۹۶/۰۳/۱۸

راه‌های رسیدن به حال خوش معنوی و نشاط زندگی(6)

قدم اول برای رسیدن به حال خوش معنوی چیست؟/ آیا اشک، همیشه نشانۀ حال خوش معنوی است؟

شناسنامه:

• زمان: 96/03/11
• مکان: تهران، میدان فلسطین، مسجد امام صادق(ع)
• صوت: اینجا

حال خوش معنوی یعنی چه؟

حال خوش معنوی-که خیلی‌ها دوست دارند داشته باشند- یعنی چه؟ معمولاً اگر کسی در عبادتش خیلی گریه کند، مردم می‌گویند «او حال خوش معنوی دارد» درحالی‌که هر گریه‌ای نشانۀ حال خوش معنوی نیست؛ این گریه باید ناشی از یک قلب شاد باشد.

مردم معمولاً گریه را ناشی از شدت خوشحالی نمی‌دانند؛ بلکه آن‌را ناشی از غم و اندوه می‌دانند. در واقع مردم حال خوش معنوی را مساوی با «غم معنوی» می‌دانند؛ نه یک «شادیِ عمیق»! درحالی‌که حال خوش معنوی به داشتن یک‌سلسله شادی‌های بسیار عمیق و معنادار است.

اشکِ ناشی از شادی‌های عمیق کجا و آن اشکی که در اثر غم‌ها و اندوه‌های ناشی از کفر به خدا و ناشکری و بی‌ایمانی است، کجا! اصلاً بعضی از غصه‌های بی‌جایی که درِ خانۀ خدا می‌بریم و سرِ آن مناجات می‌کنیم، موجب دوری ما از خدا می‌شود!

مثلاً کسی که در اثر حسادت، دلش گرفته، اگر با این دل‌گرفتگی برود درِ خانۀ خدا تا صبح گریه کند، نه‌تنها گریه‌اش فایده ندارد بلکه از خدا دورتر می‌شود! خدا می‌گوید: اصلاً چرا باید حسادت داشته باشی که در اثر این حسادت، دلت بگیرد؟!

حال خوش معنوی یعنی لذت‌بردن از اینکه احساس کنی در پناه خدا هستی

حال خوش معنوی می‌تواند با اشک و گریه توأم باشد، اما این گریه ناشی از غم نیست، بلکه مثل گریۀ بچه‌ها، گریۀ بدون غم و غصه است. چرا بچه‌ها سرزنده‌ و سرحال هستند؟ چون نگران فردا نیستند و مطمئن هستند که هر وقت گرسنه شوند، پدر و مادر برای‌شان غذا می‌آورند.

 آقای بهجت(ره) می‌فرمود: اگر همان‌قدر که بچه به والدینش اطمینان دارد، ما به خدا اطمینان داشتیم که روزی می‌رسد، ما هم مثل کودکان هیچ مشکل و غمی نداشتیم.(فریادگر توحید،ص162)

حال خوش معنوی یعنی اطمینان و نداشتن نگرانی

حال خوش معنوی یعنی اطمینان و نداشتن نگرانی! قدم اول برای رسیدن به حال خوش معنوی این است که به خدا اطمینان پیدا کنی «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»(رعد/28) یعنی با ذکر خدا آرام شو، تا نگرانی‌هایت برطرف شود.

حال خوش معنوی وجوه مختلفی دارد که تهِ همه‌اش شادی و سرور است! یکی «نداشتن نگرانیِ بیهوده»، یکی «داشتن حالت شکر» و یکی هم «دیدن و درک زیبایی‌هایی که خدا آفریده».

ما معمولاً وقتی دل‌مان خیلی گرفته و مشکلات خیلی به ما هجوم آورده، به سراغ عبادت و دعا می‌رویم و درِ خانۀ خدا ناله می‌زنیم. در‌حالی‌که اصلش این است که وقتی سرشار از شادی و نشاط هستی، دنبال دعا و عبادت باشی تا از خدا تشکر کنی.

حال خوش معنوی یعنی دیدن کبریایی خدا و لذت بردن از عظمت و شکوهش. «الله اکبر» یعنی «خدایا! تو چه باعظمت و باشکوهی!» باید دلت با این ذکر بلرزد! حال خوش معنوی یعنی لذت بردن از اینکه در بغل خدا هستی؛ عین یک کودک که وقتی بین غریبه‌ها، به بغل پدر و مادرش می‌رود، کِیف می‌کند.

لذتِ در پناه خدا بودن از یک جایی به بعد اشک آدم را جاری می‌کند

حال خوش معنوی یعنی پناه‌جویی به خدا و لذت بردن از اینکه احساس کنی در پناه خدا هستی! این کِیف- از یک مرحله‌ای به بعد- اشک آدم را هم جاری می‌کند. حال خوش معنوی یعنی چشیدن حلاوت ذکر خدا، یعنی چشیدن شیرینی، نه چشیدن غم و اندوه ناشی از بدبختی!

از حال خوش معنوی خودت لذت ببر، فعلاً نمی‌خواهد با آن گریه کنی! این‌قدر لذت ببر تا یک اشکی هم جاری شود! بگو: خدایا من آن‌قدر لذت نبرده‌ام که بتوانم در مناجات با تو اشک بریزم! یک کمی شیرینی ذکر خودت را به من بچشان، بگذار اشکم دربیاید!

بین نشاط در زندگی با نشاط معنوی، چه شباهت و چه تفاوتی هست

بین نشاط در زندگی با نشاط معنوی، چه شباهت و چه تفاوتی هست؟ شباهتش این است که هردوی اینها زیبا هستند و دل آدم را شاد می‌کنند. تفاوتش هم این است که شاخصۀ برتر نشاط در زندگی «قدرت بر زندگی» و «عدم وابستگی» است، اما شاخصۀ نشاط معنوی احساس ضعف و وابستگی به خداست.

نشاط در زندگی یعنی قدرت‌مندانه زندگی کردن و عدم وابستگی (چون هر وابستگی‌ای در دنیا، نشاط آدم را می‌گیرد) نشاط در زندگی به این است که انسان به چیزی تعلق خاطر نداشته باشد و قدرتمندانه زندگی کند. اما نشاط معنوی یعنی احساس ضعف و کوچکی در محضر خدا، توأم با وابستگی به خدا. و این ضعف و وابستگی به خدا حس بسیار خوبی به آدم می‌دهد.