۹۶/۰۱/۲۴

خلاصۀ جاذبه و دافعۀ علی(ع) در یک کلمه!

شناسنامه:

• زمان: 96.01.02
• مکان: حسینیۀ آیت الله حق‌شناس(ره)
• لینک تلگرامی: اینجا
• گزارش تصویری: اینجا
• اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

استاد پناهیان:

• بدترین یا محکم‌ترین لعنت در قرآن مربوط به کسانی است که بخشی از دین و حق را پنهان می‌کنند و به مردم نمی‌گویند (إِنَّ الَّذینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ..وَ یَلْعَنُهُمُ اللاَّعِنُونَ؛ بقره 159)

• بدترین یا بالاترین عذاب هم این است که خدا روز قیامت با انسان حرف نزد! و این عذاب هم مربوط به کسانی است که بخشی از حرف دین را کتمان می‌کنند.(إِنَّ الَّذینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ..لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ؛بقره/174) 

• بزرگترین کتمانی که در طول تاریخ انجام گرفته، مربوط به بخش‌های سیاسی دین است. آن‌قدر قسمت‌های سیاسی در تاریخ اسلام وجود دارد که اکثر مردم نمی‌دانند!

• ما نباید کتمان کنیم که امیرالمؤمنین(ع) در کنار مهربانی بسیار بالایی که داشت، در راه خدا سخت‌گیر و خشن بود(پیامبر(ص):فَإِنَّهُ خَشِنٌ فِی ذَاتِ اللَّهِ غَیْرُ مُدَاهِنٍ فِی دِینِهِ؛‏‏کشف‌الغمه/1/236) 

• نمی‌شود که فقط از محبت و مهربانی علی(ع) سخن بگوییم و از سخت‌گیری ایشان نگوییم! آن‌وقت بچه‌های ما می‌گویند: مگر مردم آن زمان، همگی احمق بودند که با علی(ع) درگیر شدند! 

• امیرالمؤمنین(ع)، هم مهربان بود و هم سخت‌گیر! ولی حق اینست که بگوییم: علی(ع) کجاها سخت‌گیر بود و کجاها مهربان بود؟

• علی(ع) در عرصۀ سیاست، سخت‌گیر و خشن بود و در مقابل سیاسیون خائن با شدت برخورد می‌کرد، ولی در عرصۀ زندگی فردی، مهربان بود و گنه‌کارهان معمولی را می‌بخشید و دست نوازش به سرشان می‌کشید.

• خشونت علی(ع) مربوط به عرصه سیاست است و مهربانی او مربوط به زندگی فردی است، و بسیاری از گنهکارها مثل عرق‌خورها و زناکارها را می‌بخشد.

• بعضی‌ها در عرصۀ سیاست، یک‌دفعه‌ای جلوۀ رحمانی‌شان گُل می‌کند و می‌گویند: «این سران فتنه را هم آزاد کنید! حالا یک اشتباهی کرده‌اند!» 

• وقتی مردم برای بیعت درِ خانۀ علی(ع) آمدند، ایشان فرمود اگر این مسئولیت را بپذیرم، همان‌طوری که می‌دانم و از قرآن و رسول خدا(ص) یاد گرفته‌ام، سختگیری خواهم کرد و به حرف کسی گوش نمی‌دهم و اگر کسی مرا عتاب کند، جا نمی‌خورَم(وَ لَمْ أُصْغِ إِلَى قَوْلِ الْقَائِلِ وَ عَتْبِ الْعَاتِب‏؛ نهج‌البلاغه/خطبۀ92)

• امیرالمؤمنین(ع) در همۀ زمینه‌ها سخت‌گیر نبود، ایشان گناه غیرسیاسی را می‌بخشید. مثلاً وقتی دید که مردم نماز مستحبی را به جماعت می‌خوانند، اول به آنها تذکر داد اما وقتی مردم گوش نکردند، ایشان کوتاه آمد و گذاشت که مردم در مسجد پیامبر(ص) نمازی بخوانند که بدعت بود(قُلْ لَهُمْ صَلُّوا؛ تهذیب/3/70)

• اما هرچه به علی(ع) گفتند که دربارۀ معاویه- لاقل یکی دو سال- کوتاه بیاید، ایشان کوتاه نیامد، چون مسأله «سیاسی» بود. یعنی ایشان دربارۀ «عبادت» کوتاه آمدند ولی در «سیاست» کوتاه نیامدند. چون کسی که در امور سیاسی بخواهد-بی‌جا مهربان- باشد، در واقع به مردم خیانت کرده است

• علی(ع) به مسئول خود در اهواز نامه نوشت و فرمود: امارت و ریاست و مدیریت، امانت است، هرکه در این امانت، خیانت کند، تا روز قیامت لعنت خدا شامل حال او خواهد بود، و هرکه آدم خائنی را سرِ کار بگذارد (یا در نصب یک خائن مشارکت کند) پیامبر(ص) از او در دنیا و آخرت بیزار است (هَذِهِ الْإِمَارَةَ أَمَانَةٌ فَمَنْ جَعَلَهَا خِیَانَةً فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ...؛ دعائم/2/531)

• خلاصۀ جاذبه و دافعۀ علی(ع)-در یک کلمه- این است: علی(ع) آن جایی خشن است که ببیند در عرصۀ سیاست، کسانی بخواهند به جامعه خیانت کنند؛ در این صورت کوتاه نمی‌آید، ولی در مقابل گناهان فردی، بسیار با گنهکاران مهربان و انعطاف‌پذیر و بخشنده است.

• اگر علی(ع) در سیاست دخالت نمی‌کرد، همه او را دوست می‌داشتند. تمام دشمنی‌ها با علی(ع) سرِ سیاست است و الا ایشان در مسائل فردی، فوق‌العاده مهربان و انعطاف‌پذیر بود.