۹۸/۰۶/۰۹

مشروح سخنان علیرضا پناهیان که پس از نقل ناقص و سوءتفاهم برانگیز توسط «خبرگزاری دولت»، توسط «خبرگزاری دبیر اطلاع رسانی دولت» به صورت واژگون با تیتر تخریبی منتشر شد

زندگی خانوادگی یعنی پذیرفتن مسئولیت/ مسئولیت «محوری» مرد در خانه این است که «دل همسرش را به‌دست آورد»/ قدرت و توانمندی زن بیشتر است، لذا مسئولیتش هم بیشتر است/ وقتی مادر (با زبانش) حرمت پدر را بشکند، معمولاً دختر بد بار می‌آید، چون دیگر از توجه پدر لذت نمی‌برد و دنبال توجه دیگران در خیابان می‌رود

شناسنامه:

• مکان: مشهد
• زمان: تابستان 98
• صوت: اینجا
• موضوع: زن و خانواده
• تاریخ: 99/05/28

وارد زندگی مشترک شدن، یعنی پذیرفتن مسئولیت

• بنده خدمت آیت‌الله العظمی بهجت(ره) بودم و ایشان داشتند خطبۀ عقد زوج جوانی را قرائت می‌کردند. بعد از اینکه خطبۀ عقد را جاری کردند، از ایشان تقاضا شد که یک نصیحتی کنند. ایشان فرمودند: یک نصیحت برای آقای داماد دارم که موقع بیان آن، خانم گوشَش را بگیرد. یک نصیحت هم برای خانم دارم که آقا گوشَش را بگیرد.

• کسانی که آنجا بودند، حرف ایشان را یک‌مقدار شوخی و مزاح تلقّی کردند و لبخند زدند، اما آقای بهجت(ره) فرمود: خُب حالا کدام‌یک از شما اول گوشَش را می‌گیرد تا من آن یکی را نصیحت کنم؟ آقای داماد اول خواست گوشَش را بگیرد، منتها ایشان فرمود: غرضم این نیست که حتماً گوش‌تان را بگیرید، ولی به نصایحِ آن دیگری گوش ندهید. بعد یک نصیحت برای آقا مطرح کردند و یک نصیحت هم برای خانم.

• این رفتار ایشان در آن جلسه، خیلی درس‌آموز بود؛ از این جهت که در خانواده هر کسی باید به مسئولیت خودش، توجه کند و الا اگر بنا باشد هر کسی بدون توجه به مسئولیت خودش، از دیگری توقع داشته باشد، همه‌چیز از بین خواهد رفت. وارد زندگی مشترک شدن، یعنی پذیرفتن مسئولیت؛ مسئولیت‌هایی که زن به عهده دارد و مسئولیت‌هایی که مرد به عهده دارد.

اگر زن و شوهر، غرق انجام مسئولیت خود بشوند، اشتباهات همدیگر را کمتر می‌بینند

• هر موقع زن و مرد غرق انجام مسئولیت خودشان شدند و دقت کردند که در این مسئولیت اشتباه نکنند، طبیعتاً تنش‌ها کاهش پیدا خواهد کرد، اشتباهات کم خواهد شد و جالب‌تر از آن، اینکه اشتباهات همدیگر را کمتر خواهند دید. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ‏ عَیْبُهُ‏ عَنْ عُیُوبِ‏ النَّاسِ» (نهج‌البلاغه/ خطبه 176) خوش به‌حال کسی که مشغول عیب خودش هست؛ در واقع یعنی مشغول مسئولیت خودش هست، یا مشغول انجام تکلیف خودش هست.

•  ما برای اینکه هم تنش‌ها را در جامعۀ خودمان کم کنیم و هم بهره‌وری را افزایش بدهیم؛ من‌جمله اینکه از خانواده، بیشترین بهره‌برداری را داشته باشیم و کمترین آسیب‌ها متوجه نهاد نورانی خانواده بشود، اول باید احساس مسئولیت‌پذیری را در افراد بالا ببریم و این را از کودکی باید آغاز کرد. بعد از هفت سالگی، مادرها دیگر نباید به بچه‌هایشان طوری محبت کنند که روحیۀ مسئولیت‌پذیریِ بچه‌ها، تضعیف بشود.

طبق نظر امام(ره)، در مقابل تأثیری که مادر بر فرزند دارد، دیگران تقریباً بی‌تأثیرند؛ حتی پدر!

•   از طرف دیگر، بچه باید صبر مادر را در تحمل سختی‌های زندگی ببیند، وقتی بچه‌ می‌بیند که مادرش در برابر سختی‌ها و ناملایمات زندگی مثل کوه استوار است، درس زندگی را اینجا خواهد گرفت؛ درس زندگی آن‌چنان که باید، پای منبرهای وعظ و خطابه دریافت نمی‌شود! لذا بنده الان بیشتر از اینکه برای منبر و خطابه وقت بگذارم، برای مباحث تربیتی در مدرسه و مهدکودک وقت می‌گذارم، ساعت‌های فراوان با معلم‌ها صحبت می‌کنیم سرِ اینکه که در مدرسه چگونه بچه‌ها تحت تعلیم قرار بگیرند و معلم‌ها به مادرها بگویند که در خانه، چگونه بچه‌هایشان را تربیت کنند. اخیراً هم در ارتباط با مهدکودک‌ها بیشتر وقت می‌گذاریم و اینکه بازی‌هایی را برای بچه‌ها طراحی کنیم و به مادرها بگوییم که این بازی‌ها را با بچه‌هایشان انجام بدهند.

• حضرت امام(ره) تقریباً دیگران را در مقابل تأثیری که مادر بر فرزند دارد بی‌تأثیر می‌دانند؛ حتی پدر را! (بچه‌ها از مادر بهتر [مسائل‌] را اخذ می‌کنند. آن‌قدری که تحت تأثیر مادر هستند، تحت تأثیر پدر نیستند، تحت تأثیر معلم نیستند، تحت تأثیر استاد نیستند ؛ صحیفه امام/ج‌8/ص90 ) (آن‌قدری که بچه از مادر چیز می‌شنود از پدر نمی‌شنود. آن‌قدری که اخلاق مادر تأثیر دارد در بچه کوچولوی نورس و به او منتقل می‌شود از دیگران نمی‌شود، مادرها مبدأ خیراتند و اگر خدای نخواسته مادری باشد که بچه را بد تربیت کند، مبدأ شرورند؛ صحیفه امام/ج‌9/ص136)

مادری که قدرت خود را در تأثیرگذاری بر فرزندش بداند، از انجام این مسئولیت، لذت می‌برد

•   اگر یک مادر به قدرت خودش در تأثیرگذاری بر فرزندش واقف باشد، از انجام دقیقِ این مسئولیتش واقعاً لذت خواهد بُرد و همچنین از شناختن دقیق این مسئولیتش، لذت خواهد برد و دنبال این خواهد بود که «من الآن باید چه نقشی را ایفا کنم؟»

• چقدر شیرین است مسئولیت داشتن، نقش ایفا کردن و شکل‌دادن به افراد. چقدر زیبا و لذت‌بخش است که یک مادر می‌تواند به کودکان خودش شکل بدهد. نمی‌دانم آیا کسی حاضر است نقش خالقیت و نقش شکل‌دادن به دیگران را بگذارد کنار و نقش‌های دیگر را بپذیرد؟! دایرۀ مسئولیت زنان در خانواده و در جامعه بسیار بیشتر از آنی است که ما تصوّر می‌کنیم!

•  دربارۀ قدرت و توانایی‌های زن باید مطالعه کرد و دربارۀ آن باید دوره‌های آموزشی گذاشت؛ دربارۀ قدرت و توانایی زن در ارتباط با مرد، در ارتباط با کودکان و در ارتباط با خودش. حتی روانشناس‌ها مقدار تحمّل و بردباری زنان را در مقابل رنج، اندازه‌گیری کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که نسبت به مردان، بیشتر است.

بجای فرار از رنج، می‌توان روی رنج‌ها موج‌سواری کرد!

• البته منظور ما این نیست که زن‌ها را به رنج‌کشیدن تشویق کنیم و آنها را در رنج‌ها رها کنیم و فریادرسی نکنیم! ولی ما می‌دانیم که انسان در رنج آفریده شده است «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی کَبَد»(بلد/4)

• رنج در این دنیا، قابل حذف نیست و نمی‌شود از آن فرار کرد، اگر بخواهیم از رنج فرار کنیم، دچار رنج‌های بیشتر خواهیم شد؛ باید بر رنج سوار بشویم! رنج مثل موج خروشانی است که می‌آید و می‌تواند انسان را به درون دریا بکشد و او را غرق کند، ولی اگر بر روی این موج سوار شدی، تازه می‌توانی تفریح کنی! یعنی همان موجی که بعضی‌ها را به زیر آب فرو می‌برد، موج‌سواران حرفه‌ای، بر روی این موج‌ها سوار می‌شوند و تفریح می‌کنند و این یک ورزش بسیار زیبا، مفرّح و هیجان‌انگیز محسوب می‌شود.

برخی از رنج‌ها مختصّ مردان است؛ برخی مختصّ زنان و برخی هم مشترک

•  انسان در رنج آفریده شده و این رنج‌ها هم تقسیم شده است؛ برخی از رنج‌ها مختصّ مردان است، برخی مختصّ زنان است و برخی هم مشترک است.

•  خانم‌ها دربارۀ خودشان چه رنج‌هایی را باید بپذیرند؟ نمونۀ خیلی طبیعی و مثال‌زدنی این رنج، فرزند‌آوری و تربیت فرزند و نگهداری از فرزند است که خداوند در این‌باره سخن گفته است و فرزندان را برای همیشه، مدیون مادران قرار داده است. مادران قدرت تحمل این رنج‌ها را دارند و این قدرت‌ها و توانایی‌ها، هر کدامش مسئولیت‌هایی را به‌دنبال می‌آورند که مادران باید این مسئولیت‌ها را بشناسند

مسئولیت محوری مرد در خانه این است که دل همسرش را به‌دست بیاورد

•  مردان و پدران هم باید مسئولیت‌های خود را نسبت به خانواده و همسرشان بشناسند. یکی از مسئولیت‌های مردها یا مسئولیت محوری‌شان این است که دل خانم خودشان را به‌دست بیاورند و این دل را همیشه مطمئن نگه دارند نسبت به محبّت خاصّ خودشان. این چیزی است که مردان معمولاً در جامعۀ ما نمی‌توانند درست انجام بدهند!

• متأسفانه برخی از مردان، از همسران خود گله‌مند می‌شوند به‌خاطر اینکه همسران آنها رفتار مطابق میل آنها انجام نمی‌دهند، درحالی‌که مردان باید در این زمینه، انعطاف‌پذیری داشته باشند. همان‌طور که مردان در آن زمانی که به‌دنبال یک زوج محبوب می‌گردند یا در دوران نامزدی، حاضرند در مقابل کسی که به خواستگاری او رفته‌اند انعطاف‌پذیری داشته باشند، این انعطاف‌پذیری را باید تا آخر عمر، ادامه بدهند که رفتار حضرت ابراهیم(ع) در ارتباط با «ساره» همسر ایشان، نمونه‌ای از این هم‌نوایی و هم‌آهنگی است.

طبق روایت، مرد گاهی باید حرف دل زنش را گوش بدهد/ روایتی که می‌گوید: مردی که مطیع زنش باشد ملعون است، یعنی مردی که از سر عجز و فرار از دردسر بخواهد از زن اطاعت کند

•  در روایت هست: حرف دل زنت را گوش بده تا او به تو علاقه پیدا کند (الْمُوَافَقَةُ لِیَجْتَلِبَ بِهَا مُوَافَقَتَهَا وَ مَحَبَّتَهَا وَ هَوَاهَا وَ حُسْنُ خُلُقِهِ مَعَهَا؛ تحف‌العقول/323) البته در روایات هم هست، مردی که مطیع زنش باشد، ملعون است. (کُلُّ امْرِئٍ تُدَبِّرُهُ امْرَأَةٌ فَهُوَ مَلْعُون‏؛ من‌لایحضره‌الفقیه/3/468) (مَنْ أَطَاعَ امْرَأَتَهُ أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِی النَّارِ قِیلَ وَ مَا تِلْکَ الطَّاعَة...؛ کافی/5/517) (طَاعَةُ الْمَرْأَةِ نَدَامَةٌ؛ کافی/5/517) خُب ما هر دو روایت را داریم؛ آدم شنونده باید عاقل باشد!

•  آن‌جایی که زن، جای مرد را بگیرد و بخواهد بر مرد فرماندهی بکند و مرد هم از سر عجز، از سر ترس و از سر فرار از دردسر، بخواهد از زن اطاعت کند، این بد است؛ نه اینکه فقط خدا از او بدش می‌آید؛ بلکه این مرد پیش زن خودش هم محبوب نخواهد بود و فرزندان بدی هم بار خواهد آورد چون نظام اجتماعی به‌هم می‌ریزد. خود زن دیگر از چنین مرد مطیعی لذت نمی‌برد. بالاخره مرد باید یک اقتداری داشته باشد. اگرچه بعضی از زن‌ها این اقتدار مرد را به راحتی می‌کوبند و خرد می‌کنند، خیلی از مردها هم تسلیم می‌شوند ولی این زیبا نیست.

فرمانروایی مرد در خانه، مطلق نیست! / مردی که عیالش از ترسش غذا به میل او بخورند، منافق است

• مرد فرمانروای خانه است منتها فرمانروایی او مطلق نیست! همین مرد مقتدر که پادشاه خانه است، اگر طوری رفتار کند که خانواده‌اش از ترس او فقط مطابق میل او غذا درست کنند، او یکی از منافقان است! در روایت هست، مرد منافق علامتش این است که خانواده به میل او غذا بخورند و مرد مؤمن علامتش این است که او به میل خانواده غذا می‌خورد (الْمُؤْمِنُ یَأْکُلُ بِشَهْوَةِ عِیَالِهِ وَ الْمُنَافِقُ یَأْکُلُ أَهْلُهُ بِشَهْوَتِهِ»(وسائل‌الشیعه/21/542) ببینید خداوند چه ترکیب زیبایی ایجاد کرده است!

• این مرد مقتدر و فرمانروا، در مقابل همسر و خانواده‌اش باید انعطاف داشته باشد. مثلاً به خانواده‌اش بگوید: امروز می‌خواهیم برویم بیرون؛ بچه‌ها چه چیزی دوست دارید که بخریم؟ یا به همسرش بگوید: خانم، تو این غذا را دوست داری، من حتماً این را می‌خرم... خُب این رفتار مرد، برای همسرش لذّت‌بخش است.

• امیرالمؤمنین علی(ع) به مردان توصیه می‌فرماید: وقتی زن عصبانی شد و بدگویی کرد، شما در مقابل او سکوت کنید (النِّسَاءُ عَیٌّ وَ عَوْرَةٌ فَاسْتُرُوا الْعَوْرَاتِ بِالْبُیُوتِ وَ اسْتُرُوا الْعِیَّ بِالسُّکُوتِ؛ کافی/5/535) مردانی که به جرّ و بحث و مشاجره با همسر خود می‌پردازند، اینها مسئولیت خودشان را در ادارۀ خانواده به عهده نگرفته‌اند و تشخیص نداده‌اند.

زندگی خانوادگی را چیزی جز پذیرفتن مسئولیت نمی‌دانم

•  بنده زندگی خانوادگی را چیزی جز پذیرفتن مسئولیت نمی‌دانم. هر کسی صبح که از خواب بیدار می‌شود، ببیند مسئولیتش دربارۀ دیگری چیست؟ این دایرۀ مسئولیت‌پذیری این‌قدر گسترده است که گاهی به بحث‌هایی می‌کشد که در یک فضای عمومی قابل طرح نیست.

• مسئولیت‌های متفاوتی که زنان و مردان دارند، متناسب با روحیات و توانمندی‌های آنهاست. در آن حدیث معروف، پیامبر اکرم(ص) وقتی می‌خواست مسئولیت‌ها را در خانواده تقسیم کند، فرمود: فاطمۀ من، مدیریت امور داخل خانه با تو باشد و علی جان، مدیریت امور بیرون هم با تو باشد. حضرت زهرا(س) فرمود که از این تقسیم مسئولیت، خیلی خوشحال شدم. حضرت زهرا(س) نمونۀ یک انسان کامل و یک زن کامل است. هر زنی که روحیۀ مناسبی داشته باشد و فطرتش بیدار و سالم باشد، همین‌طور خواهد بود و این تقسیم مسئولیت را به سهولت می‌پذیرد.

• البته امروز در زندگی شهری، دو تا اتفاق افتاده است؛ اولاً یک‌مقدار مشغله‌ها و کارهای داخل خانه برای خانم‌ها کم شده است و ثانیاً مقداری از مسئولیت‌های اجتماعی هم به دوش خانم‌ها افتاده است. خُب در چنین شرایطی، آدم می‌تواند تعادل را برقرار کند. خانم‌های زیادی هستند که باید معلم بشوند، پزشک بشوند، پرستار بشوند و شغل‌های دیگری پیدا کنند. حتی برخی از خانم‌ها استعداد تجارت یا استعداد کارهای دیگری دارند و می‌توانند در کنار مادری کردن و در کنار همسری کردن، آن مسئولیت‌های دیگر را هم انجام بدهند.

خانم‌ها این استعداد را دارند که در آنِ واحد نقش‌های متفاوتی ایفا کند

• شما می‌دانید که در بین بازیگرها، زن‌ها نیاز به تمرین کمتری دارند برای اینکه یک بازیگر ماهر بشوند تا مردها. انگار زن‌ها راحت‌تر می‌توانند حس بگیرند و نقش ایفا کنند و توی نقش خودشان فرو بروند. شاید برای ما مردها خیلی عجیب باشد که چرا نقش‌پذیری در زن‌ها این‌قدر بالاست؟ این استعداد زن‌هاست!

•  یک مادر این توانایی را دارد که در آنِ واحد مثلاً برای کودک سه سالۀ خودش یک نقشی ایفا کند و همان موقع، نقش متفاوتی با برای کودک ده سالۀ خودش ایفا کند! یا این توانایی را دارد که یک نقشی را در ارتباط با دخترش و نقش متفاوتی را در ارتباط با پسرش ایفا کند و بعد، نقش متفاوت‌تری را با همسر خودش ایفا کند و اگر شغل بیرونی هم داشته باشد یک نقش دیگری را هم آنجا ایفا کند. این توانایی و استعدادی است که خداوند به خانم‌ها داده است و این استعداد بانوان را نباید کم گرفت!

•  بر اساس همین توانایی و استعداد است که می‌توان گفت، زن‌ها مسئولیت بیشتری در خانه و حتی در جامعه دارند. یکی از این مسئولیت‌های اجتماعی هم موضوع حجاب است که به‌وسیلۀ آن می‌توانند روابط زن و مرد را مدیریت کنند. این ناشی از توانمندی‌های زن است. مقام معظم رهبری در یکی از بیانات خود می‌فرمود «در مجموع، زن قدرتمندتر از مرد است!» (من در محاسبات نهایی، زن را قوی‌تر از مرد می‌دانم. اعتقادم این است [که] مرد ‌هارت و هورتش زیاد است، اما آنکه بالاخره در یک مقابله، اگر این مقابله طول بکشد، پیروز خواهد شد زن است؛ یعنی زن بالاخره با روش‌ها و وسایلی که خدای متعال در اختیار و طبیعت او گذاشته،‌ بر مرد غالب می‌شود؛ این یکی از زیبایی‌های طبیعت و از اسرار خلقت است؛ بیانات در دیدار شورای مرکزی جمعیت زنان 15/2/71)

• زنان اگر از قدرت خودشان و از توانمندی‌های خودشان استفاده کنند و مسئولانه با شوهر خودشان برخورد کنند، می‌توانند بر شوهر خودشان تأثیر بگذارند.

قدرت و توانمندی زن بیشتر است، لذا مسئولیتش هم بیشتر است

• وقتی قدرت و توانمندی زن بیشتر باشد، معنایش این است که مسئولیتش هم بیشتر است و انسان وقتی از انجام مسئولیت‌های خودش لذت می‌برد، واقعاً دیدنی است! ولی ما فیلم‌ها و سریال‌هایی که نشان بدهد انسان‌ها-چه مرد و چه زن- از انجام مسئولیت‌هایشان لذت می‌برند، کمتر دیده‌ایم. فیلم‌ها بیشتر به این می‌پردازند که من کِی به راحتی می‌رسم؟ کِی به لذت می‌رسم؟ رنج‌هایم چطوری برطرف کنم؟ قصۀ فیلم‌ها همه‌اش دفع رنج است و جلب لذّت و راحت! معمولاً کسی به این نمی‌پردازد که احساس مسئولیت چقدر زیباست و چقدر لذت‌بخش است! این در جامعۀ ما باید جا بیافتد، مثلاً یک خانم به عنوان یک همسر و یک مادر بگوید: «من دربارۀ این مرد و دربارۀ این فرزندان، مسئولیت دارم» یا «من دربارۀ این جامعه مسئولیت دارم» یا «من در ارتباط با این همسایه‌ها مسئولیت دارم.»

• باید از کودکی برای تقویت فرهنگ مسئولیت‌پذیری-در مقابل مسئولیت‌گریزی- کار کرد. مادرها باید این را به بچه‌ها یاد بدهند و این فرهنگ بی‌تعهدی را باید کنار بگذاریم. این خیلی مهم‌تر از مقوله‌ای مثل حجاب است.

حجاب میوۀ درخت مسئولیت‌پذیری است

• حجاب میوۀ درخت مسئولیت‌پذیری است. وقتی این درخت نبود، آن میوه را چطور می‌خواهید به‌دست بیاورید؟! میوه را که نمی‌شود همین‌جوری بدون درخت تولید کرد؟ اول باید یک درختی باشد و چند سال هم طول می‌کشد که درخت ثمر بدهد.

• می‌گویید: «وقتی شما بی‌حجابی می‌کنی، به دیگران لطمه می‌زنید» او هم می‌گوید: «اصلاً به من چه؟!» همین! دیگر می‌خواهید با این آدمی که احساس مسئولیت نمی‌کند، چه‌کار کنید؟!

مردانی که به سهولت دل خانمشان را می‌شکنند و زنانی که به سهولت غرور مردهایشان را می‌شکنند، احساس مسئولیت نمی‌کنند

• مردانی که به سهولت طلاق می‌دهند و به سهولت دل خانم خودشان را می‌شکنند، یا زنانی که به سهولت غرور مردهایشان را می‌شکنند، اینها احساس مسئولیت نمی‌کنند.

• قدیم‌ها زن‌ها یک خطّ قرمزهایی برای خودشان داشتند. مثلاً یک مادربزرگ به دختر خودش یا به عروس خودش می‌گفت: «نه! غرور شوهرت را نشکن. اگر غرورش را بشکنی نابود می‌شود» او هم می‌گفت: «باشد نمی‌شکنم» همین، دیگر مشکل تمام شد. این برای آنها یک مسئله بود که من مراقبت کنم، غرور این مرد را نشکنم.

• به دلایل متعدد، زن در مجموع قدرتمندتر از مرد است، لذا زن مسئول‌تر از مرد است. یک خانمی رفت پیش پیغمبر اکرم(ص) و گفت ما زن‌ها حق به گردن مردها داریم یا نداریم؟ رسول خدا(ص) فرمود: بله شما هم یکی دو تا حق دارید، اگرچه مرد شما به گردن شما بیشتر حق دارد. (جَاءَتِ امْرَأَةٌ إِلَى النَّبِیِّ ص فَقَالَتْ: یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ الزَّوْجِ عَلَى الْمَرْأَةِ؟... قَالَتْ: فَمَا لِی عَلَیْهِ مِنَ الْحَقِّ مِثْلُ مَا لَهُ عَلَیَّ؟ قَالَ: لَا وَ لَا مِنْ کُلِّ مِائَةٍ وَاحِدَةٌ ؛ کافی/5/507) معنی این حرف چیست؟ یعنی تو مسئولیت بیشتری داری! یعنی تو قدرتمندتر هستی!

قدرت زبان، یک نمونه از قدرت‌های برتر زن است/ اما وقتی برای این قدرت برنامه‌ریزی نکرد، تبدیل به نقطه ضعف می‌شود

• خُب این قدرت را خدا برای چه به زن‌ها داده است؟ برای اینکه یک شکوهی ایجاد کند و آنها از این قدرت خودشان درست استفاده کنند. مثلاً زنان قدرت زبان دارند و اگر از این قدرت خودشان خوب و ماهرانه استفاده کنند چه اتفاق‌های خوبی رقم می‌خورد و اگر بد و نابجا استفاه کنند، چه آتشی برپا خواهند کرد! این یک اسلحه است که بعضی‌ها زود و غلط از این اسلحه استفاده می‌کنند در حالی‌که باید کنترل‌شده و درست استفاده کنند. مثل لیزر که می‌توان با آن عمل جراحی انجام داد ولی همین لیزر را می‌شود به‌عنوان یک اسلحه برای کشتن افراد هم استفاده کرد!

•  این یک نمونه از قدرت‌های زن است، اما وقتی برای این قدرتش برایش برنامه‌ریزی نکرد، تبدیل به نقطه ضعف می‌شود. لذا مهم‌ترین عامل به جهنم رفتن زنان همین زبان‌شان است؛ نه بی‌حجابی‌شان!

•  یک مدرسه‌ای هست که با مسئولینش همفکری و همکاری می‌کنیم. آنجا به بنده گفتند: ما از کدام خانواده‌ها دانش‌آموز بپذیریم؟ گفتم: به حجاب و نماز و خیلی از این مسائل نگاه نکنید؛ ببینید مادر این خانواده اهل کنترل زبان نزد کودکان هست یا نه؟ این خیلی مهم است. البته حجاب هم مهم است؛ ولی به اندازۀ زبان مهم نیست! امیرالمؤمنین(ع) در خطبۀ همام، در صدر صفات متّقین فرمود «مَنْطِقُهُمُ الصَّوَابُ» و بعدش فرمود «مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ». زبان در مرتبۀ اول بود و لباس در مرتبۀ بعدی! (فَالْمُتَّقُونَ فِیهَا هُمْ أَهْلُ الْفَضَائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوَابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الِاقْتِصَاد و...؛ نهج‌البلاغه/خطبۀ193)

•  شما می‌دانید که خانم‌ها می‌توانند از این زبان، چگونه استفاده کنند! مثلاً زبان شاکرانه نداشتن در زنان رایج است و این در روایات هست. از سوی دیگر، زبان شاکرانه داشتن چقدر ثواب و پاداش دارد! طبق روایات، ثواب یا فضیلت شکر بالاتر از صبر است با اینکه شکر توأم با شیرینی است ولی صبر توأم با رنج است. (الشُّکْرَ عَلَى الْعَافِیَةِ خَیْرٌ مِنَ الصَّبْرِ عَلَى الْبَلَاء؛ مشکات‌الانوار/258) (الْحَالُ الَّتِی تُوجِبُ الشُّکْرَ أَفْضَلُ‏ مِنَ الْحَالِ الَّتِی تُوجِبُ الصَّبْر؛ امالی صدوق/613)

• متأسفانه در جامعۀ ما این روحیه و زبان شاکرانه زیاد دیده نمی‌شود بلکه ناشکری بیشتر دیده می‌شود؛ اصلاً این وارد فرهنگ‌مان شده است؛ وقتی پیش همدیگر می‌نشینیم، و می‌گوییم «خُب چه خبر؟» به‌جای اینکه اول از خبرهای خوب بگوییم، از گرفتاری‌ها و بدبختی‌ها می‌گوییم! به‌حدی که اگر یک کسی بگوید «الحمدلله، خیلی خوب است...» مردم یک‌جوری به او نگاه می‌کنند که «این چرا درد و گرفتاری ندارد؟!»

• بر اساس حدیث معراج، مهم‌ترین عامل به دوزخ رفتن زنان، زبان شاکرانه نداشتن دربارۀ زندگی‌شان است (وَ لَکِنَّهُنَّ یَکْفُرْنَ النِّعْمَةَ فَقُلْتُ کَیْفَ ذَلِکَ یَا حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ فَقَالَ لَوْ أَحْسَنَ إِلَیْهَا زَوْجُهَا الدَّهْرَ کُلَّهُ [لَمْ یُبْدِ إِلَیْهَا] سَیِّئَةً قَالَتْ مَا رَأَیْتُ مِنْهُ خَیْراً قَط؛ مستدرک‌الوسایل/14/243) (و لَا یَشْکُرْنَ الْکَثِیرَ إِذَا مُنِعْنَ الْقَلِیل‏؛ من لایحضره الفقیه/2/554)

وقتی مادر (با زبانش) حرمت پدر را در خانه بشکند، معمولاً دختر این خانواده بد بار می‌آید/ چون از توجه پدر لذت نمی‌برد و در خیابان دنبال توجه می‌گردد

•  در یک جلسۀ رسمی، یک کسی به بنده گفت: شما یک صحبتی در منبرتان کرده بودید و ما رفتیم این را به‌صورت میدانی تجربه کردیم و دیدیم درست است. صحبت بنده این بود: اکثر دخترانی که اهل تبرّج و بی‌بند و بار هستند و بد رفتار می‌کنند، اینها مادرانی دارند که در مقابل همسر خود (یعنی پدر خانواده) بدزبان یا دهان‌‌دریده‌ هستند. هر کسی این حرف را می‌شنود می‌گوید «چه ربطی دارد؟ خُب اگر مادر بدزبان است، دخترش چرا این‌جوری بشود؟» توضیحش این است که وقتی حرمت پدر در خانه شکست، این دختر نه از توجهِ پدرش، لذّت می‌برد و سیراب می‌شود و آرام می‌گیرد، نه اینکه پدر دیگر خیلی به دخترش توجه خواهد کرد. وقتی حرمت پدر شکست، دیگر او جایگاه خودش را در خانواده ندارد و وقتی این دختر از محبت پدرش سیراب نشد، دیگر می‌خواهد توجه همه را در خیابان‌ها جلب کند.

• آن شخص می‌گفت: ما از بدترین دختران دو تا دبیرستان در پایین شهر و بالاشهر تهران آمار گرفتیم؛ بیش از نود درصد دخترها صریحاً گفتند مادران ما این‌چنین هستند (یعنی حرمت پدر خانواده را نگه نمی‌دارند و با زبان خودشان حرمت او می‌شکنند)

یک اصل طلایی که اگر پدر و مادر رعایت کنند، بچه‌ها عالی بار می‌آیند

• برای اینکه یک خانوادۀ خوب داشته باشیم و فرزندان ما درست تربیت بشوند، یک اصل طلایی وجود دارد که پدر و مادر باید آن را رعایت کنند: «اینکه بچه‌ها متوجه بشوند که بابا به مامان علاقه دارد و دل مامان را نمی‌شکند. از سوی دیگر، مامان به بابا احترام می‌گذارد و غرور بابا را نمی‌شکند» اگر این اصل کلیدی در خانه رعایت شود، بچه‌ها عالی بار می‌آیند.

• اگر پدر و مادر همین دو تا نکته را پیاده کنند، آن‌وقت اگر هیچ کار تربیتی دیگری هم نکردند، اشکال ندارد! دختر و پسر ببینند که بابا مراقب است دل مامان را نشکند، او را دوست دارد یا به او مهربان است، یا رحم می‌کند. مادر هم حرمت پدر را رعایت می‌کند و بابا در خانه محترم است.
• ان‌شاءالله جامعۀ ما به سمت هرچه بیشتر شناختن مسئولیت‌ها برود و آدم‌ها بروند سراغ اینکه مسئولیت‌پذیر باشند. آن جاهایی که در جامعۀ ما مردان احساس مسئولیت دارند و زنان احساس مسئولیت دارند فوق‌العاده زیباست، ولی معمولاً کسی اینها را نمی‌بیند و از آن تقدیر نمی‌کند. آن جاهایی‌ که این مسئولیت‌ها دیده نمی‌شود و لذّت اجرای مسئولیت فهم نمی‌شود، همان جاهایی است که ما داریم از آن صدمه می‌خوریم.
   (الف2-ن2-ن1)