استرس‌های ما ناشی از این است که ذهنمان سراغ «سوءظن به خدا» می‌رود/ اگر می‌خواهی از زندگی‌ات لذّت کافی ببری، راهش کنترل ذهن است

شناسنامه:

مکان: حسینیه آیت الله حق‌شناس(ره)
زمان: 1397/06/25
صوت: اینجا
مناسبت: محرم 97
مطالب مرتبط: اینجا

فلسفۀ تربیتِ روحی نماز، کنترل ذهن است؛ چون «توجه» اصل حقیقت نماز است/ بسیاری از مریضی‌ها ناشی از فکر منفی و انواع استرس‌های ذهنی است/ یکی از بدترین گناهان، سوءظنّ به خداست که در ذهن انسان شکل می‌گیرد/ اگر کنترل ذهن نکنی و چیزهای بدی به ذهنت بیاید خدا همان‌ها را بر سرت می‌آورد

در ادامه بخش‌هایی از ششمین روز سخنرانی علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق‌شناس(ره) با موضوع «کنترل ذهن در مسیر تقرّب» را به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیان معنوی می‌خوانید:

علیرضا پناهیان:

اگر دین فقط برنامه‌ای برای کنترل رفتار بود و صرفاً رفتارهای ما را درست می‌کرد، خیلی امرِ عمیق و ارزشمندی محسوب نمی‌شد، چون به بُعد اندیشۀ انسان نپرداخته بود، درحالی‌که اکثر وجود انسان در بخش اندیشه و خیال و احوال درونیِ او متجلّی است. یکی از برنامه‌های مهمّی که دین به آن اهتمام دارد، این است که بتوانیم رفتارهای درونی و ذهنی‌مان را کنترل کنیم؛ آنجا از حرام جلوگیری کنیم و آنجا از خوبی‌ها استقبال کنیم.

خیلی بد است که انسان کنترل رفتار خودش را نداشته باشد، مثلاً کنترل چشم یا کنترل دست و پایش را نداشته باشد؛ چنین کسی در واقع مریض است! کنترل ذهن هم همین‌مقدار اهمیت دارد؛ بلکه بیشتر! قدرتی که کنترل ذهن می‌آورد، قدرت بسیار بالایی است. اگر بتوانیم قدرتی داشته باشیم که ذهنمان هر جایی نرود، این یک حالت برجسته در انسان است. دین اسلام نه‌تنها نسبت به این مطلب بی‌توجه نیست، بلکه اصلی‌ترین هدف برنامه تربیتی‌اش یعنی «نماز» را برای کنترل ذهن گذاشته است.

فلسفۀ تربیت روحی نماز، کنترل ذهن است؛ چون «توجه» اصل حقیقت نماز است. دین به توجهِ ما کار دارد، لذا برایش روزی پنج مرتبه برنامه داده است درحالی‌که برای خیلی از واجبات دیگر-مثل خمس و زکات- برنامۀ روزانه نداریم. خداوند می‌فرماید: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری‏» (طه/14) نماز را به‌خاطر ذکر من، بخوان! امام باقر(ع) می‌فرماید: هر مقدار در نماز توجه داری، همان مقدارش را از تو می‌پذیرند. «فَعَلَیْکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى صَلَاتِکَ...» (کافی/3/299) اقبال یعنی همان «کنترل ذهن»

آثار کنترل ذهن در همۀ زندگی انسان جاری است: از یک‌طرف اگر بخواهی لذّت کافی از زندگی‌ات ببری، راهش کنترل ذهن است. اگر فقط فکرهای خوب به ذهنت برسد، اولین اثرش اشتیاق است. کسی که فکرش در زیبایی‌های معنوی غرق باشد، سرشار از شور و شوق خواهد شد! از طرف دیگر، بسیاری از مریضی‌های ما هم ناشی از فکر منفی و انواع استرس‌های ذهنی است. وسوسۀ ابلیس هم بیشتر در ذهن انسان است؛ دین‌داری و معنویتِ ما همین‌جاست!

یکی از بدترین گناهان «سوءظنّ به خداوند» است. می‌دانید روزانه چندبار مرتکب این معصیت(سوءظن به خدا) می‌شویم! استرس‌ها و نگرانی‌های ما به‌خاطر همین ذهنی است که سراغ سوءظن به خدا رفته است. شیرین‌ترین میوۀ عالم هستی، این است که «سوءظن به خدا یک لحظه هم به ذهنمان نیاید، یک لحظه هم فکر نکنیم که تنها هستیم و خدا ما را رها کرده یا اینکه ما را کم دوست دارد!»

آیت‌الله حق‌شناس می‌فرمود: خداوند همیشه خودش را به شما نشان می‌دهد. اگر به خدا توجه کنید، سایر خطورات ذهنی شما را محو می‌کند. البته فقط دربارۀ شخص امام(ع) است که تمام خطورات ذهنی محو می‌شود و تمام وجودش در حضور و محضر پروردگار است. ولی در باقیِ مردم، خطورات ذهنی و قلبی ضعیف می‌شود (به کلّی از بین نمی‌رود)

در روایت هست: وقتی بنده‌ای به نماز می‌ایستد و می‌گوید «الله اکبر» اما توجه به خدا ندارد، خدا به او خطاب می‌کند: ای دروغگو، مرا فریب می‌دهی؟! «یَا کَاذِبُ‏ أَ تَخْدَعُنِی» (مستدرک‌الوسایل/4/96) چرا توجّهِ ذهنی نداری؟! امام باقر(ع) می‌فرماید: از نماز همان‌قدر بهره می‌بری که توجّه داری. کسی که در کلّ نمازش توجه نداشته باشد، نماز را می‌پیچانند به صورت صاحبش می‌زنند. «فَإِنْ أَوْهَمَهَا کُلَّهَا أَوْ غَفَلَ عَنْ أَدَائِهَا لُفَّتْ فَضُرِبَ بِهَا وَجْهُ صَاحِبِهَا‏» (کافی/3/363)

خدا نسبت به کنترل ذهنِ ما حسّاس است! اگر کنترل ذهن نکنی و چیزهای بدی به ذهنت بیاید خدا همان‌ها را بر سرت می‌آورد. پیامبر(ص) فرمود: خدا به سرّ بندۀ خودش نگاه می‌کند و هرچه در دلِ او باشد بیرون می‌آورد و لباس تنش می‌کند؛ چه خوب باشد چه بد «مَنْ أَسَرَّ سَرِیرَةً أَلْبَسَهُ‏ اللَّهُ رِدَاءَهَا إِنْ‏ خَیْراً فَخَیْرٌ وَ إِنْ‏ شَرّاً فَشَرٌّ» (کافی/2/296)