مشکل رانت‌خواری و لابی‌گری را چگونه حل کرد؟ با مشارکت مردم در ادارۀ امور خودشان و افتادن کارها به‌دست مردم/ امر به معروف و نهی از منکر، صرفاً یک عمل خاص نیست، بلکه یک سیستم و یک سبک زندگی و مدل حکمرانی است
شهید صدر می‌فرماید: انقلابی که در بعثت نبوی رخ داد این نبود که سیستم‌های قبلی استثمار مردم را کنار بزند و یک سیستم استثمار اسلامی بیاورد (مثل اتفاقی که در غرب افتاد که دیکتاتورها را کنار زدند و سرمایه‌داران بزرگ را جای آنها گذاشتند و شیوه دیکتاتوری مستقیم را به غیرمستقیم تبدیل کردند)
شهید صدر می‌فرماید: اسلام با عنصر امر به معروف و نهی از منکر و مشارکت‌دادن مردم در ادارۀ امور خودشان اساساً زمینه استثمار و بهره‌کشی انسان‌ها را از بین می‌برد.
ایشان بر اساس آیات قرآن بیان می‌کند که امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفۀ شخصی و حتی محدود به جامعۀ اسلامی نیست. اسلام به مسلمان‌ها می‌گوید: وظیفه شما فقط این نیست که خودتان را نجات بدهید و خودتان را اداره کنید، شما باید با امر به معروف و نهی از منکر، جهان را نجات بدهید و یک تمدن جهانی پی‌ریزی کنید.
شهید صدر طبق آیه «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّه» می‌فرماید: قرآن امر به معروف و نهی از منکر را مقدم بر ایمان به خدا آورده. یعنی شما باید در جامعه، سیستم امر به معروف و نهی از منکر را برقرار کنید تا ایمان به خدا فراگیر بشود.
وقتی کارها به مردم سپرده بشود به دلیل «تکثیر قدرت و ثروت بین مردم» زمینۀ بسیاری از ظلم‌ها و رانت‌خواری‌ها از بین می‌رود، آنوقت ایمان به خدا و مسلمانی هم در جامعه افزایش پیدا خواهد کرد.
امر به معروف و نهی از منکر صرفاً یک کار خاص نیست بلکه یک سیستم و یک سبک زندگی است. در بین تمام دستورهای دینی امر به معروف و نهی از منکر بیش از هر دستوری سبک زندگی ما را تعیین می‌کند و بیش از هر دستور دینی دیگری، در دغدغه‌های ما، در نگاه و در زندگی ما تغییر ایجاد می‌کند.
یک فرد مجرد با یک متأهل خیلی فرق دارد. وقتی شما متأهل هستی دایرۀ زندگی‌ات بزرگ‌تر می‌شود و نسبت به خانوادۀ خودت مسئولیت داری. یک «عنصر مسئولیت‌پذیر» هم نسبت به کلّ جامعه، احساس مسئولیت دارد و سه دغدغه پیدا می‌کند: 1. دغدغۀ فردی 2. دغدغۀ خانوادگی 3. دغدغۀ اجتماعی.
هر کدام از ما باید از خودمان بپرسیم که مسئولیت‌های اجتماعی‌مان را چگونه انجام داده‌ایم؟ انگار تک‌تک ما عضو یک حزب یا تشکیلات هستیم که باید وظایف خودمان را نسبت به آن انجام بدهیم.
ما باید با هم تشریک‌مساعی کنیم. ما تا وقتی دور هم جمع نشویم، یک انجمن یا تشکیلات مردمی را شکل ندهیم اصلاً نمی‌توانیم امر به معروف را اجرا کنیم. بدون کار تشکیلاتی اصلاً نود درصد از معروف‌ها را نمی‌شود شناسایی کرد تا به آن امر بشود؟ باید در گفتگوی جمعی معلوم بشود که اصلاً الان چه چیزی معروف است؟
حالا اگر شما یک معروفی را تشخیص دادی، چطور می‌خواهی بگویی که «این معروف است؛ بیایید این کار را انجام بدهیم»؟ شما تنهایی صدایت به کجا می‌رسد؟ معقول نیست که تنهایی حرکت بکنی؛ باید یک جمعی را درست کنی مثل یک حزب، تشکیلات، هیئت یا بسیج.
به تعبیر رهبر انقلاب باید «حلقه‌های میانی، بین مردم و دولت» شکل بگیرد. وقتی این گروه‌های مردمی، احساس مسئولیت اجتماعی را در قالب امر به معروف و نهی از منکر عملیاتی کنند، بار دولت و حکومت سبک می‌شود. آنوقت وزرا و مسئولین، نوکر این مردم و حلقه‌های میانی‌ای می‌شوند که مؤثرند و کارها را انجام می‌دهند. بر این اساس اصلاً یک مدل دیگری از زندگی و حکومت پدید می‌آید.
پیامبر(ص) می‌فرماید: اگر مردم امر به معروف و نهی از منکر و تعاون در کار خیر و تقوا نکنند برکت از جامعه برداشته می‌شود (برکت در کار تعاونی و جمعی است) و برخی بر برخی دیگر مسلّط می‌شوند (یعنی مستضعف و مستکبر درست می‌شود) آنوقت نه در زمین یاوری خواهند داشت و نه خدا آن مردم را کمک می‌کند.
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید