با خدا

  • ارزش بیشتر تقوا نسبت به خوب بودن صرف

  • انگیزه‌های مختلف در احترام گذاشتن به قانون؛ بررسی یک مثال موردی

• معنای مراقبت از رابطه با خدا

  • ترس و محبت؛ عناصر مختلف مراقبت

  • معنای ترس برای مراقبت کردن از چیزی

  • معنای محبت در مراقبت کردن

• ضرورت عمده کردن تقوا در روابط مختلف انسانی

• روضه حمله دشمن به خیمه‌های امام حسین(ع)

جلسه 3: بررسی عناصر و مختصات تقوا

• مروری بر مباحث جلسات قبل

  • تقوا؛ خوب بودن برای ارتباط با خدا

  • دشواری توجه همزمان به همه خوبی‌ها

• تقوا؛ عاملی فراگیر برای کسب همه خوبی‌ها

  • با کسب تقوا، می‌توان همه خوبی‌ها را به دست آورد

  • تأثیر روحیه تقوا بر زوال بدی‌ها و کسب خوبی‌ها

• شناخت مختصات تقوا

• بررسی معنای مراقبت

  • عناصر ترس و محبت در مراقبت

  •  تأثیر محبت بر مراقبت

  • رابطه ترس و مراقبت

  • تأثیر ترس از روز حساب و کتاب بر مراقبت بیشتر

  • تأثیر ویژه ترس بر کسب تقوا

  •  ترس شدید؛ حاصل شوق

  • ترس؛ اصلاح‌گر رویه مؤمنان

• از چه چیزهایی باید مراقبت کرد؟

  • مراقبت؛ یعنی حرکت در میدان مین

• روضه‌ اسارت اهل بیت(ع)

جلسه 4: ثمرات مراقبت

• مروری بر مباحث گذشته

  • حضور تؤامان شوق و خوف در تقوا

• کارکردهای ترس از خدا

  • ترس از خدا و برای خدا؛ آرامش دهنده است

  • ترس از خدا؛ عامل بالاترین ضریب امنیتی برای انسان

  • ابهت و صلابت مؤمن در نگاه دیگران در نتیجه ترس از خدا

  • ترس؛ یکی از عناصر اساسی تقوا

  • اگر کسی از خدا نترسد، از همه می‌ترسد

  • زیبایی‌های ترس از خدا

  • تأثیر ترس از جهنم در شیرینی مناجات

  • افزایش امنیت خاطر؛ نتیجه ترس از خدا

  • بر حذر داشتن و ترساندن در تقوا در کلام امام سجاد(ع)

• ثمرات مراقبت از رابطه با خدا

  • فهم و توجه به مکر شیطان و بیدار شدن

  • خوب بودن به علاوه همراه با خدا بودن

  • خوب بودن بدون خدا؛ فایده‌ای ندارد

  • وابستگی مدام انسان به خدا

  • تأثیرگذار دانستن خدا بر تمام نتایج

  • ارزش پیدا کردن کسی که مراقبت می کند

  • مراقبت و تقوا؛ زمینه‌ساز  پشتیبانی شدن توسط خدا

  • کسب بصیرت و خوش‌فهمی بوسیله مراقبت و تقوا

  • تأثیر بصیرت بر شناخت توصیه‌های شیطان

  • لذت بیشتر بردن با تقوا

    • کم و اندک بودن لذت دنیا

    • کم لذت بردن از دنیا؛ راه رسیدن به لذت همیشگی و عمیق‌تر دنیوی

    • مثال: کسی که نگاهش را رها کرد، دیگر لذت نمی‌برد

    • از بی‌تقوایی و لذت‌های کم توبه کنیم

• روضه اسارت امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س)

جلسه 5: تأثیر تقوا بر رابطه با خدا

• آثار مراقبت

  •  برقراری رابطه با خداوند در متن مراقبت

• پیچیدگی‌ و سختی‌های ارتباط با خدا

• مراقبت و تقوا؛ شرط هدایت

  • روحیه مراقبت داشته باشیم

  • مادرها و روحیه مراقبت از فرزند

  • روحیه مراقبت با اطاعت از خدا فرق دارد

• تقوا، روحیه‌ای که باید حاصلش کرد

  • نقش روحیه در کارهای مختلف دنیا(درس، کار و ... )

  • بدون روحیه مراقبت، نمی‌توان خدا را فهمید

• ارتباط با خدا؛ فقط از راه تقوا

  • اثر تقوا بر شکوفایی‌ استعدادها

  • دعوت قرآن به تقوا (نه به خوبی‌ها )

• تقوا؛ فراتر از اخلاق

  • بررسی روایت انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق

  • ضعف فیلم‌ها در توجه به تقوا

  • تقوا؛ انجام کار خوب، فقط به نیت رضایت خدا

  • به خاطر یک کسی باید خوب بود

• روضه تنهایی و غربت امام حسین(ع) در ظهر عاشورا

جلسه 6: آثار عادت به رعایت تقوا

• تأثیر عادت‌ها بر تغییر ذائقه و روحیات انسان

  • تأثیر منفی خو گرفتن به عادت‌های بد

• اهمیت عادت به تقوا

  • روحیه خود را با عادات بد خراب نکنیم

  • تقوا؛ مراقبت از رابطه با خداوند متعال

  • کسب نور و رحمت در سایه عادت به تقوا

• عادت به گناه؛ عامل توبه نکردن

• عادت کردن به رعایت رضایت خدا

  • نگاه ویژه خدا به کسی که عادت کرده به رعایت نظر خدا

  • تنظیم همه کارها از روی تقوا و عامل عادت کردن به آن

• شیرینی حاصل از تقوا در زندگی خانوادگی

  • زن باید مراقب شوهرداری خودش باشد

  • مراقبت یعنی تقوا

• از توصیه به تقوا چه کسانی ناراحت می‌شوند؟

  • تأثیر گناه بر مغرور شدن به خود

  • رابطه گناه کردن و بی‌شخصیت شدن

  • قیافه گرفتن، سرپوشی بر بی‌‌شخصیتی گناهکار

  • بی‌تقوا، بی عزت است

  • استقبال فرد با تقوا از تذکر به تقوا

  • تذکر به تقوا؛ یعنی توجه دادن به خطری که فرد متوجه آن نیست

  • ناراحتی منافق از توصیه به تقوا

• روضه حمله به خیمه‌های امام حسین(ع)

جلسه 7: شناخت بی‌تقواها

• مروری بر مباحث گذشته

  • تقوا؛ روحیه‌ای همیشگی برای مراقبت کردن از رابطه با خدا

  • مراقبت در تقوا؛ مراقبت از چه چیزهایی است؟

• بی‌تقواها چه کسانی هستند؟

  • 1-کسانی که اهل هیچ مراقبتی و مراعاتی نیستند(افراد هرزه)

  • 2-کسانی که رابطه با خدا را مراقبت نمی‌کنند ولی رابطه با دیگران را مراقبت می‌کنند

    • خطر بیشتر این گروه نسبت به گروه اول

    • مثال عمده و تاریخی: عبدالله بن عمر نمونه‌ای از این گروه در بیعت با حجاج ثقفی

    • مثال جزیی: رعایت همسایه‌ها و عدم رعایت خدا

    • ما رابطه خود را با افراد بد به هم نمی‌زنیم ولی با خدا راحتی به هم می‌زنیم

  • 3-کسانی که خدا مراعات می‌کنند ولی بد مراعات می‌کنند

    • رعایت‌ کردن‌های دل بخواهی

    • خطر بیشتر این گروه نسبت به گروه‌های قبل

    • مثال تاریخی از این گروه در دوران امام علی(ع)

    • یارانی که بیعت می کردند ولی خوب کمک نمی‌کردند

    • غربال آخر الزمان شیعیان برای تصفیه این گروه

    • ابلیس هم خدا را مراعات کرد ولی یکی در میان

    • پیچیده شدن مراقبت از رابطه با خدا در فرآیند امتحانات قبل از ظهور

    • درست تقوا داشته باشیم

    • بین اوامر خدا گزینش نکنیم

    • ضرورت تقوای سیاسی در جامعه

    • حب مقام، عامل سقوط در امتحانات آخرالزمان

• رابطه تقوا و ایمان

  • کسی که روحیه تقوا دارد، ایمانش هم درست است

  • کسی که روحیه تقوا ندارد ایمان هم نمی‌آورد

  •  تقوا؛ شرط ایمان و هدایت

  • اهل تقوا؛ ایمان به غیب دارند

  • بی‌تقوایی به کجا خواهد کشید؟

• روضه حضرت زهرا(س)