فلسفۀ زیارت و ملاقات چیست؟ ملاقات، نیاز انسان است/ مؤمن، به زیارتِ امامش نیاز دارد؛ مثل نیاز کودک به مادرش/ هروقت دلت برای زیارت تنگ شد، حتماً برو؛ به این نیازت پاسخ بده!/ ملاقات، عالی‌ترین فعلی است که هدف خلقت است

چرا «ملاقات» و زیارت، این‌قدر اهمیت دارد؟        

• در زیارت و ملاقات، چه اتفاقی می‌افتد که این‌قدر اهمیت دارد؟ در ملاقات برادران دینی چه محسنات و فوایدی هست که این‌قدر به آن سفارش شده است؟ در دید و بازدید فامیلی و دیدن پدر و مادر، چه محسناتی وجود دارد؟ در جمع‌شدن مؤمنین و مصاحفه‌کردن با یکدیگر، چه نکاتی وجود دارد که این‌قدر تأکید شده است؟

• دیدار و زیارت، معانی و حالاتی را بین انسان‌ها منتقل می‌کند. آدم باید حتماً بستگان خودش را ملاقات کند و ببیند. یک‌روزی علم پیشرفت می‌کند و به فوایدش خواهد رسید. اگر یک‌وقتی گفتند «برخی از مریضی‌ها با صلۀ رحم برطرف می‌شود» اصلاً تعجب نکنید! چون بسیاری از مریضی‌ها منشأ روحی دارند. وقتی روح انسان تقویت شود، جسم او آرام می‌گیرد.

فلسفۀ زیارت چیست؟ زیارت و ملاقات، نیاز انسان است

• فلسفۀ زیارت چیست؟ زیارت و ملاقات، نیاز آدم است. کمااینکه اعضای یک خانواده هم به ملاقات یکدیگر نیازمند هستند و الا وران‌پریش می‌شوند و روحشان صدمه می‌خورَد. مؤمنین هم به ملاقات یکدیگر نیازمند هستند.

• در حیات اخروی، آخرِ نیاز انسان، خوردن و خوابیدن و شناکردن در نهر شیر و عسل بهشتی نیست! بلکه آخرین و بالاترین نیاز انسان، فعلی است به‌نام «لقاء» یعنی ملاقات پرورگار عالم! آخرِ نیاز انسان ملاقات است و البته اولِ نیازش هم ملاقات است؛ لذا می‌گویند: بچه وقتی به‌دنیا آمد، بلافاصله او را به مادرش بدهید تا او را در بغل بگیرد.

• اخیراً بر اساس برخی از تحقیقات روان‌شناسی می‌گویند: «وقتی نوزاد به دنیا آمد، اگر تا شش ماه، مادرش او را بغل نکند، هرچند تمام نیازهای دیگرش-مثل غذا و...-  تأمین شود، این کودک می‌میرد!» این را در علوم تجربی ثابت کرده‌اند، نیاز به ملاقات مادر، یک نیاز روحی است که اگر این نیاز روحی تأمین نشود، جسم کودک هم از کار می‌افتد.

ملاقات، عالی‌ترین فعلی است که هدف خلقت است

• زیارت، یک ارتباط روحی است که از طریق قلب یا از طریق دیده، در اثر هم‌جواری و توجه، پدید می‌آید. این عالی‌ترین اتفاقی است که در حیات بشر می‌تواند رخ بدهد. آخرِ آخرِ دنیا هم ملاقات با خداست. شیرین‌ترین اتفاقی که انسان را آرام می‌کند، ملاقات خداست؛ خدایی که او را نمی‌بینیم، اما در نزدیک‌ترین ارتباط، مقابل همدیگر قرار می‌گیریم. در بهشت وقتی مؤمنین به ملاقات خدا می‌روند، تا چند روز بعدش مست هستند، به‌حدّی که حور‌العین و سایر نعمات بهشتی را نمی‌بینند!

• اصل دیدار و ملاقات، عالی‌ترین فعلی است که هدف خلقت است. قرآن می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى‏ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقیهِ» (انشقاق/6) آخرین نقطۀ حیات بشر، دیدار و ملاقات و زیارت است؛ آن اوجی که دیگر از آن بالاتر تصور نمی‌شود، «لقاءالله» است و همۀ زجری که انسان می‌کشد به‌خاطر همین لقاء است و فعل انسان در لقاءالله، ملاقات‌کردن، دیدارکردن و زیارت‌کردن است.

• اصلاً ما از نزد خدا آمده‌ایم، لذا رفتنِ ما به سوی خدا «رجعت» نام‌ دارد، می‌فرماید: «إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُون‏» (بقره/156) معلوم می‌شود که ما آنجا بوده‌ایم و الا نمی‌فرمود «برمی‌گردید!»

مؤمن، به زیارت امامش نیاز دارد؛ مثل نیاز کودک به مادرش/ امام‌رضا(ع): امام، مثل مادر است نسبت به طفل شیرخوار

• پس از زیارت خدا، زیارت اولیاء خدا در بهشت، اوج نعمات بهشتی است. آدم مؤمن، به ملاقات و زیارت ائمۀ هدی(ع) علاقه دارد. در روایت هست: اگر خدا خیر کسی را بخواهد، حب زیارت اباعبدالله‌الحسین(ع) را به دلش می‌اندازد (مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ الْخَیْرَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ حُبَّ الْحُسَیْنِ ع وَ حُبَّ زِیَارَتِهِ ؛ کامل‌الزیارات/142) البته ممکن است یک مؤمنی نداند چرا زیارت امام‌حسین(ع) را دوست دارد و شاید نتواند فلسفه‌اش را بیان کند، اما مثل کودکی که می‌گوید «من مادرم را می‌خواهم» به‌شدت نیازمند این ملاقات است.

• امام‌رضا(ع) می‌فرماید: امام مثل مادر است نسبت به طفل شیرخوار (الْإِمَامُ ...کَالْأُمِ‏ الْبَرَّةِ بِالْوَلَدِ الصَّغِیر؛ تحف‌العقول/439) یک کودک وقتی به آغوش پدر و مادرش می‌رود، به‌لحاظ روحی، تغذیه می‌شود، این وابستگی، خیلی معنا دارد. آدمِ مؤمن هم-گاهی از اوقات- می‌گوید «دلم برای حرم، تنگ شده و می‌خواهم به زیارت بروم» هروقت دلت برای زیارت تنگ شد یا هروقت به دلت افتاد به کربلا بروی، حتماً برو! به این نیاز خودت پاسخ بده! وقتی به زیارت امام‌حسین(ع) می‌روی، همه‌چیز در روح و جانت تنظیم می‌شود.

چه‌کار کنیم نیازمان به ملاقات امام‌حسین(ع) بیشتر شود؟

• اگر می‌خواهید نیازتان به ملاقات حسین(ع) بیشتر بشود، کافی است چندبار به کربلا بروید (به‌ویژه در اربعین و خصوصاً پیاده بروید) آن‌وقت یک‌چیزهایی را می‌چشید که نمی‌توانید برای کسی توضیح دهید! کمااینکه هیچ کودکی نمی‌تواند توضیح دهد که «چرا به آغوش مادرم احتیاج دارم؟»

• بعضی‌ها فکر می‌کنند حتماً باید حاجت داشته باشند تا به حرم ائمۀ هدی(ع) بروند! البته ما همیشه حاجت‌هایی داریم؛ خصوصاً حاجت‌های معنوی و اخروی! درحالی‌که نیاز ما به ملاقات امام، خودش یک نیاز بسیار مهم است و این ملاقات و زیارت، لازمۀ حیات بشر است.

• حداقلش این است که هر سال یک‌بار به زیارت امام‌حسین(ع) برویم. اهل‌بیت(ع) فرموده‌اند: فقرا لااقل سالی یک‌بار و اغنیا سالی دوبار به کربلا بروند. (حَقٌّ عَلَى الْغَنِیِّ أَنْ یَأْتِیَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع فِی السَّنَةِ مَرَّتَیْنِ وَ حَقٌّ عَلَى الْفَقِیرِ أَنْ‏ یَأْتِیَهُ فِی السَّنَةِ مَرَّةً؛ کامل‌الزیارات/۲۹۳) حتی در برخی روایات فرموده‌اند: اگر می‌توانی هر ماه یک‌بار به زیارت امام‌حسین(ع) برو (إِنْ قَدَرْتَ أَنْ تَزُورَهُ فِی کُلِّ شَهْرٍ فَافْعَلْ؛ کامل‌الزیارات/۲95)

چرا در بین همۀ امامان، بر زیارت امام‌حسین(ع) این‌قدر تأکید شده است؟

• حالا چرا در بین همۀ امامان، بر زیارت امام‌حسین(ع) این‌قدر تأکید شده است؟ شاید به این دلیل که آغوش حسین(ع) مادرانه‌تر از هر امامی، به‌سوی ما باز است و از خدا اجازۀ اختصاصی گرفته است که «گنهکارها اگر خواستند پیش من بیایند، گناهشان مانع نشود که من آنها را در آغوش بگیرم...»

• برای رفتن به حرم اهل‌بیت(ع)، فرموده‌اند «غسل کنید» غسل یک آثاری در روح انسان دارد، تنها حرمی که فرموده‌اند برای رفتن به آنجا «غسل زیارت، نیاز نیست» حرم امام‌حسین(ع) است، شاید یک معنایش این باشد که «شما گنهکارها هم می‌توانید همین‌طوری بیایید، نمی‌خواهد حتماً قبلش پاک بشوید...»