۹۵/۰۴/۲۱

صوت | محبت، راز معنویت

شناسنامه

• زمان: رمضان 95
• مکان: تهران - مسجد امام صادق(ع) - میدان فلسطین
• مناسبت: رمضان 95
• تعداد: 26 جلسه
• موضوع سخنرانی: محبت، راز معنویت
• کلیپ صوتی: پیشنهاد دهید
• طرح گرافیکی: پیشنهاد دهید

معرفی بحث:

محبت دارای جنبه‌های مختلفی بوده و ویژگی‌های بسیاری دارد. یک محبت خوب می‌تواند ویژگی‌هایی مانند شدت، دوام، منفعت، دائمی بودن وصال محبوب، خوش‌فهمی و.... داشته باشد. گذشته از این ویژگی‌ها، محبت خوب تأثیر شگرفی بر معنویت دارد که در سلسله جلسات مورد واکاوی استاد پناهیان قرار گرفته است.  

فهرست:

جلسه 1(950318): جایگاه محبت در چارچوب مخالفت با هوای نفس

• معنای تغییر؛ بر خلاف میل خود عمل کردن

• بر خلاف میل عمل کردن، مطلق نیست

• میل برتر و میل کم‌تر در انسان

• مخالف با هوای نفس، یعنی مخالفت با میل کمتر

• ضرورت آشنایی با یک مبارزه همیشگی

• دین، برنامه مدیریت تمایلات و کاهش تلخی‌ها

• تلخی در زندگی دنیا

• جایگاه محبت در چارچوب مخالفت با هوای نفس

• دین برنامه مدیریت علاقه‌ها و تقویت علاقه‌ها

• علاقۀ با ارزش و عشق را در دین می‌توان فهمید

• چرا مبارزه با هوای نفس در ما منجر به عشق نشده است؟

• کسی که خدا را ذکر می‌کند ولی مشتاق لقاءالله نمی‌شود، خودش را مسخره کرده است

• عشق، عامل ترس از جهنم

• معنویت یعنی کاهش علاقه‌های بد و افزایش علاقه‌های خوب 

جلسه 2(950319): نتایج عدم تقویت علاقه‌های خوب

• دو تکلیف اساسی ما در زندگی

• مخالفت با هوای نفس، اساس دین است

• برای پیروزی در مبارزه با هوای نفس، باید علایق خوب را تقویت کنیم

• دوستی و محبت‌های واقعی را باید در اهل تقوا جستجو کرد

• تلازم تقوا و محبت

• اگر علایق خوب را رشد ندهیم، علایق بد رشد می‌کنند

• ضرورت برنامه‌ریزی برای مدیریت علایق

• آسیب‌های کم‌توجهی به پرورش علایق خوب 

جلسه 3(950320): توجه به برتری‌های علاقه

• محبت، یک امر هیجانی و گذرا نیست

• استدلالی قرآنی در مورد ضرورت محبت به پروردگار یکتا

• نقش و جایگاه محبت برای خداشناسی

• بازشناسی جایگاه دل و توجه به خواست‌های دل

• چرا علاقه مهمتر از علم است؟

• علاقه، پادشاه وجود انسان

جلسه 4(950321): محبت شدید؛ اولین ویژگی محبت

• یک محبت معمولی مدنظر نیست

• تلاش برای کسب محب شدید

• آیه قرآن در مورد محبت شدید به خدا

• چه چیزی را شدیداً دوست داریم؟

• ضرورت برنامه‌ریزی برای محبت شدید

• وقتی برای خدا هستیم، برای خود هم هستیم

• ما حاضریم خودمان را فدای چه کسی بکنیم؟

• عاشقی یک ضرورت است

• خدا را بیشتر از خود دوست داشته باشیم

• 18 سالگی، زمان رسیدن به اوج محبت خدا

• ملاحظاتی برای محبت شدید

• مراقب باشیم محبت شدید به غیر از خدا تعلق نگیرد

• به محبت شدید به غیر خدا، زیاد فکر و عمل نکنیم

جلسه 5(950322): دوام؛ ویژگی دوم محبت

• ضرورت کسب و مراقبت از محبت‌‌های خوب

• مختصات و ویژگی‌های محبت خوب

• محبت کم، مطلوب نیست

• محبت شدید؛ یکی از مختصات محبت خوب

• آشنایی با قدرت محبت

• دوام؛ ویژگی دوم محبت

• کسی که عقده‌ای نیست، دوام محبت برایش مهم است

• تناسب دوام با افزایش محبت

• روایاتی در مورد دوام محبت

• زوال محبت به غیر خدا

• محبت مداوم کجا به دست می‌آید؟

• محبت‌های گذرا در مناجات حضرت علی(ع) در مسجد کوفه

جلسه 6(950323): برای افزایش علایق خوب چه باید کرد؟

• برای افزایش علایق خوب چه باید کرد؟

• علاقه به لذت‌بردن زیاد را کنترل کنیم

• تأثیر بالای تربیت و شخصیت انسان بر افزایش علایق خوب

• مبارزه با هوای نفس، مقدم بر افزایش علاقه‌های خوب است

• برخی از نفوس برای افزایش علایق خوب بسیار مستعدند

• خود را در معرض نور خدا قرار دهیم

• قرآن؛ مبنای تحول دل‌های آماده

• روش تبلیغی تلاوت و تأثیر آن

• مروری بر ویژگی‌های محبت خوب

  • شدید باشد

  • دائمی باشد و قطع نشود

  • رو به ازدیاد باشد

• بررسی ویژگی رو به ازدیاد بودن محبت

• زیاد شدن محبت به محبوب، عامل خسته نشدن از محبت  

• روایتی در مورد رو به ازدیاد بودن محبت

• محبتی که فقط خاطره‌اش باقی مانده باشد، محبت خوبی نبوده

• شهدا و ایجاد اشتیاق به شهادت در دیگران

• آیه قرآن در مورد آتشی که دل را می‌سوزاند

• شوق و محبت خود را در جمع‌آوری دنیا قرار ندهیم

جلسه 7(950324): منفعت؛ ویژگی دیگر یک محبت خوب

• ویژگی‌های محبت خوب

• یک محبت خوب باید به نفع ما باشد

• محبوب باید به نفع ما باشد

• به خاطر منفعت نباید طلب عاشقی کرد

• منعفت بالا، انسان را شرمنده‌تر و عاشق‌تر می‌کند

• خدا، بسیار به نفع ما کار می‌کند

• نفع بردن در محبت، عامل خسته نشدن

• احساس ضرورت برای نفع بردن از محبت

• روایاتی در مورد منافع محبت به خدا

• منافع خوبان برای اهل زمین

• هدیه‌های الهی برای دوستانش

جلسه 8(950325): ویژگی دیگر محبت خوب؛ دائمی بودن وصال محبوب

• اهمیت محبت در معنویت

• آسیب دینداری بدون محبت

• محبت بیشتر را تقاضا کنیم

•  جایگاه امروز محبت در جامعه

• همراهی عشق و عقل

• ویژگی دیگر محبت خوب؛ دائمی بودن وصال محبوب

• وصال الهی، پایان‌پذیر نیست

• درک حرارت محبت الهی 

جلسه 9(950326): محبوبیت انسان نزد خدا

• عیب‌، ناشی از کمبود محبت است

• محبت؛ نیازها را بر طرف می‌کند

• خدا را باید با محبت بندگی کرد

• مختصات محبت خوب

• محبت خوب، باعث بی‌نیاز شدن به سرگرمی است

• مثال از سرگرمی در اسلام

• محبت خوب، عاشق را معشوق قرار می‌دهد

• عاشق و معشوق بودن در یک محبت خوب

• کسی که محبوب نیست، عقده‌ای می‌شود

• انسان، تحسین شده پروردگار است

• محبت خدا به گناهکاران

• خود را عزیز و مورد محبت خدا بدانیم

• حضرت خدیجه(س)؛ محبوب دل پیامبر(ص)

جلسه 10(950327): نگاه انسان‌شناسانه به محبت انسان به خدا

• ضرورت افزایش آگاهی در مورد محبت خوب

• محبت خوب، محبتی ابدی

• محبت خوب؛ محبتی قدیمی نه جدید

• محبت به خدا را داشته‌ای؛ باید آن را پیدا کنی

• نگاه انسان‌شناسانه به محبت انسان به خدا

• نتیجه این نگاه

  • کسی که تصور می‌کند خدا را دوست ندارد به خودش لطمه زده است

  • دوری از عجب و غرور

  • تواضع بیشتر

  • کسی که بیشتر محبت خدا را دارد، بیشتر مدیون خداست

• در محبت به خدا، نیاز خود را پاسخ داده‌ایم

• محبت به خدا؛ برآورده کردن یک نیاز قدمی

• دین و معنویت؛ شکوفایی استعدادهاست

• اهمیت فطرت و خودشناسی برای شناخت محبت خدا در دل

• محبت خوب، محبتی که با وصال تمام نشود

• ویژگی‌هایی محبت خوب، همان ویژگی‌هایی که انسان می‌خواهد

• با معرفت نفس دریابیم که ما واقعاً چه چیزی می‌خواهیم؟

• محبت به امام، محبتی مورد نیاز انسان در زمین

جلسه 11(950328): آثار یک محبت خوب

• محبت؛ مقوله‌ای همگانی و مورد احترام همه

• کسی برای افزایش محبت برنامه‌ریزی نمی‌کند

• تغییر اجباری علاقه‌ها در مسیر زندگی

• دین؛ یک برنامه پیشنهادی جهت تغییر علاقه‌ها

• فکر کردن؛ راه رسیدن به یک علاقه خوب

• آثار یک محبت خوب

  • خوش‌فهمی

  • حافظه و تداعی حافظه خوب

  • قدرت نتیجه‌گیری عالی

  • حکمت و قدرت تولید علم

  • حکمت؛ یکی از نتایج محبت به اهل بیت(ع) 

  • اگر کسی عالم باشد ولی حکیم نباشد، چه می‌شود؟

جلسه 12(950329): محبت خوب، وجود انسان را تنظیم می‌کند 

• ضرورت محاسبه نفس

• بررسی میزان محبت‌ها در محاسبه نفس

• به کاستی خود در محبت به خدا اعتراف کنیم

• نگاه منطقی ادعیه برای محاسبه نفس

• کم محبتی به خدا؛ عامل مشکلات ما

• محبت، معرفت به دنبال دارد

• محبت، دیگر علاقه‌ها را نظم می‌دهد

• تعدد محبت‌ها، پراکندگی می‌آورد

• محبوبیت مؤمن در زمین و آسمان

• شکر، همراه همیشگی محب خدا

• محبت به امام حسین(ع) چگونه است؟

جلسه 13(950330): تأثیر محبت مرکزی بر سایر علایق

• مروری‌ بر مباحث گذشته

• تأثیر تقویت علایق خوب بر رشد علمی

• تأثیر یک علاقه خوب و قوی بر وحدت و تقویت سایر علایق خوب

• شهید چمران؛ نمونه‌ای که علاقه مرکزی خود را تقویت کرده

• برخی از ویژگی‌های شهید چمران

• مروری بر یکی از دستنوشته‌های شهید چمران

• عاشق شدن، یک ضرورت

• علاقه به خدا را بر همه چیز ترجیح بدهیم

• اصلاح و تقویت محبت به خدا؛ همه چیز را سامان می‌دهد

• روایاتی در مورد تقویت محبت به خدا در دل

• اصلاح محبت‌های خوب با تقویت حب الله

• محبت‌های خوب را با حب الدنیا اشتباه نگیریم

• نامطلوب بودن پراکندگی در دل

• دو اثر یک محبت مرکزی قوی

  • تضعیف محبت‌های بد

  • تقویت محبت‌های خوب و مورد نیاز 

جلسه 14(950331): آثار عشق در نگاه شهید مطهری

• انتظار داشته باشیم که عاشق خدا شویم

• رابطه ما با خدا برای عاشق شدن چگونه است؟

• شب قدر، محبت خدا را بخواهیم

• بدون عشق به خدا نمی‌توان جامعه را اصلاح کرد

• تأثیر دستورات دین بر عاشق خدا شدن

• آثار عشق در نگاه شهید مطهری

• خاطراتی از کسانی که عاشق خدا بوده‌اند

جلسه 15(950401): محبت فی الله؛ رمز مظلومیت اولیاء خدا

• آثار یک محبت قوی مرکزی

• دوست داشتن به خاطر خدا

• پیچیدگی بحث از محبت فی الله

• نوع مردم از یک عاشق قوی و محکم گریزان هستند

• عاشق خدا، به خاطر خدا با دیگران دوست و دشمن می‌شود

• چرا حضرت علی(ع) تنها بودند؟

• حضرت علی(ع) برای خیلی‌ها دوست داشتنی نبودند

• حب الله؛ عامل حب فی الله و بغض فی الله

• دوست داشتن دیگران به خاطر خدا

جلسه 16(950402): رابطه ایمان و حب فی الله

• عوارض محبت شدید نداشتن

• یکی از آثار اجتماعی محبت شدید به خدا

• چرا برخی از مردم دشمن حضرت علی(ع) بودند؟

• اشاره به جاذبه‌های حضرت علی(ع) برای اقشار مختلف

• دل خودخواه، بی‌دلیل از دل عاشق نفرت پیدا می‌کند

• چرا قابیل، هابیل را کشت؟

• عشق؛ عامل حسادت دیگران

• روایاتی در مورد رابطه حب فی الله و ایمان

•  آیا کسی را به خاطر خدا دوست داریم؟

• حب فی الله؛ دوست داشتن دیگران به خاطر خدا

• کسانی که خدا را دوست دارند، همدیگر را چگونه دوست دارند؟

جلسه 17(950403): آثار معنوی محبت

• دین چه تأثیری بر زجر انسان دارد؟

• اهل محبت از رنج‌ها نمی‌رنجند

• اهل محبت، رنج‌رشد دهنده و لذت‌بخش دارند

• دشمنان بد دل چگونه باعث رشد اهل محبت می‌شوند؟

• همه آدم‌ها نمی‌توانند با هم خوب ‌شوند

• محبت، عامل دشمنی و حسادت دیگران

• پذیرش برتری اولیاء خدا فقط با محبت ممکن است

• تأثیر محبت بر پذیرش ولایت

• ولایت، راز اصلی معنویت

• اگر خدا کسی را دوست داشته باشد، چه می‌شود؟

• وابستگی ایمان و محبت

• مؤمن در بلا چه می‌گوید؟

• افزایش معنویت و محبت مؤمن در اثر بلا و سختی

جلسه 18(950405): تأثیر محبت به خدا بر بغض نسبت به دشمنان خدا

• عوارض رسیدن به محبت شدید

  • تمام محبت‌های دیگر متأثر از یک محبت مرکزی خواهند شد

  • عاشق، غریب می‌شود و مورد نفرت دیگران

  • نفرت پیدا کردن از دشمنان محبوب

• چرا خیلی‌ها عاشق نمی‌شوند؟

• منظور از دشمن خدا، گناهکاران نیستند

• لزوم برائت از دشمنان خدا

• ضرورت آشنایی با نگاه امام(ره) در شناخت دشمنان خدا

• عاشق، بغض دشمن محبوب را در دل دارد

• اسرائیل، دشمن عشق

• نفرت از دشمن را در فرهنگ خود تقویت کنیم

جلسه 19(950407): مملوک بودن؛ یکی از آثار محبت شدید به خدا

• آیا محبت با خودخواهی مغایرت دارد؟

• انواع منافع مدنظر در خودخواهی

• خودخواهی را دقیق‌تر معنا کنیم

• عشق و محبت، احساس مملوک بودن می‌آورد نه احساس مالک بودن

• مملوک بودن در حدیث عنوان بصری

• محبت شدید، مالک بودن را از بین می‌برد

• حسادت، نتیجه احساس مالکیت

• احساس مالکیت در چند قطعه تاریخی

• دشواری پذیرش مملوک بودن

• عاشق نشدن، مشکل‌زا است

• زیبایی مملوک بودن

• اگر مالک چیزی باشی نمی‌توانی با آن عشق‌بازی کنی

جلسه 20(950409): پیچیده بودن موضوع صداقت در محبت

• مروری بر مباحث گذشته

• آیا در مورد دوست داشتن‌های خود، راست می‌گوییم؟

  اگر محبت شدید وجود داشته باشد، آثاری دارد

• چه علامت قطعی برای محبت وجود دارد؟

• علاقه به ذکر خدا، یک علامت قطعی برای محبت نیست

• خشوع در نماز، یک علامت قطعی برای محبت نیست

• دوست داشتن به خاطر خدا و دشمن داشتن به خاطر خدا؛ بهترین علامت محبت به خدا

• اگر دوست خدا اذیتت کرد، از او بدت نیاید

• اگر دشمن خدا محبت کرد، از او خوشت نیاید

• داشتن حب فی الله و لو به ضررت باشد

• داشتن بغض فی الله و لو به نفعت باشد

• نقش لج‌بازی درونی در انجام کارهای خوب

• عاشق خدا شدن، موضوعیت دارد

• امتحانات در حب فی الله

• محبت اهل بیت(ع)؛ بالاترین مصداق حب فی الله

• از کجا بفهمیم محبت به اهل بیت(ع) حقیقی است؟

• باید محب اهل بیت(ع) را دوست داشته باشی و دشمن اهل بیت(ع) را دشمن داشته باشی

جلسه 21(950410): محبوب محبوب را دوست داشته باشیم 

• محبت شدید، راه از بین بردن تکبر

• نمی‌توان متکبرانه عاشق خدا شد

• عاشق، نسبت به معشوق و محبوب‌های معشوق، تواضع پیدا می‌کند

• محبت به محبوب محبوب کی آسان می‌شود؟

• حب دوستان اهل بیت(ع) چه منفعتی دارد؟

• اهمیت خدمت به دوستان و شیعیان اهل بیت(ع)

• عبد متکبر چگونه است؟

• حداقل وظیفه ما در مورد مدافعین حرم

• ایجاد علاقه شدید بین کسانی که یک نفر را دوست دارند 

جلسه 22(950411): ویژگی‌های علم برای کسب محبت

• راه کسب محبت خدا

• علم و آگاهی

• ویژگی‌های علم برای کسب محبت

• حداقل و حداکثر تأثیر علم بر کسب محبت

  • حداقل اثر علم؛ عامل تسلیم خدا شدن

  • حداکثر اثر علم؛ ایجاد شوق

• مراقب بیماری «من همه چیز را می‌دانم» باشیم

• قرآن، مهمترین منبع آگاهی

• جهل آدم ولایتمدار، ضربه می‌زند

• التماس اولیاء خدا برای کسب معرفت

• برخی از آگاهی‌هایی که محبت به خدا را زیاد می‌کند

• باور کردن محبت خدا سخت است

• تأثیر دانستن محبت خدا به ما بر محبت ما به خدا

• جلوه‌های محبت خدا را ببینیم

• درک محبت اولیاء خدا به ما 

جلسه 23(950412): راه کسب محبت خدا

• چگونه می‌توان محبت خدا به دست آورد

• قدم دوم: ذکر

• نقش ذکر در کسب محبت الهی

• ذکر، مقدمه عاشق شدن

• دایره ذکر، تقریباً نامحدود است

•  نمونه‌هایی از آیات و روایات در مورد ذکر

• ذکر، کلید انس گرفتن است

• انس، بی‌زحمت‌ترین راه ایجاد محبت در قلب

• تغییر دل بسیار مشکل است

• برنامه دقیق و مداوم برای ذکر داشته باشیم

• چرا محبت به دنیا راحت‌تر از محبت به خداست؟

• ذکر دنیا؛ عامل محبت به دنیا

• اگر کسی عاشق خدا نشده، عاشق دنیا بوده است

• دنیا را ذکر نکنیم

• چند ذکر عالی و مؤثر

• ذکر اهل بیت(ع)، یکی از مهمترین اذکار

جلسه 24(950413): آشنایی با برخی از آداب ذکر

• برخی از آثار و برکات محبت شدید به خدا و اولیاء خدا

• ضرورت محبت شدید مذهبی‌ها به خدا

• چه کار کنیم محبت شدید به خدا داشته باشیم

• علم، اندیشه و ذکر

• برخی از آثار ذکر

• ذکر می‌تواند عامل فکر باشد

• خطرات اهمیت ندادن به ذکر

• خطر نفاق برای کسی که یاد خدا نیست

• اگر کسی یاد خدا نباشد، مست غفلت می‌شود

• علائم کسانی که مست غفلت‌اند

• ادب ذکر خدا

• فقط با ذکر خدا می‌توان خوش گذراند

• با اراده و میل خودمان دنبال ذکر خدا باشیم

• اقبال و ادبار هنگام ذکر

• ضرورت مداومت بر ذکر

• رزمندگان، نمونه‌هایی که اهل ذکر بودند

• اهمیت ذکر برای مسؤولین نظام  

جلسه 25(950414): عمل، راه دیگر کسب محبت خدا

• نیاز جامعه به افرادی که محب خدا هستند

• فکر، راهی دیگر برای رسیدن به محبت خدا

•  آشنایی با ذکر قلبی

• فکر، ذکر و عمل؛ راه‌های اصلی رسیدن به محبت پروردگار

• اهمیت عمل در کنار ذکر

• عمل به رضای خدا در هر صحنه‌ای متفاوت است

• اهمیت تشخیص وظیفه

• امتحانات و ضرورت انعطاف‌پذیری هنگام عمل

• تشخیص عمل مورد رضای خدا در لحظات مختلف، مشکل است

• عمل مورد رضایت خدا، ما را به محبت خدا می‌رساند

• آثار عمل طبق رضایت خدا

• دو ویژگی عمل مورد رضایت خدا

  • عمل به جا و درست باشد

  • عمل، با آداب آن همراه باشد  

• نمونه‌هایی از آداب عمل

• با اشتیاق همراه باشد 

جلسه 26(950415): تلاش کنیم که خدا هم ما را دوست داشته باشد

• خلاصه‌ای از مباحث گذشته

  • بسیاری از عیوب ما، نتیجه عدم محبت به خدا هستند

  • انسان چه چیزی را واقعاً دوست دارد؟

  • برخی از نتایج محبت به خدا؛ آرامش، خلاقیت و لذت بردن زندگی

  • ضرورت کسب محبت شدید به خدا

  • سه راه عمده رسیدن به محبت خدا (فکر، ذکر، عمل)

• هدفی مهمتر از رسیدن به محبت خدا؛ خدا ما را دوست داشته باشد

  • اگر خدا ما را دست نداشته باشد، چه می‌شود؟

  • علاقه خدا به ما ؛ عامل محبت ما به خدا

• دوست داشته شدن توسط ائمه اطهار(ع)؛ یک هدف محوری

• هر انسانی علاقه دارد که دوست داشته شود

• دوست داشته شدن توسط خدا در قرآن کریم

• اگر خدا کسی را دوست داشته باشد، چه می‌شود؟

  • مهلک‌ترین بیماری؛ تلاش برای محبوب شدن نزد دشمن خدا

  • اگر کسی رابطه‌اش را با خدا درست کند، خدا رابطه‌اش را با مردم درست می‌کند