۰۱/۰۲/۲۵

تاریخ بعثت و عصر ظهور(فصل دوم) - جلسه بیست و هفتم

استنتاج مردم‌سالاری دینی از دین،  نیازمند «هوش سیاسی» و «هوش استراتژیک» است/ بدون هوش سیاسی، نه می‌شود از امام تبعیت کرد نه از او دفاع کرد؛ حتی اگر به امامتش معتقد باشیم    

شناسنامه:

• زمان: 1401/02/10
• مکان: برنامه وقت سحر شبکه افق
• موضوع: تاریخ بعثت و عصر ظهور(فصل دوم)
• صوت: اینجا
• متن کامل: اینجا

تاریخ بعثت و عصر ظهور(فصل دوم)، جلسه 27:

همان‌طور که علامۀ طباطبایی(ره) می‌فرماید، اسلام یک دین اجتماعی است. اسلام به‌طور مشخص، راهکاری برای حکمرانی مردمی دارد که ما آن را با عنوان «مردم‌سالاری دینی» می‌شناسیم. این راهکار، همۀ مردم را وسط می‌آورد و مسئول می‌داند، به آنها قدرت می‌دهد و قدرت را بین مردم توزیع می‌کند و این مهم‌ترین امر دین است.

ولایت، هدایت‌کنندۀ قدرت مردمی است. معنای ولایت این نیست که قدرت را از مردم بگیرد تا مردم قدرت نداشته باشند. اتفاقاً کار ولایت این است که مردم را قدرتمند تربیت کند. رابطۀ مردم با ولایت، یک رابطۀ بسیار دیدنی، باشکوه و پیچیده‌ است.

خیلی‌ از کسانی که از هوش سیاسی لازم برخوردار نیستند، تلقی‌شان از ولایت، یک مسئلۀ اعتقادیِ صرف است، آنها از احکام و دیگر معارف دینی، تلقی سیاسی ندارند و وجه سیاسی دین را متوجه نمی‌شوند.

وقتی افراد، وجه سیاسی و حکمرانیِ «امر به‌معروف و نهی از منکر» را متوجه نمی‌شوند، آن‌را به موضوع حجاب، تقلیل می‌دهند. درحالی‌که امر به‌معروف و نهی از منکر، طرحی است برای اینکه در جامعه نه مستضعفی باقی بماند و نه مستکبری تولید بشود.

ما نیاز به «هوش سیاسی» و «هوش استراتژیک» داریم. هوش سیاسی به‌تنهایی کافی نیست. هوش سیاسی می‌تواند برای ما تحلیل درست سیاسی بکند ولی هوش استراتژیک، راه حرکت به سوی آینده را هم نشان می‌دهد.

بعضی‌ها نه هوش سیاسی دارند و نه هوش استراتژیک! چون هوش سیاسی ندارند نمی‌توانند وضع کنونی را تحلیل کنند و الگوهای درست را درک نمی‌کنند. کسانی که هوش سیاسی نداشته باشند نه می‌توانند از امام‌شان تبعیت کنند و نه می‌توانند از او دفاع کنند، هرچند به امام معتقد باشند.

آن کسانی هوش سیاسی دارند که معادلات قدرت و معادلات نفوذ را درک می‌کنند. نفوذ و قدرت دوتا از موضوعاتی است که در هوش سیاسی خیلی مؤثر است.

امیرالمؤمنین(ع) فرمود: کسی نمی‌تواند این عَلم را حمل بکند مگر اینکه اهل بَصَر، صبر و علم باشد «إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَق‏» اینجا بَصَر یعنی همان هوش سیاسی و هوش استراتژیک.

مثلاً کسی که بخواهد مردم‌سالاری دینی را از دین استنتاج بکند، نیاز به هوش استراتژیکِ مرحوم شاه‌آبادی(استاد عرفان حضرت امام) و نیاز به هوش سیاسی و استراتژیک شهید صدر دارد.

رابطۀ دین و قرآن با هوش سیاسی چیست؟ حلّ مسائل اجتماعی، نیاز به هوش سیاسی دارد. اگر حوزه، دانشگاه و مدرسه «حافظه‌محور» باشند، فاتحۀ هوش سیاسی خوانده شده است.

باید شیوۀ امتحا‌ن‌ها را عوض کنند، مثلاً بگویند «شما هرچه بلد هستی مال خودت! این مسئله را برای ما حل کن...» یا بگویند: اصلاً شما کتاب‌باز امتحان بدهید، بروید خانۀ‌تان این مسئله را حل کنید و فردا بیاورید و الّا شما حق ندارید عالی‌ترین مدرک دانشگاه، حوزه و مدرسه را بگیرید.

شهید آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری، دارای هوش سیاسی و استراتژیک بود. در یک زمان کوتاه، بسیاری از هم‌درسی‌ها و علمای برجسته از ایشان عقب ماندند و ایشان به دار کشیده شد و جرم ایشان، داشتن هوش سیاسی و هوش استراتژیک بود!

ایشان می‌گفت مشروطه‌ای که از سفارت انگلستان بیرون بیاید به‌درد مردم نمی‌خورد... متأسفانه اکثر فقهای آن زمان حرف‌های ایشان را متوجه نمی‌شدند. برخی از علما با ایشان مخالفت کردند اما بعداً متوجه شدند و پشیمان شدند. الآن هم بعضی‌ها طرفدار اندیشۀ اشتباه همان علمایی هستند که دیر متوجه شدند؛ یعنی همان طرز تفکرها امروز هم در جامعۀ ما هم هست.

شیخ فضل‌الله نوری با هوش سیاسی و استراتژیک خودش پیش‌بینی کرده بود که اگر مشروطه‌چیان غرب‌زده موفق بشوند، کشور را به‌سمت نابودی اسلام، رواج بی‌بندو‌باری، شیوع منکرات و مسکرات، کشف حجاب و دوری قرآن از جامعه سوق خواهند داد.

 تأسف می‌خورم که ما برای غرب‌شناس‌ترین فقیه تاریخ معاصر یعنی شیخ فضل‌الله نوری کار بزرگ سینمایی انجام ندادیم تا افتخار ما در مقابل غرب باشد. بناست امروز حوزۀ علمیه تهران برای شیخ فضل‌الله نوری بزرگداشت بگیرد. من به حوزۀ علمیه تهران تبریک می‌گویم و از حضرت آیت‌الله رشاد که در این جهت اقدام کردند تشکر می‌کنم.