برای تدبر در قرآن - قسمت اول
مستندات | نیمۀ دوم شعار مشترک انبیاء: از «من» اطاعت کنید!
- پیدیاف: اینجا
در قرآن کریم، آیهای است که 11 مرتبه از زبان پیامبران مختلف تکرار شده است. خداوند متعال در این سلسله آیات با کمی تفاوت عبارت در خصوص هر پیامبر، میفرماید:
1. ما فلان پیامبر را به سوی قومش فرستادیم
2. قومش او را تکذیب کرد
3. به قومش گفت: آیا تقوا پیشه نمیکنید، من فرستادۀ امانتدار خدا هستم
4. پس {تقوای الهی را پیشه کنید، و از من اطاعت کنید.}
5. آن قوم (پس از شنیدن جملۀ "از من اطاعت کنید!") دعوت پیامبرشان را را رد کردند.
فهرست 11 مرتبهای که این آیه تکرار شده است را در ادامه میخوانید:
1) حضرت نوح(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،108)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،110)
أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ (نوح، 3)
2) حضرت هود(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،126)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،131)
3) حضرت صالح(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،144)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،150)
4) حضرت لوط(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،163)
5) حضرت شعیب(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (شعراء،179)
6) حضرت عیسی(ع)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (آلعمران،50)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ (زخرف،63)
7) حضرت محمد(ص)
قُلْ أَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ(آلعمران، 32)
قُلْ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ(نور، 54)
همۀ پیامبران:
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ لِیُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ (نساء،64)
ما هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر براى این که به فرمان خدا، از وى اطاعت شود.( ترجمۀ آیت الله مکارم شیرازی)
شعار مشترک مردم در پاسخ به شعار پیامبران: از انسانی مثل خودمان اطاعت نمیکنیم!
شعار مشترک مردم در پاسخ به شعار پیامبران: از انسانی مثل خودمان اطاعت نمیکنیم!
در مقابل دعوت پیامبران به تقوای الهی و اطاعت از خود، همواره مهمترین پاسخ مردم به دعوت پیامبران این بوده که ما زیربار اطاعت از انسانی مانند خودمان نمیرویم! به عبارت دیگر، مهمترین مشکل مردم با دعوت پیامبران به ایمان به خدا و آخرت و کتاب، لزوم اطاعت از پیامبران بوده است. این پاسخ مردم به پیامبران، حداقل 8 مرتبه در قرآن تکرار شده است که فهرست آن در ادامه آمده است
1) مخالفین حضرت نوح(ع)
- فَقالَ الْمَلَأُ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُریدُ أَنْ یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلائِکَةً ما سَمِعْنا بِهذا فی آبائِنَا الْأَوَّلینَ؛ جمعیّت اشرافى (و مغرور) از قوم نوح که کافر بودند گفتند: «این مرد جز بشرى همچون شما نیست، که مىخواهد بر شما برترى جوید! اگر خدا مىخواست (پیامبرى بفرستد) فرشتگانى نازل مىکرد ما چنین چیزى را هرگز در نیاکان خود نشنیدهایم!»(مؤمنون/24)
- «وَ لَئِنْ أَطَعْتُمْ بَشَراً مِثْلَکُمْ إِنَّکُمْ إِذاً لَخاسِرُونَ؛ و بىتردید اگر بشرى مانند خود را اطاعت کنید، یقیناً زیانکارید»(مومنون،34)
- «فَقالَ الْمَلَأُ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما نَراکَ إِلاَّ بَشَراً مِثْلَنا وَ ما نَراکَ اتَّبَعَکَ إِلاَّ الَّذینَ هُمْ أَراذِلُنا بادِیَ الرَّأْیِ وَ ما نَرى لَکُمْ عَلَیْنا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّکُمْ کاذِبینَ؛ اشراف کافر قومش (در پاسخ او) گفتند: «ما تو را جز بشرى همچون خودمان نمىبینیم! و کسانى را که از تو پیروى کردهاند، جز گروهى اراذل سادهلوح، مشاهده نمىکنیم و براى شما فضیلتى نسبت به خود نمىبینیم بلکه شما را دروغگو تصور مىکنیم!»(هود،27)
2) قوم حضرت شعیب(ع)
- «وَ ما أَنْتَ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُنا وَ إِنْ نَظُنُّکَ لَمِنَ الْکاذِبینَ؛ تو بشرى همچون مایى، تنها گمانى که درباره تو داریم این است که از دروغگویانى!»( شعراء،186)
3) قوم حضرت صالح(ع)
«کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِالنُّذُرِ. فَقالُوا أَ بَشَراً مِنَّا واحِداً نَتَّبِعُهُ إِنَّا إِذاً لَفی ضَلالٍ وَ سُعُرٍ»(طایفه ثمود (نیز) انذارهاى الهى را تکذیب کردند،گفتند: «آیا ما از بشرى از جنس خود پیروى کنیم؟! اگر چنین کنیم در گمراهى و جنون خواهیم بود!)(قمر، 23و24)
4) «ما أَنْتَ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُنا فَأْتِ بِآیَةٍ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقینَ؛ تو فقط بشرى همچون مایى اگر راست مىگویى آیت و نشانهاى بیاور!» (شعراء،154)
5) قوم پیامبران« شمعون، یوحنا و بولس»
«قالُوا ما أَنْتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُنا وَ ما أَنْزَلَ الرَّحْمنُ مِنْ شَیْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ تَکْذِبُونَ(امّا آنان (در جواب) گفتند: «شما جز بشرى همانند ما نیستید، و خداوند رحمان چیزى نازل نکرده، شما فقط دروغ مىگویید!»(یس،15)
6) قوم حضرت موسی و هارون(ع)
«فَقالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَیْنِ مِثْلِنا وَ قَوْمُهُما لَنا عابِدُونَ؛ آنها گفتند:«آیا ما به دو انسان همانند خودمان ایمان بیاوریم، در حالى که قوم آنها بردگان ما هستند؟!» (المؤمنون،47)
همۀ مردم:
وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدى إِلاَّ أَنْ قالُوا أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولاً (الإسراء،94)
تنها چیزى که بعد از آمدن هدایت مانع شد مردم ایمان بیاورند، این بود گفتند: «آیا خداوند بشرى را بعنوان رسول فرستاده است؟!»
توضیحات استاد پناهیان درباره «شعار مشترک پیامبران» و «عکس العمل مردم»
- غالباً دلیل اصلی مخالفت با انبیاء این بود که «انبیاء مردم را به اطاعت از خود دعوت میکردند»
- اکثر کفار نه با خدا مشکلی داشتند، نه با اصل رسالت و هدایت از جانب خدا، بلکه میگفتند: «ما از یک انسانی مثل خودمان نمیتوانیم اطاعت کنیم» صادقانه حسادت و تکبر خود را ابراز میکردند.
- حتی با اخلاق پیامبران هم غالباً مشکلی نداشتند، با پیامهای اخلاقی پیامبران هم غالباً مشکلی نداشتند، بلکه با ولایتپذیری و اطاعت از پیامبران که یک مسئله سیاسی است، مشکل داشتند.
- آموزشهای دینی ما نباید طوری باشد که نوجوانان ما فکر کنند مشکل دشمنان دین با پیامبران نوعاً عقیدتی و اخلاقی بوده است. بله به فرمودۀ قرآن مشکل آنها نوعاً سیاسی بوده است.
- یکی از شعارهای مهم انبیاء الهی در قرآن کریم، آیهای است که 11 مرتبه در قرآن تکرار شده است: «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ؛ تقوای خدا را داشته باشید و از من اطاعت کنید»(شعراء/108) پذیرش همین واقعیت قرآنی را که «انبیاء الهی مردم را به اطاعت از خودشان دعوت میکردند»، برای بعضیها سخت است و حتی در یک جلسهای بعد از اینکه بنده این مسأله را توضیح دادم یکی از مؤمنین که پذیرش این مطلب برایش مشکل بود، گفت: «پیامبرها هیچوقت دعوت به خود نمیکنند، همیشه دعوت به اطاعت از خدا میکنند!» در حالی که آیۀ قرآن دقیقاً میفرماید: «و اطیعونِ» یعنی انبیاء الهی به مردم میگفتند: «از من اطاعت کنید» یعنی پیامبران مردم را به اطاعت از خود دعوت کردهاند.
- طبیعی است که اگر پیغمبر بیاید و بگوید از من اطاعت کنید، یک دفعهای خیلیها نمیتوانند تحمل کنند و مخالفت میکنند. بر اساس صریح آیات قرآن، بسیاری از کسانی که با انبیاء مخالفت کردند، نه با خدای انبیاء مخالفت نکردند و نه با پیام انبیاء مخالفت نکردند، بلکه با خود انبیاء مخالفت کردند و لذا غالباً دلیل اصلی مخالفت با انبیاء این بود که «انبیاء مردم را به اطاعت از خود دعوت میکردند». مثلاً مخالفین حضرت نوح(ع) میگفتند: «او بشرى مثل خودتان است که مىخواهد بر شما برترى پیدا کند؛ ما هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُریدُ أَنْ یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُم»(مؤمنون/24) یعنی با خدای حضرت نوح(ع) مشکل نداشتند بلکه با خود نوح(ع) مشکل داشتند. با دستورات الهی که حضرت نوح(ع) آورده بود مشکل نداشتند، با اینکه نوح(ع) میخواهد برتری و سروری پیدا کند مشکل داشتند.
- البته معلوم است که انبیاء وقتی دعوت به اطاعت از خود میکنند در واقع دعوت به خدا میکنند. منتها من میخواهم درد دل ولایت گریزان متکبر را که حاضر نیستند به ولی خدا تواضع کنند با صراحت بیان کنم. و الا معلوم است که اطاعت از ولی خدا عین اطاعت از خداست و اصلا خدا به آنها دستور داده است که آنها ابلاغ کنندۀ ولایت خود باشند.
ما از سایت شما در حلقه صالحین خود بسیار بهره می بریم و تصاویر و ویدئو و پی دی اف کارهایتان را در قالب پاور پویینت با همدیگر در حلقه و پایگاه خود به نمایش می گذاریم
پایگاه شهید فهمیده اردبیل