۹۸/۰۲/۲۶

امیرالمومنین(ع): من هر کاری کردم برای خودم کردم

آیه:

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبیرا

ترجمه:

اگر نیکى کنید به خود نیکى کرده‏اید، و اگر بدى کنید به خود بدى کرده‏‏اید. پس هنگامى که [زمان ظهور] وعده دوم [براى عذاب و انتقام‏] فرا رسد، [پیکارگرانى بسیار سخت‏گیر بر ضد شما برمى‏‏انگیزیم‏] تا شما را [با دچار کردن به مصایب سنگین و گزند و آسیب فراوان‏] غصه‏‏دار و اندوهگین کنند و به مسجد [اقصى‏] درآیند، آن گونه که بار اول درآمدند تا هر که و هر چه را دست یابند، به شدت در هم کوبند و نابود کنند.

منبع:

الإسراء آیه7

روایات

روایت1:

قالَ عَلِیٌّ(ع)‏ یَوماً: ما أحسَنتُ إلى‏ أحَدٍ قَطُّ! فَرَفَعَ النّاسُ رُؤوسَهُم تَعَجُّباً، فَقَرَأَ: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها».

ترجمه:

روزى، على(ع)‏ فرمود: «من هرگز به هیچ‏کس خوبى نکرده‏‏ام!». مردم، سرهاى خود را از روى شگفتى بلند کردند. وى [علیه السلام‏] این آیه را خواند: «اگر نیکى کردید، به خودتان نیکى کرده‏‏اید و اگر بدى کردید، به خودتان بد کرده‏‏اید».

منبع:

نثر الدرّ: 1/ 293

روایت2:

عن علىّ(ع): ما أحسنت إلى أحد و لا أسأت إلیه و تلا الآیة

ترجمه:

امام علی(ع) من به هیچ‏کس خوبی نکرده‏ام و به هیچ‏کسی نیز بدی نکردم و این آیه را تلاوت کردند.

منبع:

تفسیر جوامع الجامع، ج‏2، ص: 318

روایت3:

قال أمیر المؤمنین ع ما أحسنت إلى أحد و لا أسأت إلیه لأن الله تعالى یقول- مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها (فصلت،46)

ترجمه:

امیرالمومنین(ع) فرمود: من به هیچ‏کس احسان نکردم، و به هیچ‏کس بدی نکردم برای این که خداوند متعال می‌فرماید: کسى که کار شایسته انجام دهد، به سود خود اوست، و کسى که مرتکب زشتى شود به زیان خود اوست‏.

منبع:

متشابه القرآن و مختلفه (لابن شهر آشوب)، ج‏1، ص: 118

روایت4:

عن علىّ : ما أحسنت إلى أحد و لا أسأت إلیه، و تلاها

ترجمه:

من به هیچ‏کس احسان نکردم، و به هیچ‏کس بدی نکردم و سپس این آیه (اسراء7) را تلاوت کرد.

منبع:

الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج‏2، ص: 650

روایات متشابه

روایت1:

امام على(ع) فِی الحِکَمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ: کُلُّ مُصطَنِعِ عارِفَةٍ فَإِنَّما یَصنَعُ إلى‏ نَفسِهِ، فَلا تَلتَمِس مِن غَیرِکَ شُکرَ ما أتَیتَهُ إلى‏ نَفسِکَ، وتَمَّمتَ بِهِ لَذَّتَکَ، ووَقَیتَ بِهِ عِرضَکَ.

ترجمه:

در حکمت‏‏هاى منسوب به ایشان: هر که کار نیک انجام مى‏‏دهد، به خودش نیکى مى‏‏کند. پس، از دیگرى نخواه که سپاسگزار چیزى باشد که براى خود کرده‏‏اى و لذّت خویش را با آن کامل ساخته‏اى و آبروى خودت را با آن حفظ نموده‏‏اى.

منبع:

الجعفریّات: 236

روایت2:

امام على(ع): مَن فَعَلَ مَعروفاً فَإِنَّما صَنَعَ الخَیرَ لِنَفسِهِ، ولا یَطلُبُ مِن غَیرِهِ شُکرَ ما أولاهُ لِنَفسِهِ، ولکِن عَلى‏ مَن انعِمَ عَلَیهِ أن یَشکُرَ النِّعمَةَ لِمُنعِمِها، فَإِن لَم یَفعَل فَقَد کَفَرَها

ترجمه:

امام على(ع): هر که نیکى کند، به خویش نیکى کرده است و نباید از دیگرى بخواهد که سپاسگزار کارى باشد که براى خود کرده است؛ لیکن بر کسى که نعمتى مى‏‏یابد، سزاوار است که سپاس آن نعمت را درباره صاحب نعمت ادا کند، که اگر چنین نکند، آن نعمت را ناسپاسى کرده است.

منبع:

دعائم الإسلام،ج2 ،ص320

روایت3:

امام على(ع): مَن شَکَرَ کانَ کَریماً، و مَن عَلِمَ أنَّ ما صَنَعَ إنَّما صَنَعَ إلى‏ نَفسِهِ لَم یَستَبطِ النّاسَ فی شُکرِهِم، و لَم یَستَزِدهُم فی مَوَدَّتِهِم، فَلا تَلتَمِس مِن غَیرِکَ شُکرَ ما أتَیتَ إلى‏ نَفسِکَ و وَقَیتَ بِهِ عِرضَک‏

ترجمه:

امام على(ع): هر کس سپاسگزارى کند، بزرگوار خواهد بود و هر کس بداند که آنچه کرده است، براى خویشتن کرده، مردم را به ناسپاسى، نسبت نمى‏‏دهد و خواستار افزونى موّدت آنان نمى‏‏شود. پس سپاس آنچه را به خویش کرده‏‏اى و با آن آبروى خود را حفظ کرده‏‏اى، از دیگرى مخواه.

منبع:

الکافی، ج4، ص 28/ الخصال ص258

روایت4:

امام صادق (ع) فی رِسالَتِهِ إلى‏ أصحابِهِ-: أحسِنوا إلى‏ أنفُسِکُم مَا استَطَعتُم، فَإِن أحسَنتُم أحسَنتُم لِأَنفُسِکُم، و إن أسَأتُم فَلَه

ترجمه:

امام صادق(ع) در نامه‏‏اش به اصحاب خود: تا مى‏‏توانید، به خودتان نیکى کنید؛ چرا که اگر نیکى کنید، به خودتان کرده‏‏اید و اگر بدى کنید، به خودتان بد کرده‏‏اید.