۹۵/۰۲/۲۳

صوت | شرح خطبه قاصعه نهج‌البلاغه

شناسنامه

• زمان: جلسات هفتگی - سال 94
• مکان: مسجد دانشگاه تهران
• موضوع سخنرانی: شرح خطبه قاصعه نهج‌البلاغه

معرفی بحث:

شیطان مهمترین دشمن انسان است که باید او را به دقت شناخت و از روش‌ها و نحوه اغواگری‌اش به خوبی آگاه شد. در میان معارف دینی، خطبه قاصعه یکی از منابع مهم در شناسایی شیطان است. در این خطبه توجه ویژه‌ای به تکبر شده و این خصلت، به عنوان مهمترین راهبرد شیطان برای گمراه کردن انسان مورد توجه قرار گرفته است.  

فهرست:

جلسه 1(94/08/04): تکبّر به ولیّ خدا؛ گناهی نابودکننده

• آشنایی با شرایط سخنرانی‌های حضرت علی(ع)

• معرفی خطبه قاصعه

• تحلیل حضرت علی(ع) درباره ابلیس

• ابلیس، دشمن ما است

• یک لحظه تکبّر، عبادت طولانی ابلیس را نابود کرد

• ابلیس، نعمت‌هایی در این دنیا گرفته تا در آخرت حسابی با خدا نداشته باشد

• انواع تکبّر و آسیب‌هایی خطرناک

• تکبّر ابلیس به ولیّ خدا

•  از آثار سوء تکبّر ابلیس درس بگیریم

• تکبّر به ولیّ خدا؛ گناهی نابودکننده

• قبح تکبّر ابلیس در بیان حضرت علی(ع)

• تکبّر به ولیّ خدا، مهمترین مسأله بشر

• ولایتمداری، یکی از مهمترین فضایل اخلاقی

• داستان ابلیس، اولین پرده داستان خلقت 

جلسه 2(94/08/18): آشنایی با ابهام و جهل در امتحانات الهی

• ابهام و جهل، یکی از ارکان مهم امتحان

• دشواری‌های هدایت شدن و ایمان آوردن به دلیل جهل

• ارزش ایمان در چه شرایطی حاصل می‌شود؟

• ضرورت ایجاد فضای امتحان

• آیا ایمان آوردن، شرایط انسان را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌کند؟

• مفهوم برکت در برخی از شرایط حاصل از ایمان

• افزایش ظرفیت انسان در سختی‌ها

• تحمل راحت‌تر سختی‌ها و دوری از اعصاب‌خردی

• برکت، لطفی پیش‌بینی نشده از طرف خداوند

• عوامل مختلفی بر رزق و روزی تأثیرگذار هستند

• پذیرش ابهام؛ تواضع به مقام ربوبی

جلسه 3(94/08/25): تکبّر، مادر همه بدی‌ها

• خطبه قاصعه؛ برجسته‌ترین سخنرانی حضرت علی(ع)

• تکبّر و امتحان؛ دو موضوع مهم در خطبه قاصعه

• چرا بحث از تکبّر، کلیدی است؟

• خداوند تکبّر را در رأس گناهان انسان قرار داده است

• تکبّر، مادر همه بدی‌ها

• اگر کسی بخواهد کبریایی بورزد، با خدا درگیر شده است

• اهمیت پرهیز شدید از تکبّر نسبت به خدا

• بزرگ شدن؛ مهم‌ترین آرزو و تمایل ناشناخته انسان

• آرزوی بزرگ شدن در رفتار کودکان

• مراحل شکل‌گیری تکبّر

1. برای بزرگ شدن عجله می‌کنیم

2. تصور غلطی از بزرگ شدن داریم

3. از راه غلط به دنبال بزرگ شدن می‌رویم  

• اکثر مردم خود را اصلاً متکبّر نمی‌دانند

• از بین بردن تکبّر؛ فلسفه نمازخواندن

• حضرت علی(ع) در مهمترین سخنرانی خود به بحث از تکبّر پرداخته‌اند

• تناسب بحث از تکبّر با یک محیط علمی

• تکبّر، فهم انسان را مسدود می‌کند

• تأثیر تواضع بر کسب معرفت

• چرا مؤمن بیشتر از دیگران در معرض تکبّر است؟

جلسه 4(94/09/16): ریشه تکبّر

• تکبّر، منشأ فساد فرد و جامعه

• چرا انسان علاقه به رفتار متکبّرانه دارد؟

• ما برای ملاقات خدای بزرگ، باید بزرگ شویم

• ریشه تکبّر، یک صفت خوب است

• میل به بزرگ شدن از راه ناصحیح، ریشه تکبّر

• هر خصلتی که ناشی از کوچک شدن انسان باشد، خوب نیست

• تکبّر، بزرگ شدن از راه غلط

• پاسخ دین به بزرگی‌طلبی انسان

• بررسی ادبیات انقلابی بودن با توجه به معنای بزرگ شدن  

جلسه 5(94/10/21): تکبّر، یکی از عوامل حبط عمل

• توصیف عبادت ابلیس در کلام حضرت علی(ع)

• حبط عمل ابلیس در یک لحظه

• انواع مراتب نفاق در مراحل دینداری

• دین و شکل‌گیری نفاق

• نفاق، مشکلی به قدمت تاریخ اسلام

• توجه به حبط عمل، یکی از راه‌های عبور از نفاق

• در مورد حبط عمل بسیار فکر کنیم

• در هنگام دعا، هیچ گذشته مثبتی برای خود تصور نکنیم

• تکبّر، یکی از عوامل حبط عمل

• کبر، گناهی که می‌تواند توبه‌ای نداشته باشد

• تأثیر روضه امام حسین(ع) در بر طرف شدن تکبّر

جلسه 6(94/10/28): نسبت تکبر و زیبا دیدن دنیا

• آیا انسان متکبر وارد بهشت می‌شود؟

¤ ابلیس با یک لحظه تکبر، از بهشت بیرون شد

• حکم خدا برای اهل آسمان و اهل زمین یکی است

• تکبر، ابلیس را دشمن خدا کرد

• تلاش ابلیس برای اینکه انسان را شبیه خودش متکبر کند

• قسم شیطان در تزیین کردن زمین

• تکبر چه تناسبی با زینت کردن دنیا دارد؟

• یک راه مهم برای پرهیز از تکبر

• ¤ عناوین و مقام‌های دنیا را پست و پایین بدانیم

• پیچیدگی کار ابلیس در نحوه زیبا نشان دادن دنیا

• دنیای غرب را زیبا نبینیم  

جلسه 7(94/11/05): دشمنی عمیق ابلیس را باور کنیم

• حضرت علی(ع) به طرز عجیبی از دشمنی ابلیس با ما سخن گفته‌اند

• ضعف تعلیمات دینی موجود در معرفی دقیق دشمنی شیطان

• به کودکان باید آموخت که ما دشمن داریم

• دشمنی به صورت طبیعی در نظام خلقت طراحی شده است

• آثار روانی مثبت باور به دشمنی شیطان

1. تا حدی می‌توان گناهان را گردن ابلیس انداخت

2. انسان حواس حودش را بهتر جمع می‌کند

3. رشد بهتری حاصل می‌شود

• اهمیت پناه بردن به خدا در بهترین شرایط ممکن

• شیطان، دشمن شخص خود ما است

• تلاش شیطان برای خراب کردن دنیا و آخرت

• اینکه ما دشمن داریم، کافی‌ترین نوع نصرت است

• تعابیر حضرت علی(ع) در مورد عمق دشمنی ابلیس با ما 

‌‌جلسه 8(94/11/26): تکبر، مهمترین زمینه پذیرش وسوسه‌های شیطان

• آشنایی با یکی از باورهای دشوار غیبی

• یک دشمن نامریی به نام شیطان

• شیطان به میل ما رفتار می‌کند و تشخیص چنین دشمنی دشوار است

• پدیده دشمن در سناریوی خلقت انسان

• آیا هر لحظه خطر دشمن را احساس می‌کنیم؟

• شیطان دشمن خود ما است، نه دشمن دین ما

• نقش تکبر و تعصب در پیروی کردن از شیطان

• تکبر، موضوع اصلی خطبه قاصعه

• اگر تکبر نداشته باشی، پیرو شیطان هم نمی‌شوی

• اعتراف به اشتباه؛ یکی از علائم دوری از تکبر

• آشنایی با صفت زیبای تواضع

• تواضع، سنگری در مقابل شیطان

• نقش ویژه روضه امام حسین(ع) در از بین بردن تکبر

‌‌جلسه 9(94/02/06): راهی برای از بین بردن تکبر در انسان

• مروری بر مباحث گذشته

• اصل نیاز ما به بزرگ شدن، خوب است

• راه بزرگ شدن را اشتباه نرویم

• دوری از تکبر، مهمترین مسأله حیات انسان

• تکبر، صرفاً یک موضوع اخلاقی نیست

• مواردی از تأثیر حرکات نماز بر خلع تکبر

• تکبر، بسیار پنهان است

• تکبر، مبارزه‌ای دائمی نیاز دارد

• راهی برای از بین بردن تکبر در انسان 

• از تواضع استفاده کنید

• تواضع نزد برخی از دیگر ادیان

• تأثیر برخی از احکام بر کسب تواضع

• برخی از زمینه‌های ایجاد تواضع

• حوادثی که می‌توانند موجب کاهش تکبر شوند

• نفس دستوری بودن دین، عامل تواضع است

‌‌جلسه 10(94/02/13): مهمترین محل امتحان تکبر پنهان

• تکبر، مادر همه بدی‌ها

• کسی که متکبر است، به راحتی خوب نمی‌شود

• شهوات گناه‌آلود، بدترین بدی‌ها نیستند

• متکبر در پست‌ترین نقطه جهنم است

• فلسفه نماز از بین بردن تکبر است

• تکبر پنهان و پیچیدگی‌هایش

• ولیّ خدا؛ مهمترین محل امتحان تکبر پنهان

• ترجیح معنوی حضرت علی(ع) توسط خداوند

• تکبر، مانع پذیرش ولایت حضرت علی(ع) می‌شود

• اگر خدا کسی را بر ما برتری معنوی داد، می‌پذیریم؟

• شلمقانی؛ نمونه‌ای از تکبر پنهان

• بهانه‌هایی برای نپذیرفتن ولایت ولیّ خدا