۹۸/۰۸/۱۸

روایت هیئت-980806

سبک زندگی هیئت، زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی است/ هیئت فقط برای مراسم معنوی نیست؛ بلکه کانونی برای ارتباط مؤمنین است/ پیوند اعضای هیئت شبیه پیوند افراد با امام خودشان است

شناسنامه:

• مکان: شبکه افق
• صوت: اینجا
• فیلم
• موضوع: کارکرد های فراعزاداری هیئت
• تاریخ: 98/08/06

هیئت فقط برای مراسم معنوی نیست؛ بلکه کانونی برای ارتباط مؤمنین است

• وقتی می‌خواهیم دربارۀ مفهوم هیئت صحبت کنیم، بهتر است ابتدا بین «هیئت» و مراسم یا جلساتی که برای مراسم معنوی و اهل‌بیتی تشکیل می‌شوند، یک تفاوت مختصری قائل بشویم.

• البته برای بسیاری از مراسم‌هایی که برای اهل‌بیت(ع) تشکیل می‌شود، از همین کلمۀ هیئت استفاده می‌شود، ولی مصداق کامل‌تر هیئت، آن محفل مؤمنانه‌ای است که به‌صورت یک «کانون» برای ارتباط بسیار صمیمی و نزدیک بین افراد، شکل پیدا کرده است و به‌صورت مداوم و فراتر از مناسبت‌ها، موجب می‌شود که افراد دور هم جمع بشوند. خُب اینها طبیعتاً در ایام عزا به عزاداری می‌پردازند و در ایام جشن هم به شادی می‌پردازند و در ایام دیگر هم به‌نوعی به‌یاد اهل‌بیت(ع) فعالیت می‌کنند. تلقیِ اولیه و اساسیِ بنده از هیئت، یک‌چنین کانونی است، لذا بسیاری از این مراسم‌های بزرگی را که شما می‌بینید، شاید نتوان هیئت نامید.

•  اصل و ریشۀ هیئت، روضه است اما روضه در واقع آغاز هیئت است. کسانی که در مراسم روضه شرکت می‌کنند اما هیئتی نمی‌شوند، درواقع روضه را ادامه نداده‌اند. روضه نخ تسبیح هیئت است که اگر نباشد، همۀ فضایل از بین می‌رود. ولی این روضه، نهایتِ هیئت نیست، روضه، ریشۀ این درخت است؛ درختی که میوه‌های فراوانی دارد.

«تشکیلات» هم کلمۀ ضعیفی برای توصیف هیئت است/پیوند اعضای هیئت شبیه پیوند افراد با امام خودشان است

• ارتباط بین افراد در یک هیئت، این‌قدر رفیقانه و صمیمانه است که افراد، حتی فراتر از یک تشکیلات با یکدیگر ارتباط دارند و می‌توان گفت که تشکیلات هم کلمۀ ضعیفی برای هیئت است. هیئت، پیوندی است بین عده‌ای از افراد؛ شبیه پیوندی است که افراد با امام خودشان دارند. ارتباط بین امام و امت، چیزی است که آن کسانی که از این ارتباط بهره‌مند هستند، آن را شهود می‌کنند و مثلاً در توصیف آن می‌گویند «امام، قلب من است، جان و روح من است...» این ارتباط، حتی چیزی فراتر از ارتباط با پدر و مادر است.

• می‌دانید بین امام و امت، چه پیوند وثیقی پدید می‌آید؟ یکی از اصحاب امام‌صادق(ع) به ایشان گفت: گاهی دلم می‌گیرد و نمی‌دانم چرا دلم گرفته است و گاهی شاد می‌شود اما دلیلش را نمی‌دانم. حضرت فرمود: این به‌خاطر ارتباط قلبیِ تو با امام است، وقتی قلبِ امامت شاد می‌شود، از بس پیوند وثیقی با امام خودت داری، خودبه‌خود شاد می‌شوی و وقتی امام تو محزون می‌شود، تو هم محزون می‌شوی. (إِنِّی لَأَغْتَمُّ وَ أَحْزَنُ مِنْ غَیْرِ أَنْ أَعْرِفَ لِذَلِکَ سَبَباً فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ ذَلِکَ الْحَزَنَ وَ الْفَرَحَ یَصِلُ إِلَیْکُمْ مِنَّا لِأَنَّا إِذَا دَخَلَ عَلَیْنَا حُزْنٌ أَوْ سُرُورٌ کَانَ ذَلِکَ دَاخِلًا عَلَیْکُمْ ؛ علل الشرائع/1/94)

شادی یا حزنی که در قلب امام‌زمان(ع) پدید می‌آید در هیئت متجلی می‌شود

• هیئت تجلی‌گاهِ آن شادی یا حزنی است که در قلب امام‌زمان(عج) پدید آمده است و در هیئت، متجلی می‌شود. همین ارتباط قلبی-البته در سطح خودش- بین افراد هیئتی هم شکل می‌گیرد. حالا می‌توانید اسم آن را تشکیلات بگذارید یا می‌توانید آن را مثل خانواده در نظر بگیرید؛ البته یک خانوادۀ بزرگ! حتی آن را می‌توان فراتر از خانواده، درنظر گرفت. تازه وقتی که افراد به‌صورت خانوادگی در هیئت حضور پیدا کنند، این پیوندِ بین اعضای خانواده هم تقویت خواهد شد؛ یعنی این خانواده، خانواده‌تر خواهد شد.

هیئت کاملاً نظام‌مند است؛ اما نظامش برعکس بروکراسی اداری است

• ارتباط بین افراد هیئت، کاملاً نظام‌مند است ولی نظامش کاملاً برعکس آن چیزی است که ما در بروکراسی و ساختارهای رایج اداری می‌بینیم. مثلاً در یک نظام متقنِ اداری می‌گویند «ما می‌خواهیم ضوابط را جای روابط قرار دهیم» درحالی‌که در هیئت، روابط جای ضوابط قرار می‌گیرد، منتها نه روابطِ باندی و ظالمانه و تبعیض‌آلود و حداقلی! بلکه روابط حداکثری؛ هم از نظر کیفی و هم از نظر کمّی.

• در نظام اداری، نظارت‌هایی باید صورت بگیرد برای اینکه کسی خطا نکند، اما در هیئت، افراد خطاپوشِ یکدیگر هستند و جبران‌کنندۀ ضعف‌های همدیگر هستند. همچنین در هیئت، افراد با تشویق و ترغیب دیگران کار نمی‌کنند، بلکه انگیزه‌های بالاتر و برتری دارند. این‌هم برای خودش یک نظام و ساختار است و نمی‌توان گفت که هیئت، نظام‌مند نیست! بلکه یک نظام و ساختار دارد که ان‌شاءالله یک روزی در سطح جهان گسترش خواهد یافت، این نظام، ناشی از رابطۀ اعضای یک امت با یکدیگر است؛ در اثر ارتباطی که امت با امام خودشان دارند.

هیئت صرفاً محلی برای ارتباط با اهل‌بیت(ع) نیست/اعضای هیئت درواقع باهم زندگی می‌کنند

• هیئت صرفاً محل ارتباط اعضای هیئت با اهل‌بیت(ع) نیست، چون اگر کسی بخواهد این ارتباط را برقرار می‌کند، می‌تواند به زیارت برود، یا تنهایی در خانۀ خودش، زیارت عاشورا بخواند، یا به شیوه‌های دیگری به اهل‌بیت(ع) توسل پیدا کند. اما وقتی مؤمنین، دور همدیگر جمع می‌شوند، یک تکلیفی پیدا می‌کنند برای ارتباط آحاد علاقه‌مندان اهل‌بیت(ع) با یکدیگر.

• این تکلیف به‌گونه‌ای است که حتی این افراد باید به همدیگر، علاقه‌مند بشوند؛ بلکه تکویناً همین اتفاق می‌افتد. وقتی این جمع شکل گرفت، این افراد، درواقع باهم زندگی می‌کنند، زندگی‌های همدیگر را رونق می‌بخشند و ارتباطشان اولاً موجب سلامت خانواده‌ها می‌شود، ثانیاً موجب بهبود کسب و کار می‌شود(جدا از رزق و روزیِ فراوانی که خداوند در رفاقت بین مؤمنین، مقدر می‌کند) ثالثاً اینکه اینها به‌عنوان یک گروه قوی، آثار اجتماعی هم دارند، همدیگر را بیدار و هوشیار می‌کنند، باهمدیگر همکاری می‌کنند برای اقدامات اجتماعیِ مهم و... این اقدامات اجتماعی، می‌تواند شامل کمک‌رسانی در بحران‌ها باشد تا اقدامات سیاسی و اجتماعی که می‌تواند جامعه را متحول کند.

در هیئت، یک شبکۀ ارتباطیِ عاطفیِ عمیق، پر از اعتماد و ایمان، بین افراد شکل می‌گیرد

• مهم این است که در هیئت، یک شبکۀ ارتباطیِ عاطفیِ عمیق، پر از اعتماد و ایمان، بین افرادی با استعدادهای مختلف، شکل می‌گیرد. چرا در مسجد، این اتفاق نمی‌افتد و ما در هیئت، دنبال چنین اتفاقی هستیم؟ البته مسجد هم اگر کارکرد حقیقی خودش را پیدا کند، این اتفاق در آنجا هم خواهد افتاد ولی همیشه یک فاصله‌ای بین مسجد و هیئت هست؛ همان فاصله‌ای که بین زیارت امام‌حسین(ع) با زیارت خانۀ خدا هست. درواقع اصل، همان زیارت خانۀ خدا است و آنجا قبلۀ ما است، اما در اینجا ثواب بیشتری هست و عاطفه‌ها بهتر غلیان پیدا می‌کند و حتی سلامت نمازخواندنِ روبه کعبۀ شما را تعیین و تضمین می‌کند.

• البته بعضی از هیئت‌ها هستند که محل برگزاری مراسم خودشان را در مسجد می‌گیرند، اینجاست که مسجد دارد آن جایگاه اصلی خودش را پیدا می‌کند.

هیئت یقیناً در سبک زندگی افراد، تأثیر می‌گذارد/ سبک زندگی هیئت، زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی است

• هیئت یک شبکۀ ارتباطیِ قوی عاطفی است که زمینۀ ایثارگری را پدید می‌آورد، لذا افراد هیئتی در کنار یکدیگر واقعاً باهم زندگی خواهند کرد و باهم یک زندگی معنوی را دنبال می‌کنند. در هیئت، این آیۀ «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» (آل‌عمران/200) می‌تواند تحقق پیدا کند.

• هیئت، یک زندگی معنوی و یک سبک زندگی است که یقیناً در سبک زندگی افراد، تأثیر می‌گذارد و این سبک زندگی را این‌قدر جلو می‌برد که می‌تواند شیوۀ حکمرانی را هم تغییر بدهد. شیوۀ حکمرانی و ادارۀ جامعه هم می‌تواند از هیئت، الگو بگیرد و در نهایت «تمدن نوین اسلامی» را شکل دهد.

اگر عضو یک هیئت نباشیم، غریب می‌شویم و خیلی از مواهب را از دست می‌دهیم

•  ما هنوز در معرفی و تبیین هیئت، انگار به آنجا نرسیده‌ایم که از مؤمنین بخواهیم «بروید هیئتی بشوید» یعنی به آنها بگوییم که عضو یک هیئت بشوید یا اینکه خودتان یک هیئت راه بیندازید و رفقای هم‌سنخ خودتان را دور هم جمع کنید، اگر این کار را نکنید، تنها می‌شوید و غریب زندگی خواهید کرد. وقتی عضو یک هیئت بودید یا اینکه خودتان یک هیئت تشکیل دادید، زندگی‌تان متفاوت خواهد شد.

•  ما در هیئتِ خودمان(یا هیئتی که عضو آن هستیم) یک محفل دوستانه‌ای داریم که در آن به زندگی معنوی می‌پردازیم، در آنجا می‌توانیم برای خودمان فرصت خدمت پدید بیاوریم، اگر این محفل را نداشته باشیم، خیلی از مواهب را از دست خواهیم داد.

• هیئت می‌تواند کارکردهای جزئیِ خیلی زیادی داشته باشد؛ مثلاً اینکه جوانان هیئتی معمولاً برای ازدواج خود، یا برای اشتغال و کار، با مشکل روبرو نمی‌شوند، چون غالباً در هیئت، یک کسانی وجود دارند که می‌توانند برای جوان‌های هیئت، کارآفرینی کنند، ضمن اینکه افراد هم نوعاً از نزدیک، همدیگر را می‌شناسند و به‌هم اطمینان دارند.

فرهنگ جبهه را هیئتی‌ها درست کردند

• در جبهه‌ها هم بهترین کانون‌های معنویِ نشاط‌آفرین که به افراد، قدرت جهاد و شجاعت می‌داد، هیئت‌ها بودند. حتی بنده می‌توانم بگویم که فرهنگ جبهه را هیئتی‌ها درست کردند، این فرهنگ را از هئیت، به جبهه‌ها بردند. درواقع این هیئت‌ها بودند که جبهۀ ما را شکل دادند و ما در جبهه می‌دیدیم که هرکسی هیئتی‌تر بود، در جبهه، نوعاً مؤثرتر بود.

• در این دورۀ اخیر هم شما می‌بینید که وقتی به حرم حضرت زینب(س) حمله می‌شود، این فرهنگ هیئت چه اثری می‌گذارد و چگونه ورق را برمی‌گرداند! «کُلّنا عَباسُکِ یا زینَب(س)» فقط یک شعار اجتماعی نیست، بلکه ناله‌ای است که از نایِ هیئتی‌ها بلند می‌شود و کلّ جامعه، آن را می‌شوند و یک‌عده‌ای هم به آن می‌گروند.
   (الف2-ن2)