۹۸/۰۵/۱۵
زاویه دید - جلسه چهارم
یکی از ویژگی‌های نگاه خوب، قدرتِ «نگاه از بیرون» است / از بیرون نگاه‌کردن به پدیده‌ها، امکان ارزیابی دقیق‌تر به ما می‌دهد/ کسی که از بالا به پدیده‌ها نگاه می‌کند، فعال و آینده‌نگر می‌شود
شناسنامه:
- مکان: تهران، دانشگاه هنر
- زمان: محرم96
- صوت: اینجا
- موضوع: زاویه دید در هنر حماسی
- تاریخ: 96/07/09
صفات و روحیات انسان روی طرز نگاهِ او تأثیر می‌گذارند؛ کسی که حسادت داشته باشد صحنه‌ها را یک‌جور می‌بیند، کسی که حسادت نداشته باشد یک‌جور دیگر می‌بیند. کسی که بخل داشته باشد صحنه‌ها را یک‌جور می‌بیند، کسی که بخل نداشته باشد یک‌جور دیگر می‌بیند.
صفات و روحیات انسان روی طرز نگاهِ او تأثیر می‌گذارند/ از بیرون نگاه‌کردن به پدیده‌ها، امکان ارزیابی دقیق‌تر به ما می‌دهد
- صفات و روحیات انسان روی طرز نگاهِ او تأثیر می‌گذارند؛ کسی که حسادت داشته باشد صحنه‌ها را یک‌جور می‌بیند، کسی که حسادت نداشته باشد یک‌جور دیگر می‌بیند. کسی که بخل داشته باشد صحنه‌ها را یک‌جور می‌بیند و کسی که بخل نداشته باشد یک‌جور دیگر می‌بیند. صفات اخلاقی ما، نتیجه و اثر خودشان را در هنگام تنظیم نگاه‌مان به پدیده‌های عالم نشان می‌دهند.
- از بیرون نگاه‌کردن و غرقنشدن در پدیده‌ها، به انسان قدرت ارزیابی دقیق‌تر می‌دهد. اگر غرق پدیده‌ها بشوی، نمی‌توانی ارزیابی دقیق و خوبی از آن پدیده داشته باشی؛ خصوصاً وقتی آدم بخواهد خودش را ارزیابی کند، اگر بتواند از بیرون به خودش نگاه کند، ارزیابی دقیقی از خودش پیدا خواهد کرد.
اگر از بیرون به خودمان نگاه کنیم، بهتر می‌توانیم محاسبۀ نفس کنیم
اگر از بیرون به خودمان نگاه کنیم، بهتر می‌توانیم محاسبۀ نفس کنیم
- ما در همین دنیا-و قبل از اینکه به عالم آخرت برویم- اگر بتوانیم از بیرون به خودمان و زندگی خودمان نگاه کنیم، بهتر می‌توانیم به محاسبۀ نفس بپردازیم. از بیرون به خود نگاه‌کردن-به یک تعبیر- یعنی «موتوا قبل أن تموتوا» بمیرید، قبل از اینکه مرگ به سراغ شما بیاید! چون آدم موقع جان‌دادن یک‌دفعه‌ای از خودش جدا می‌شود و از بیرون، کلّ زندگی خودش را می‌بیند و کلّ شخصیتش را ملاحظه می‌کند.
- انسان در دوران کودکی غرق در جزئیات است و نمی‌تواند از بیرون نگاه کند. خیلی خوب است که آدم از این دوران کودکی فاصله بگیرد و به‌معنای واقعی، بزرگ بشود. مثلاً کودک وقتی به مهمانی می‌رود، با بچه‌ها بازی می‌کند و این‌قدر غرق جزئیات می‌شود که نمی‌تواند از بیرون نگاه کند و درک کند که من کجا آمده‌ام؟ صاحب‌خانه چه انتظاراتی دارد؟ بعداً از من چه برداشتی پیدا می‌کند؟ من به چه چیزهایی نباید دست بزنم و چه کارهایی نباید انجام دهم؟
یکی از ویژگی‌های نگاه خوب، قدرتِ «نگاه از بیرون» است / کسی که از بیرون به پدیده‌ها نگاه کند، ریشه‌ها و آثار هر پدیده‌ای را تشخیص می‌دهد
- یکی از ویژگی‌های نگاه خوب این است که انسان قدرت پیدا کند، از بیرون نگاه کند. اگر کسی از بیرون نگاه کند عوامل و آثار هر پدیده‌ای را تشخیص می‌دهد. اگر کسی از بیرون نگاه کند، ریشه‌ها و پیامدهای هر پدیده‌ای را تشخیص می‌دهد. البته از بیرون نگاه‌کردن به پدیده‌ها تمرین می‌خواهد و قرآن بسیار عالی است برای اینکه به ما عادت بدهد از بیرون به پدیده‌ها نگاه کنیم.
- به‌عنوان مثال، اگر بتوانیم از بیرون نگاه کنیم، به سهولت می‌فهمیم که تمدن غرب رو به فروپاشی است. اگر از بیرون نگاه کنیم، با محاسبۀ ذهنی خودمان می‌توانیم بفهمیم که امام‌حسین(ع) جهان را خواهد گرفت. وقتی به فرآیند قدرت‌یافتن أباعبدلله‌الحسین(ع) در میان دل‌ها، از بیرون نگاه کنیم، حس می‌کنیم که چقدر به ظهور نزدیک شده‌ایم. بعضی‌ها وقتی به پیاده‌روی اربعین می‌روند، در خودِ اربعین غرق می‌شوند و از بیرون به کلّیت اربعین نگاه نمی‌کنند لذا عظمتش را درک نمی‌کنند.
اگر جامعۀ خودمان را از بیرون نگاه کنیم، می‌بینیم که بعد از انقلاب، همیشه اوضاع به‌نفع حق بوده است
- بسیاری از افراد، خوبی‌های رایج در همین جامعۀ خودمان را از بیرون نگاه نمی‌کنند، درحالی‌که اگر بدی‌ها و خوبی‌های جامعه را از بیرون نگاه کنیم، می‌بینیم که همیشه بعد از انقلاب، بازی به نفع جبهۀ حق بوده است. اگر بتوانیم این‌گونه نگاه کنیم، مثبت‌نگر می‌شویم.
- بعد از دوران دفاع مقدس، بعضی‌ها به‌شدت مأیوس بودند و می‌گفتند: بساط این حرف‌ها (جهاد و شهادت) دیگر جمع خواهد شد... اما حالا شهدای مدافع حرم و اشتیاق جوانان برای جهاد و مقاومت را ببینید! از بیرون که نگاه کنیم، نگاه درست و مثبتی پیدا خواهیم کرد.
اگر حس کنی که زمانه به‌سرعت به سوی امام‌حسین(ع) می‌رود مواظبت می‌کنی که از کاروان عقب نمانی
- اگر حس کنی که زمانه به‌سرعت به‌سوی امام‌حسین(ع) می‌رود مواظبت می‌کنی که از کاروان عقب نمانی و حریص می‌شوی که خودت را برسانی. اما اگر احساس کنی که زمانه دارد از امام‌حسین(ع) فاصله می‌گیرد، ممکن است خودت هم سُست بشوی و زیاد تلاش و تکاپو نکنی.
- وقتی موج عقب‌نشینی در جنگ احد شروع شد، یک‌دفعه‌ای همه عقب نشستند و رسول‌خدا(ص) را با علی‌بن‌ابیطالب(ع) و یک نفر دیگر تنها گذاشتند، به‌حدی که نزدیک بود رسول‌خدا(ص) به شهادت برسد. اما در آن زمانی که پیروزی و نصرت خدا برای همه آشکار شد، مردم فوج فوج آمدند و داخل دین شدند. «إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ*وَ رَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فىِ دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا» (فتح/1و2)
- کسانی که از بیرون نگاه نمی‌کنند و مشغول جزئیات می‌شوند، برخی واقعیت‌های مهم را نمی‌بینند. مثلاً گاهی اوقات، مذهبی‌ها و انقلابی‌ها این‌قدر مشغول انتقادکردن از مشکلات موجود در جامعه می‌شوند که روند بسیار قدرتمند و باشتابِ رو به پیروزی را نمی‌بینند. الان ادبیات حزب‌اللهی‌ها و مذهبی‌ها برای حکایت نصر و فتح، رقیق و ضعیف است درحالی‌که ما دائم باید با بیان‌ها و روش‌های مختلف بر طبل پیروزی‌ها بکوبیم.
کسی که از بالا به پدیده‌ها نگاه می‌کند، فعال و آینده‌نگر می‌شود
- آدمی که از بالا به پدیده‌ها نگاه می‌کند، فعال می‌شود. بر اساس نگاه شماست که حرص و اشتیاق به فعالیت برای‌تان پدید می‌آید و شروع می‌کنید به مبارزه‌کردن و جنگیدن و جلو رفتن، تا میدان‌ها را تصاحب کنید. نگاه از بالا، نگاه از بیرون، غرقنشدن در جزئیات و نگاه‌کردن به روند سریعِ رو به رشد، موجب می‌شود احساس پیروزی و فرصت‌طلبیِ درست در آدم ایجاد شود که بتواند کارهای مثبت و خوبی انجام بدهد.
- از بیرون نگاه‌کردن موجب می‌شود آینده‌نگر بشوی، موجب می‌شود که روند رو به پیروزیِ حق را ببینی. از بیرون نگاه‌کردن، سرعت و شتاب پیروزی را به تو نشان می‌دهد و این تو را حریص می‌کند که عقب نمانی و یک کاری انجام بدهی!
اگر از بالا نگاه کنیم، امروز هم فضا به قشنگی دوران دفاع مقدس است؛ مراقب باش عقب نمانی!
- اتفاقی که دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها می‌افتاد این بود که به‌خاطر آن فضای پُرالتهاب و قشنگی که وجود داشت، بچه‌ها برای سبقت در جهاد و شهادت، حریص و پُرانگیزه بودند. در این زمان هم اگر از بالا نگاه کنیم، می‌بینیم که فضا حتی قوی‌تر و قشنگ‌تر از زمان جنگ است و خیلی انگیزه‌بخش و پُرحرارت است؛ فقط شهادت را کم دارد.
- بعضی‌ها در همان دوران دفاع مقدس هم جذب فضای جنگ نشدند و حسّ و حال زیبایش، به آنها منتقل نشد. الان هم همین‌طور است، فضا خیلی پُرحرارت و دفاع مقدسی است؛ خیلی قشنگ است. اگر از بیرون نگاه کنی می‌بینی که فضا پُر از التهاب است، سرعتش را می‌بینی. نکند فردا بگویی که من هیچ نقشی در ظهور نداشتم یا نقش بسیار اندکی داشتم! مراقب باش عقب نمانی، صف اول باش؛ نقش اول را به عهده بگیر!
(الف3-ن2)
امسال عرفه چرا استاد ،دانشگاه تهران نیستند؟