۹۸/۱۲/۱۹
فریادهای فاطمیه بر سر جامعۀ دینی-جلسه 4
دین برای آبادکردن دنیاست یا آخرت؟/ امام(ره): اگر اهل دنیا هستیم، دنیای ما هم به اسلام بستگی دارد/ غربی‌ها که اسلام ندارند، مگر دنیایشان آباد نشد؟/ آیت‌الله بهجت(ره): دولت‌های مهمّ دنیا حتی دنیاداری هم بلد نیستند!/ تمام برنامۀ دین، برای دنیاست
شناسنامه:
- مکان: مرقد امام خمینی(ره)
- زمان: 98/11/17
- موضوع: دین تنها عامل آبادانی دنیا
- صوت: اینجا
خیلی‌ها تصوّر می‌کنند «رفتار دینی برای تأمین آخرت است و برای تأمین دنیا، باید رفتار عقلانیِ دنیایی داشته باشیم!» این برداشت اشتباه است. ما حتی یک رفتار دینی هم نداریم که فقط برای آخرت باشد، هر رفتار دینی‌ای، اول دنیای ما را آباد می‌کند. دین برای آخرت نیست، برای دنیاست؛ برای تنظیم حیات دنیا و برای بالندگی و رشد استعدادهای انسان است. پس آخرت چه می‌شود؟ وقتی دین، دنیای شما و خود شما را آباد کرد، آن‌وقت آخرت، جایزه و نتیجۀ طبیعی آن است
حرف‌ها و مرام امام(ره) نباید در جامعۀ ما غریب بماند
- واقعاً جا دارد برنامه‌ها و مجالسی به‌صورت مرتب و هفتگی تشکیل بشود، برای بازخوانی و بررسی مکتب حضرت امام(ره)؛ مکتبی که شاگردان فراوانی دارد و یکی از شاگردان برجستۀ این مکتب، سردار عزیز حاج قاسم سلیمانی بود. ما غیر از کتاب‌های امام(ره) لااقل بیست و یک جلد از بیانات ایشان را-که در فضای انقلاب مطرح کرده‌اند- در اختیار داریم و این خیلی ناگوار است که حرف‌های امام(ره) و مرام و ایدۀ بسیار باعظمت ایشان تحت عنوان «اسلام ناب» در بین ما که از نظر معنوی دل‌سپردۀ ایشان هستیم، غریب باشد.
- امام(ره) نباید در جامعۀ ما غریب باشد. چه خوب است که همین موقعیت شریف (مرقد مطهر امام) محلّی باشد برای گفتگو دربارۀ مرام امام، تفکّر و اندیشه و راه امام(ره). افکار این شخصیت بزرگ باید شناخته بشود و آراء ایشان باید دانسته بشود. در اینجا یک نمونه از آراء ایشان را خدمت شما عرض می‌کنم:
امام(ره): اگر اهل دنیا هستیم، دنیای ما هم به اسلام بستگی دارد
- امام(ره) در سال 1363 فرمودند: «ما اگر در فکر خودمان هم هستیم، اگر فکر منافع خودمان هم هستیم، باید فکر اسلام باشیم که اسلام منافع ما را تأمین مىکند. اگر ما اهل دین هستیم که باید اسلام را با چنگ و دندان حفظ بکنیم و اگر اهل دنیا هستیم، دنیاى ما هم به اسلام بستگى دارد.» (صحیفه امام/ج19 / ص9)
- ما این حرف را نه به‌عنوان یک شعار از سر طرفداریِ اسلام، بلکه به عنوان یک شعور برای ادارۀ دنیا، باید این را درک کنیم که «اسلام دنیای ما را آباد می‌کند و با چیزی غیر از برنامۀ دین، نمی‌شود دنیا را آباد کرد» اما این را چند نفر از دانش‌آموزهای ما بلد هستند و باور دارند؟ آیا ما این مسئله را برایشان توضیح داده‌ایم؟ در کدام کتاب؟
- بنده به‌عنوان طلبه‌ای که در این جامعه زندگی می‌کند، به شما عرض می‌کنم که بعد از چهل سال، این سخن امام(ره) را نه صدا و سیما توانسته است جا بیندازد؛ نه آموزش و پرورش، نه حوزۀ علمیه و نه دانشگاه! اکثریت مردم ما این تلقّی را نسبت به دین ندارند. بنده این را بر اساس دقیق‌ترین نظرسنجی‌ها، خدمت شما عرض می‌کنم.
پذیرش اینکه «منافع دنیایی ما هم فقط از طریق اسلام به‌دست می‌آید» برای خیلی‌ها سخت است
- مردم ما دین‌دار هستند، مردم ما اهل معنویت هستند، بسیاری از مردم، باورشان این است که دین خوب است، دین لازم است، دین یک کمک‌هایی به ما می‌کند، اما پذیرش اینکه «ما دنیای خودمان و منافع خودمان را تنها از طریق اسلام می‌توانیم به‌دست بیاوریم» یک‌مقدار برایشان سخت است و جا افتادن این مطلب، اصلاً راحت نیست.
- اگر این حرف در جامعۀ ما حسابی جا افتاده بود، مردم در همۀ انتخاب‌های خودشان سعی می‌کردند دین‌دارترین افراد را انتخاب کنند. چرا؟ چون می‌گفتند: «این فرد، بیشتر به‌درد دنیای ما می‌خورد.» مردم به شعارهای دینی و به برنامه‌های دینی، رأی می‌دادند. چرا؟ چون می‌گفتند: «این فرد مشکل اقتصاد را حل می‌کند.» اگر این حرف جا افتاده بود، اندیشمندان و برنامه‌ریزان جامعه، دیگر برای ادارۀ جامعه، به الگوی غربی نگاه نمی‌کردند و در مجلس شورای اسلامی، قوانین غربی یا نیمه‌غربی، تصویب نمی‌شد.
شبهه: مگر غربی‌ها که اسلام ندارند پیشرفت نکرده‌اند؟
- برای پذیرش این کلام حضرت امام(ره) که «اگر کسی دنیا می‌خواهد، باید سراغ اسلام برود» و اینکه اسلام، دنیای ما را اداره می‌کند، یک مقدمه لازم است. وقتی این مقدمه بیان شود، پاسخ به این شبهه هم داده خواهد شد: «غربی‌ها که اسلام ندارند مگر پیشرفت نکرده‌اند؟» این اولین شبهه‌ای است که وقتی این بحث مطرح می‌شود، جلوی پای شما قرار می‌دهند.
- اگر توانستیم این شبهه را جواب بدهیم، نوبت به این می‌رسد که «اسلام چگونه تنها برنامه برای آبادانی دنیا است؟» اگر کسی این شبهه در ذهنش باشد، آن کلام امام(ره) را گوش نمی‌دهد که فرمود «اسلام دنیا را آباد می‌کند» چون می‌گوید: غربی‌ها بدون اسلام هم دنیایشان آباد شده است. لذا اول باید این تجربۀ تاریخ معاصر از دنیای غرب، نقد و بررسی بشود که «غرب چگونه بدون اسلام، آباد شده است؟» و بعد بگوییم که «اسلام چگونه دنیا را آباد می‌کند؟»
- خیلی از کسانی که معتقدند اسلام دنیا را آباد می‌کند، در ذهنشان این است که می‌گویند: اسلام آدم‌ها را نمازخوان و دست‌پاک و... بار می‌آورد، مثلاً اسلام می‌گوید: دزدی نکن و الّا به جهنم خواهی رفت! آن‌وقت کسی که مؤمن حقیقی باشد دزدی نمی‌کند و... یعنی اینها می‌گویند «اسلام از نظر اخلاقی، مانع از این می‌شود که انسان دزدی بکند، لذا این فرد، وقتی مسئول بشود، دزدی نمی‌کند و به این ترتیب، اوضاع جامعه خوب می‌شود» این تلقّی، یک تلقّی حداقلی است. اینکه ما می‌گوییم «اسلام دنیا را آباد می‌کند» فراتر و بالاتر از این‌هاست (در قسمت دوم بحث، در این‌باره توضیح خواهیم داد)
بخش اول: پاسخ یک شبهه؛ «مگر غرب بدون اسلام، آباد نشد؟»
آیا غربی‌ها دنیایشان را خوب اداره می‌کنند؟ / آیت‌الله بهجت(ره): دولت‌های مهمّ دنیا حتی دنیاداری هم بلد نیستند!
- همان‌طور که در جلسۀ قبل بیان شد، ما نباید جامعه‌ترس باشیم بلکه باید نسبت به جامعه حساس باشیم و احساس مسئولیت کنیم. حالا سؤال این است که مسئولیت ما نسبت به جامعه چیست؟ ما باید بصیرت جامعه را افزایش بدهیم.
- امکاناتی که ما برای تبیین حق داریم، خیلی زیاد است و آن‌هم «قرآن کریم» است. ما می‌توانیم سال‌ها روی قرآن مطالعه کنیم و کار علمی انجام دهیم و بعد بیاییم برای مردم صحبت کنیم، آن‌وقت همه‌جا هم شنونده وجود دارد. ولی الان بسیاری از حقایق را هنوز از قرآن در نیاورده‌ایم و برای مردم توضیح نداده‌ایم. درحالی‌که بنا بود ما قرآن را یاد بگیریم و برای مردم توضیح بدهیم.
امر تبلیغ نیاز به انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی اجتماعی عمیق و دقیق دارد/ گاهی در مقام دفاع از حق، سوءتفاهیم‌برانگیز سخن می‌گوییم
- در قسمت اول، این شبهه را پاسخ می‌دهیم: «غربی‌ها که دنیای خودشان را آباد کردند، مگر سراغ اسلام رفتند؟» برای پاسخ به این شبهه، ابتدا سخنی از آیت‌الله العظمی بهجت(ره) را برای شما نقل می‌کنم که فرمود: «واقعاً بی‌انصافی است که کسی متوجه نشود دولت‌های مهمّ دنیا حتی دنیاداری را هم بلد نیستند.» (در محضر بهجت/ ج3/ ص40) در واقع آقای بهجت(ره) می‌فرماید که اصلاً غربی‌ها کجا دنیاداری بلد هستند؟!
- آیا واقعاً دنیای غربی‌ها خوب است؟ آیا آنها دنیای خودشان را خوب دارند اداره می‌کنند؟ الان بیش از یک‌سال است که مردم فرانسه دارند علیه نظام سرمایه‌داری و علیه نظام کشور خودشان تظاهرات می‌کنند و می‌گویند «رئیس‌جمهور باید ساقط بشود» وقتی به آنها بگوییم: «خُب خودتان اینها را انتخاب کردید.» آنها خواهند گفت: «ما را فریب دادند!» حالا به‌فرض اینکه نظام فعلی کشور خودشان را هم ساقط کنند، آیا طرح جایگزینی برای آن دارند؟ نه، هیچ طرح جایگزینی ندارند. تظاهرات فرانسه توسط مهاجرینِ فقیر، شکل نگرفته، بلکه توسط مردم فرانسه ایجاد شده است. اتفاقاً یکی از اعتراض‌های مردم هم این است: «چرا مهاجرینی که به فرانسه آمده‌اند و طبقۀ پایین را تشکیل می‌دهند، توسط دولت اخراج نمی‌شوند؟»
مدیری که برای ادارۀ کارها، دزدی و جنایت کند، مدیریت بلد نیست/ ننگ بر آن پیشرفتی که جز با خون ملت‌ها به‌دست نمی‌آید
- آیا غربی‌ها واقعاً بلدند که دنیای خودشان را اداره کنند؟ این چه‌نوع اداره‌کردن دنیاست که تا وقتی خون مردم یمن، ریخته نشود، آنها دنیایشان اداره نمی‌شود؟ اگر اینها دنیاداری بلد هستند، چرا کشورهای دیگر را بمباران می‌کنند؟ چرا یمن را به خاک سیاه نشاندند؟ چرا سوریه را به خاک و خون کشیدند؟ چرا عراق و افغانستان را نابود کردند؟ چرا نمی‌گذارند خیلی از کشورهای دیگر، پیشرفت کنند؟
- کسی که یک کارخانه داشته باشد و بلد باشد آن را به‌خوبی اداره کند، دیگر نمی‌رود دزدی کند و از دیوار خانۀ مردم بالا برود یا دیگران را به‌قتل برساند تا این کارخانه را راه بیندازد!
- فرض کنید یک کسی بگوید: «من مدیر و مدبّر هستم و می‌توانیم یک کارخانه راه بیندازم» اما هر روز مثلاً برای اینکه یک تانکر نفت یا گازوئیل، برای سوختِ کارخانه‌اش تأمین کند، چند نفر را بکشد! تو اگر کارخانه‌داری بلد هستی، پس چرا آدم می‌کشی؟ می‌گوید: «خُب اگر این کار را نکنم، کارخانه‌ام نمی‌چرخد!» پس تو مدیریت بلد نیستی که کارخانه‌ات جز با ظلم و آدم‌کشی، راه نمی‌افتد! ننگ بر آن پیشرفتی که جز با خون ملت‌ها به‌دست نمی‌آید.
غربی‌ها با این‌همه جنایت و غارت دیگران، در اداره‌کردن دنیای خود با مشکل مواجهند
- باوجود اینکه غربی‌ها این‌همه جنایت کرده‌اند و ثروت کشورهای دیگر را غارت کرده‌اند، همین الان هم در اداره‌کردن جامعۀ خود، با مشکل مواجهند. مثلاً شما ببینید تعداد کارتن‌خواب‌های تحصیل‌کردۀ آمریکا چقدر است؟ تعداد زندانی‌های آمریکا چقدر است؟ تبعیض‌های موجود در جامعۀ آمریکا، متلاشی‌شدن خانواده و بسیاری از مفاسد آنها را بررسی کنید. کدام آدم هوشمندی است که بگوید غربی‌ها توانسته‌اند دنیایشان را اداره کنند؟
- آقای بهجت(ره) دربارۀ سخن فوق، توضیح می‌دهد که قطع نظر از دین، غربی‌ها می‌توانستند عقلاً قوانینی پیاده کنند که دنیایشان خوب اداره بشود. یعنی ما از دولت‌های بزرگ غربی، دین نمی‌خواهیم، ولی آیا آنها عقلاً توانسته‌اند یک قوانینی درست کنند که کشور خودشان را خوب اداره کنند؟! نه، می‌بینیم که نتوانسته‌اند.
آیا رفاه نسبی در غرب، دلیل بر این است که دنیای آنها به‌خوبی اداره می‌شود؟
- ممکن است شما نمونه‌هایی ببینید از دنیای بهبود پیدا کردۀ آنها یا رفاه نسبی در بخشی از ماجرا و... اما سرجمع و در مجموع نمی‌توانید این نظر را بدهید که دنیای آنها به‌خوبی اداره می‌شود. ضمن اینکه اصلاً همین مقداری هم که آنها به دنیای خودشان بهبود بخشیده‌اند ناشی از ظلم و دزدی و غارت ملت‌های دیگر بوده است. آنها کِی بدون دزدی و غارت، پیشرفت کردند؟! این یعنی مدیریت بلد نیستند.
- جنایت می‌کنند و حقّ ملت‌ها را می‌گیرند و ابزار و تجهیزات و تولیدات خودشان را به این ملت‌ها می‌فروشند تا بتوانند اقتصاد خودشان را از خطر نابودی نجات بدهند. الان اگر آمریکا دولت احمق سعودی را سرکیسه نکند و به آنها سلاح نفروشد، چطور می‌خواهد بیکاریِ مردم آمریکا را برطرف کند؟ با این وجود، آیا می‌توان گفت که اینها خوب بلد هستند اقتصاد خودشان را بچرخانند و خوب بلد هستند تجارت کنند؟ چرا بعضی‌ها سطحی‌نگر هستند؟
آیا کشورهای غربی بدون غارت دیگران، می‌توانستند به اینجا برسند؟
- حالا وضعیت خودمان را نگاه کنید. ما بعد از انقلاب، همین مقدار پیشرفتی که داریم و همین مقدار امنیتی که داریم، و اینکه در بسیاری از زمینه‌ها پیشرفت‌هایی داشته‌ایم، بدون غارت‌کردنِ حتی یک روستا از کشورهای همسایه بوده است. آیا کشورهای غربی هم این‌طوری (بدون غارت دیگران) پیشرفت کرده‌اند؟ آیا انگلستان بدون غارت پیشرفت کرد؟ آیا آمریکا بدون غارت پیشرفت کرد؟ آیا فرانسه بدون بریدن سرهای فراوان در الجزایر و کشورهای آفریقایی، پیشرفت کرد؟ حتی الآن هم این کشورهای غربی، اگر دست از غارت کشورهای جهان سوم بردارند، آیا می‌توانند ادامه بدهند؟!
- ما روی پای خودمان ایستادیم و بدون غارت دیگران، به اینجا رسیده‌ایم. ضمن اینکه از اول انقلاب، دشمنی‌های فراوانی هم با ما شده است؛ به حدّی که بیش از 200هزار شهید داده‌ایم. یعنی ما با وجود این‌همه دشمنی و ظلمی که به ما شده است، به این پیشرفت‌ها رسیده‌ایم.
- مرام امام(ره) و راهی که ایشان به ما نشان داد-که البته این راه و مرام را از دین و عرفان دینی و اسلام ناب گرفته است- تا همین الآن موفق‌تر از مرام آمریکایی‌ها و مرام دولت‌های استکباری بوده است. امام(ره) یک برنامه و یک نرم‌افراز دینی به ما ارائه داد که بر اساس آن، بدون غارت کشورهای جهان، می‌توانیم پیشرفت کنیم. این نرم‌افزار را کسی در جهان نداشت. شما میتوانید خودتان بررسی کنید و ببینید آیا این نرم‌افزار را-که نشان می‌دهد بدون غارت، می‌شود پیشرفت کرد- کسی دیگر در جهان دارد؟
آیا مردم ما حاضرند مثل ژاپنی‌ها زندگی کنند؟
- بعضی‌ها ژاپن را-به‌عنوان یک نمونۀ موفق- مثال می‌زنند، درحالی‌که ژاپن کشوری است که در واقع به بردگی کشیده شده است و سال‌های سال پایتخت خودکشی در جهان بوده است! شما ببینید که اموال و سرمایه‌های ژاپن، اکثراً در اختیار چه کسانی است؟ اگر بررسی کنید می‌بینید که بیشتر آنها مربوط به سرمایه‌دارهای صهیونیست است. البته ممکن است ژاپنی‌ها برده‌های مرفّهی باشند ولی آیا ایرانی‌ها حاضرند اینگونه زندگی کنند؟ آیا یک روستا در ایران هست که مردمش حاضر باشند مثل مردم ژاپن زندگی کنند؟ یعنی اینکه سربازان آمریکایی در آن جولان بدهند و اگر به مردم آنجا تجاوز کردند، اهالی آن-بر اساس کاپیتولاسیون- نتوانند او را محاکمه کنند و بگویند «چون آمریکایی‌ها سرور ما هستند، نمی‌شود آنها را محاکمه کرد!»
- در ژاپن، کاپیتولاسیون وجود دارد؛ همان کاپیتولاسیونی که امام علیه آن قیام کرد و این انقلاب را راه انداخت. مردم ما نمی‌توانند مثل مردم ژاپن زندگی کنند و یک زندگی برده‌وار داشته باشند، مردمِ ما قبول نمی‌کنند که هرچه ثروت تولید کردند، اصلش مال صهیونیست‌ها باشد و فرعش به مردم برسد. مردم ما اگر گرسنه هم باشند، حاضر نیستند بردگی کنند، بلکه می‌خواهند آزادگی خودشان را حفظ کنند. روحیۀ مردم ما اینگونه است. ما تنها کشور در حال پیشرفتی هستیم که به‌معنای واقعی مستقل هستیم.
سه جواب به شبهۀ «غربی‌ها چطور بدون اسلام، دنیایشان را آباد کردند؟»
- وقتی امام(ره) می‌فرماید «بدون اسلام نمی‌شود دنیا را اداره کرد» اگر این شبهه را وارد کنند که «غربی‌ها چطور دنیایشان پیشرفت کرده است؟» جواب ما چیست؟ به‌طور خلاصه، سه جواب در پاسخ به شبهۀ فوق، بیان می‌کنیم:
- یکی اینکه پیشرفت آنها جز با جنایت نبوده است. دوم اینکه پیشرفت آنها ناقص بوده است و صدمات جدی به حیات بشری زده‌اند. سوم اینکه اصلاً پیشرفت آنها مورد قبول خود کشورهای غربی و مردم مغرب‌زمین هم نیست، نمونه‌اش تظاهرات یک‌سالۀ مردم فرانسه است. مردم جاهای دیگر چرا تظاهرات نمی‌کنند؟ برای اینکه نظام جایگزینی سراغ ندارند، اگر آنها هم الگوی جایگزین پیدا کنند دولت‌هایشان را ساقط خواهند کرد.
بخش دوم: «اسلام چگونه دنیا را آباد می‌کند؟»
آقای بهجت(ره): اینکه فرموده‌اند با کفار اختلاط نکنید، برای تأمین دنیای خودمان است
- حالا به‌سراغ قسمت دوم بحث برویم و به این بپردازیم که اسلام چگونه دنیا را آباد می‌کند؟ دین چه‌کار می‌کند؟ دین به ما راهنمایی می‌کند که بتوانیم راحت زندگی کنیم. اسلام چگونه به ما برنامه می‌دهد که راحت زندگی کنیم؟ یک نمونه‌اش را باز هم از سخنان آقای بهجت(ره) استفاده می‌کنیم، ایشان می‌فرماید: «ائمۀ ما که فرمودند با کفّار اختلاط نکنید در حقیقت برای حفظ دنیای ما بود و می‌خواستند دنیای ما را برای خود ما تأمین کنند.» (در محضر بهجت/ ج1/ ص32/ نکتۀ 35)
- اینکه فرموده‌اند با کفّار اختلاط نکنید، این برای تأمین دنیاست! یعنی برای اینکه راحت زندگی کنیم، برای اینکه اقتصاد ما درست بشود، باید با کفار، اختلاط نکنیم. اما خیلی از نامزدهای انتخاباتی ما هم نمی‌توانند این شعار را بدهند و رأی بیاورند! می‌دانید چرا؟ برای اینکه این فرمایش حضرت امام(ره) تعلیم داده نشده است که «اگر دنیا می‌خواهید باید برنامۀ خودتان را از دین بگیرید و دنیای خود را آباد کنید.»
- البته بعضی‌ها برای اینکه رأی بیاورند، حرف‌های دیگری می‌زنند، مثلاً با دعوت‌کردن مردم، به کوتاه آمدن در مقابل غرب، رأی می‌آورند. چرا؟ چون این سخن آقای بهجت(ره) که «اگر گفتند با کفّار آمیزش نکنید و مقابل‌شان کوتاه نیایید، به‌خاطر دنیای خودتان بود» برای مردم تبیین نشده است.
دین، ابتدا دنبال آبادکردن دنیای ما است / یک رفتار دینی هم نداریم که فقط برای آخرت باشد
- واقعاً مشکل کجاست که در انتخابات در کشور امام‌زمان(ع) برخی می‌آیند حجاب را مسخره می‌کنند و رأی می‌آورند؟ این ناشی از ضعف ما است. برای برطرف‌کردن این ضعف باید چه‌کار کرد؟ باید برویم «مهارت و معرفت لازم برای تأثیرگذاری بر جامعه را به‌دست بیاوریم. اینها را از کجا یاد بگیریم؟ بنده دو منبع معرفی می‌کنم: یکی قرآن، یکی هم عترت؛ همین! قرآن غوغا می‌کند، باید زیاد بخوانیم و بفهمیم.
- وقتی خواستیم بر جامعه تأثیر بگذاریم، باید هدف‌مان از این تأثیرگذاری «تأمین قدرت اسلام» باشد. انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است! ما باید به ولی‌الله الاعظم کمک کنیم و ایشان را بر جهانیان حاکم و حکم‌فرما کنیم! برای اینکه بتوانیم این کار را انجام بدهیم باید معرفت‌های اجتماعی و دانش اجتماعی خودمان را قوی کنیم. آن‌وقت کم‌کم می‌رسد به اینکه دانش سیاسی و دانش تمدنیِ خودمان را قوی کنیم، هوشمندانه به نقد تمدن غرب بپردازیم و بعد بیاییم هوشمندانه آن تمدن اصیل اسلامی را توضیح بدهیم.
حضرت زهرا(س) از کسانی که باید حرف می‌زدند اما ساکت ماندند، گلایه کردند
- دین ابتدا دنبال آبادکردن دنیای ما است. این را خصوصاً باید به دانش‌آموزان توضیح بدهیم و برای جوان‌ها جا بیندازیم. خیلی‌ها تصوّر می‌کنند که «رفتار دینی برای تأمین آخرت است و برای تأمین دنیا، باید رفتار عقلانیِ دنیایی داشته باشیم!» درحالی‌که این برداشت اشتباه است. حالا شما نظرسنجی کنید و ببینید چقدر از مردم این برداشت را دارند؟
- بنده عرض می‌کنم که ما یک رفتار دینی هم نداریم که فقط برای آخرت باشد، بلکه هر رفتار دینی‌ای، اول دنیای ما را آباد می‌کند. حتی نزدیک است که بگویم: رفتار دینی اصلاً برای آباد کردن آخرت نیست، بلکه فقط برای آباد کردن دنیاست. پس آخرت چه می‌شود؟ آخرت آئینۀ دنیای خوب است، انعکاس دنیای خوب است، جایزۀ دنیای خوب است، میوۀ دنیای خوب است، ثمرۀ دنیای خوب است.
- نزدیک است که بگویم: دین برای آخرت نیست، دین برای دنیاست؛ برای تنظیم حیات دنیا، برای تنظیم حیات طیبه، برای بالندگی و رشد استعدادهای انسان. پس آخرت چه می‌شود؟ وقتی دین، دنیای شما و خود شما را در دنیا آباد کرد، آن‌وقت آخرت، جایزه و نتیجۀ طبیعی آن است
اینکه فرموده‌اند «نماز شب بخوانید» برای آخرت است یا برای دنیاست؟
- مثلاً اینکه فرموده‌اند «نماز شب بخوانید» برای آخرت است یا برای دنیاست؟ اگر بگویید «فقط برای دنیاست» درست گفته‌اید. چرا؟ شما آثار نماز شب را بررسی کنید. مثلاً اینکه «رزق و روزی را زیاد می‌کند» (حالا اینکه چرا و چگونه، رزق و روزی را زیاد می‌کند، محلِ بحث ما نیست). دیگر اینکه «قیافۀ آدم را زیبا می‌کند» سوم اینکه «سلامتی جسم را افزایش می‌دهد» چهارم اینکه «رابطۀ شما را با دیگران بهبود می‌بخشد» چون وقتی شما رابطۀ خودت را با خدا بهبود بخشیدی، خدا رابطۀ تو را با بقیه بهبود می‌بخشد. این چهار تا اثر دنیاییِ نماز شب است. مگر ما برای دنیای خودمان، چه می‌خواهیم؟ رزق و روزی می‌خواهیم، سلامتی می‌خواهیم، قیافه می‌خواهیم، ارتباطات خوب می‌خواهیم. خُب، این چهار مورد از اثرات محرز دنیایی نماز شب است. (قِیَامُ اللَّیْلِ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ وَ رِضَى الرَّب... إِنَّ صَلَاةَ اللَّیْلِ تَضْمَنُ رِزْقَ النَّهَارِ... مَنْ صَلَّى بِاللَّیْلِ حَسُنَ وَجْهُهُ بِالنَّهَارِ؛ المحاسن/ج1/ص53)
- نماز شب، دیگر چه اثری دارد؟ نماز شب رابطۀ شما را با خدا تنظیم می‌کند. آیا این اثر، دنیایی است یا آخرتی است؟ دنیایی است؛ چون وقتی قلبت پر از ایمان به خدا شد، عقلت برای برنامه‌ریزیِ دنیا بهتر کار می‌کند. بوعلی سینا وقتی می‌خواست یک مسئلۀ غامض علمی را حل کند، به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند. (و کان إذا أشکلت علیه مسألة توضأ و قصد المسجد الجامع و صلّى و دعا الله عزّ و جل أن یسهّلها علیه و یفتح مغلقها له؛ شذرات‌الذهب/5 / 133) یک روزی خواهد رسید که مردم بگویند: «این دانشجوها نمازشب می‌خوانند، چون می‌خواهند مسائل علمی را حل کنند، نماز برایشان لازم است.» در آن زمان، مردم بوعلی سینا را بهتر درک خواهند کرد. یکی از عرفا دربارۀ بوعلی سینا می‌گفت: او کسی است که علم و دانش خود را از معنویتش داشت.
آیا اخلاص و ارتباط با خدا، به‌درد دنیای ما می‌خورد؟
- نماز شب ارتباط تو را با خدا درست می‌کند، وقتی ارتباط تو با خدا درست بشود، حالِ تو هم خوب می‌شود، فکرت خوب کار می‌کند، مهربان می‌شوی و... آیا اینها به‌درد دنیای تو نمی‌خورد و فقط پاداش آخرتی دارد؟ نه، قطعاً به‌درد دنیای تو هم می‌خورد.
- نماز شب اخلاص می‌آورد. حالا این اخلاص با آدم چه‌کار می‌کند؟ عقل آدم را برای حلّ مشکلات، افزایش می‌دهد. یک مسئول اگر اخلاص نداشته باشد، عقلش درست کار نمی‌کند که بخواهد برای حل مشکلات مردم، درست برنامه‌ریزی کند. پس اخلاص به‌درد دنیای ما می‌خورد.
دین برای آبادکردن دنیاست یا آخرت؟/ تمام برنامۀ دین، برای دنیاست/ چرا رهبر دنیای ما دینی است؟
- دستورهای دین برای آبادکردن دنیاست یا آخرت؟ می‌توان گفت؛ تمام برنامۀ دین، برای دنیاست. پس آخرت چه می‌شود؟ وقتی شما بر اساس برنامۀ دین، دنیای خودت را آباد کردی و خودت را در دنیا آباد کردی و نیروها و انرژی‌های خودت را آزاد کردی و به حیات طیّبه رسیدی، آخرت هم جایزه و نتیجۀ طبیعیِ آن است. هرچه دستور دینی هست، برای فربِهی انسان در همین دنیاست! پس بیایید با دین، دنیای خودمان را آباد کنیم. به همین دلیل ما یک رهبر دینی داریم.
- اگر بچه‌ها و جوان‌ها از ما بپرسند «چرا رهبران سیاسی اجتماعیِ ما دینی هستند؟ چرا رهبر دنیای ما دینی است؟» می‌گوییم: چون کار دین همین است که دنیای ما را آباد کند. لذا اگر مردم، مشکلاتی داشتند یا دیدند یک مدیری در جامعه، خوب کار نمی‌کند و رانت‌خواری می‌کند، بروند سراغ حوزۀ علمیه و بپرسند: «مگر دین بنا نبود دنیا را آباد کند، پس چرا این‌طور نشد؟» اگر در یک اداره‌ای از شما رشوه خواستند، به مسجدِ آن محله بروید و به امام‌جماعتِ آنجا بگویید: «از من رشوه خواسته‌اند» آن‌وقت طبیعتاً ایشان برای نهی از منکر، باید به آن اداره برود و جلوی این ظلم را بگیرد.
کارکرد دین، این است که دنیا را آباد می‌کند
- اگر این تلقی عمومی وجود داشته باشد، دیگر یک طلبه یا عالم دینی، نخواهد گفت «ما به سیاست کاری نداریم!» و اگر چنین حرفی بزند، به او می‌گوییم: مگر شما نمی‌خواهی آخرت ما را آباد کنی؟ آخرتِ ما که نتیجۀ دنیای آباد ما است. پس اول دنیای ما را آباد کن؛ آخرت خودش آباد می‌شود.
- اگر از مردم بپرسید: «دین می‌خواهد چه‌کار کند؟» خیلی‌ها در جواب می‌گویند: «هم می‌خواهد دنیا را آباد کند هم آخرت را» اما در اصل، لازم نیست بگوییم «هم دنیا و هم آخرت را آباد می‌کند» چون اگر شما طبق دستور دین عمل کنی، دنیای شما آباد می‌شود و وقتی دنیای شما آباد شد، آخرت شما هم آباد می‌شود و نمی‌خواهد زحمت اضافه‌ای برای آخرت بکشی! (البته وقتی می‌گوییم «دنیای ما با دین، آباد می‌شود» منظورمان این نیست که مثل غربی‌ها جنایت کنیم و دیگران را غارت کنیم تا دنیای خود را یک‌ذره آباد کنیم! بلکه به روش درست و بدون ظلم به دیگران، این کار را انجام دهیم.)
- وقتی دنیای ما آباد شد، آخرت ما هم آباد می‌شود. این است که حضرت امام(ره) می‌فرماید: اگر اهل دنیا هم هستی اسلام را لازم داری. چون کارکرد دین، این است که دنیا را آباد می‌کند. ولی متأسفانه ما نتوانسته‌ایم این را خوب برای مردم توضیح بدهیم.
هیچ عمل دینی‌ای نداریم که ثمرۀ دنیایی نداشته باشد/ امام(ره) برای گریه و عزاداری امام‌حسین(ع) هم فایدۀ دنیایی ذکر می‌کند
- شما می‌دانید که حضرت امام(ره) چقدر اهل روضه و گریه برای اباعبدالله‌الحسین(ع) بودند. حالا ببینید تحلیل ایشان دربارۀ ثواب این گریه چیست؟ ایشان فایدۀ روضۀ اباعبدالله الحسین(ع) را قدرت یافتنِ جامعۀ ایمانی در مقابل دشمنان می‌داند و می‌فرماید: از روز اول که این‌قدر ثواب برای روضۀ امام حسین(ع) و زیارت امام حسین(ع) قرار دادند، اهل‌بیت(ع) نقشه داشتند و نقشه ایشان هم این بود که اسلام به قدرت برسد. (صحیفه امام/16 / 344 و347)
- در واقع حضرت امام(ره) توضیح می‌دهد که روضۀ اباعبدالله الحسین(ع) هم برکات دنیایی دارد. همان‌طور که بیان شد، هیچ عمل دینی‌ای نداریم که ثمرۀ دنیایی نداشته باشد؛ یا دنیای ما را آباد می‌کند، یا خودِ ما و دل ما را آباد می‌کند؛ مثلاً اخلاص، دلِ ما را آباد می‌کند.
- مثلاً اینکه انسان از خدا بترسد اثر دنیایی‌اش چیست؟ می‌فرماید هر کسی از خدا بترسد خدا همۀ دنیا را از او می‌ترساند. (امام‌صادق(ع): مَنْ خَافَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَخَافَ اللَّهُ مِنْهُ کُلَّ شَیْءٍ وَ مَنْ لَمْ یَخَفِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَخَافَهُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ؛ من‌لایحضره‌الفقیه/4/410) این یعنی، کسی که از خدا بترسد قدرت پیدا می‌کند، نه اینکه بخواهد با ظلم و جنایت، دیگران را بترساند و قدرت پیدا کند. حضرت امام(ره) خیلی از خدا می‌ترسید، اما ببینید چه عظمتی داشت و چقدر دشمن از او می‌ترسید؛ هنوز نامش در جهان غوغا می‌کند! ولی از طرف دیگر، بعضی از سیاسیون هستند که دشمن از آنها نمی‌ترسد؛ اصلاً دشمن وقتی می‌بیند که اینها هستند، پُررو می‌شود و جرأت پیدا می‌کند.
آیا چیزی در دین هست که به درد دنیا نخورد؟!
- دین به‌درد دنیا می‌خورد، اصلاً شما ببینید، آیا چیزی در دین هست که به درد دنیا نخورد؟! خدا دوست دارد ما خوشبخت بشویم، لذت ببریم، نشاط داشته باشیم، رفاه داشته باشیم، زندگی خوب و دنیای آباد داشته باشیم، دستورهای دین هم برای همین است. بگذارید امام‌زمان(ع) بیاید، آن‌وقت می‌بینید که دین چگونه دنیا را آباد خواهد کرد، چگونه انرژی‌های انسان‌ها را آزاد خواهد کرد؟ این کلمات حضرت امام(ره)-دربارۀ دین و آبادانیِ دنیا- اوج به اثبات رسیدنش در ظهور خود امام‌زمان(ع) است.
- حضرت امام(ره) در کلام دیگری-دربارۀ روضه و عزاداری امام‌حسین(ع)- توضیح می‌دهد که اگر در دین، این‌قدر ثواب برای گریه در عزای امام‌حسین(ع) ثواب گذاشته‌اند، به خاطر این است که شما وقتی برای امام‌حسین گریه می‌کنید، در واقع به‌طور علنی دارید اعلام می‌کنید که حسین(ع) را دوست دارید (همان‌طور که می‌دانید، گریه برای توبه، باید مخفی باشد اما گریۀ بر اباعبدالله الحسین(ع) باید علنی باشد.)
این‌همه ثواب برای گریه بر امام‌حسین(ع) چه دلیلی دارد؟
- امام(ره) می‌فرماید: این ثواب باعظمت برای گریه بر اباعبدالله الحسین(ع) به‌خاطر عاطفه و سوز درون شما نیست، بلکه به‌خاطر این است که وقتی شما علنی گریه کردید، همین تظاهرات، موجب قدرت جامعۀ اسلامی می‌شود. (اینکه براى عزادارى و... این همه ثواب داده شده است، علاوه بر آن امور عبادیش و روحانیش، یک مسأله مهم سیاسى در کار بوده است... تمام قدرتمندها اگر جمع بشوند، نمىتوانند یک 15 خرداد را ایجاد کنند. آنچه این قدرت را دارد آن است که در تحت لواى او همه مجتمعند؛ صحیفه امام/16 / 344 و347)
- در اینجا می‌بینید که امام(ره) گریه و عزاداری برای امام‌حسین(ع) را تفسیر دنیایی می‌کند و برای تفسیر خودش دلیل هم می‌آورد و می‌فرماید: اگر فقط قضیۀ گریه است، چرا وقتی شما نتوانستی گریه کنی، همین‌که تباکی کنی و خودت را به گریه‌کنندگان شبیه کنی، همان ثواب را به شما می‌دهند؟ (اگر قضیه گریه است تباکیش دیگر چیست؟ تباکى مىخواهد؟ اصلًا حضرت سیدالشهدا چه احتیاج به گریه دارد؟ ائمه این‌قدر اصرار کردند، به اینکه مجمع داشته باشید، گریه بکنید، [ندبه] بکنید. براى اینکه این حفظ مىکند کیان مذهب ما را؛ صحیفه امام/ ج11/ ص 98)
- حضرت امام(ره) توضیح می‌دهد که چرا تباکی، همان ثواب گریه بر امام‌حسین(ع) را دارد؟ چون در موضوع گریه و اشک بر اباعبدالله(ع) مهم این است که تو اعلام کرده‌ای «حسینی هستی» حالا این اعلام و این اظهارکردن، چقدر ضرورت دارد که اگر گریه‌ات نیامد، با تباکی (و مثلاً با گرفتنِ دست، جلوی صورت و...) باید این اعلام بشود؟ به‌خاطر اینکه این کار باعث حفظ کیان مذهب و قدرت جامعۀ اسلامی می‌شود.
بسیار عالی و کاربردی بود. سپاسگزارم
برداشت سکولار از دین بلای جانکاهی است که گریبان جهان اسلام و حتی جامعه شیعی ما را گرفته و متأسفانه آثار مخربی برجای نهاده است.
طرح اینگونه موضوعات با این بیان حکمت آمیز مانند چشمه زلالی است که جویندگان حقیقت را سیراب می نماید.
بنده به عنوان مدرس دانشگاه شاهد رسوخ مبانی سکولاریسم در اندیشه و نگاه بخش اعظمی از اساتید و دانشجویان هستم که غالبا ناشی از تعلیم علوم انسانی ترجمه شده از دنیای غرب و کاستی های موجود در تعلیم مبانی اندیشه سیاسی تشیع است.
با عنایت و توفیق الهی و با قدرت و قوت به نشر این معارف عمیق و موثر ادامه بدهید.
اجرکم عندالله