۹۲/۰۲/۰۷

صوت | بحران فراگیر عُجب

شناسنامه:

• زمان: رمضان 90
• مکان: دانشگاه امام صادق(ع)
• تعداد: 5 جلسه
• کلیپ صوتی: شما پیشنهاد دهید
• خلاصه صوتی: شما پیشنهاد دهید

معرفی:

عجب، یکی از بیماری‌های روحی و اخلاقی انسان است که برای همه افراد، به خصوص خوبان و به‌ویژه بعد از انجام عبادت حاصل می‌شود. تشخیص عجب، سخت‌تر از تشخیص مواردی مانند غرور و تکبر است. همین که فردی از عبادت خود راضی بوده و آن را کافی بداند، و شکسته‌حالی و تضرع در مناجات با خداوند متعال نداشته باشد، دچار عجب شده است. عجب، آثاری دارد مانند اینکه باعث از بین رفتن اعمال خوب می‌شود و به راحتی فرد را از چشم خدا می‌اندازد. به دلیل آثار سوء عجب، مبارزه با آن و از بین بردنش بسیار ضروری است. استاد پناهیان در این جلسات، ضمن تبیین و تشریح ابعاد عجب؛ به راه‌هایی عملی برای درمان عجب پرداخته‌اند.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: بازشناسی عُجب و اهمیت آن

• روزهای آخر ماه رمضان

  • دل‌گرفتگی‌ها

  • بیم‌ها و امیدها

• مراقبت همیشگی از عُجب

• عُجب؛ عامل از دست دادن خوبی‌های خوبان

• شکسته‌حالی گناه‌کاران در شب‌های قدر

  • فاصله از این شکسته‌حالی یعنی نزدیک شدن به عُجب

• عُجب پدیده‌ای عام

• علت کم رونق شدن مجالس دعا بعد از شب‌های قدر

  • عدم اعتراف به عُجب

  • ضرورت دعا و التماس در روزهای آخر ماه رمضان

  • بررسی عجب در اطمینان از پرونده خود

• دوری از عجب، شرط پذیرش عمل

• دشواری‌های  پذیرفته شدن عمل

  • تفاوت خوشحالی از توفیق انجام عمل با خوشحالی ناشی از عجب

  • تنوع آثار عجب

  • دشواری‌های عجب در مقایسه با ریا

    • عجب؛ نابود کننده خوبی‌ها

    • از چشم خدا افتادن

    • از بین رفتن آثار وضعی اعمال خوب

    • از کار افتادن عقل و فهم

• جلوگیری از خوب شدن، به دلیل ترس از عجب

  • عجب خوبان؛ مشکلی محوری و اساسی

  • هفته آخر ماه رمضان؛ زمان شکستن عجب

• بررسی عجب در داستان ابلیس

  • داستان ابلیس، داستان محوری حیات آدم

  • عبادت ابلیس؛ عامل عجب ابلیس

  • عجب، عامل مخالفت برخی از خوبان با امام زمان(عج)

  • گریه و تضرع برای فرار از عجب

• نگرانی علی(ع) از عجب تا هنگام شهادت

• روضه حضرت علی(ع)

جلسه 2: فلسفۀ بد بودن عُجب

• گناه بهتر است یا حسنه همراه با عجب

• سلب توفیق برای پرهیز از عجب

• عجب؛ عامل آشکار شدن عیوب

• انواع ستر عیوب

  • ستر عیوب در دنیا

  • ستر عیوب در آخرت

  • ستر عیوب از خود انسان

  • برای پاکسازی، دانستن تمام عیوب ضرورتی ندارد

  • لزوم توجه به اصل و ریشه بدی‌ها

  • باقی ماندن ریشه بدی‌ها و رشد مجدد بدی

  • مثال موردی: دخالت عجب در امر به معروف و نهی از منکر

  • عجب، عامل سرزنش و تحقیر گناهکار

• اعتماد به عقل بشری؛ عامل شروع خطا

  • عقل و فهم خود را متهم بدانیم

  • معنای جهل در جمله ارحم عبدک الجاهل

• عجب؛ اعلام استقلال از خدا

  • اتصال و وابستگی به خدا؛ غرض از خوب بودن

  • هدف اصلی عبادت؛ وابستگی شدید به خدا داشتن

  • خوب بودن بدون خدا؛ خوب بودن سکولار

  • عجب؛ اتصال و وابستگی به عمل خوب

  • عجب؛ عامل استقلال کارهای خوب از خدا

• دشواری فهمیدن منطق بد بودن عُجب

  • عجب، عامل حبط عمل

  • درک فلسفه بد بودن عجب بوسیله درک فلسفه خوب بودن

  • خوبی خود را ندیدن

• روضه حضرت زینب(س) و اسارت اهل بیت(ع)

جلسه 3: راه مبارزه با عُجب(1)

• عجب؛ مانع مهم آدم‌های خوب

  • علاقه خوب‌ها به رفع موانع برای نزدیک شدن به خدا

  • عجب، مانع انجام عبادت

• سازگاری عُجب با همه روحیه‌ها

• پنهانی عُجب و دشواری‌های تشخیص آن

• اصلاح عُجب و ایجاد تغییر اساسی در انسان

• بررسی روایتی در مورد رابطه عجب و توفیق عبادت

  • عجب و ایجاد فتنه

  • تنبیه سریع به دلیل عُجب

  • رضایت از خود، علامت عجب

  • عجب در عبادت عامل بُعد از خدا

• راه مبارزه با عجب

  • توجه به قصور و کوتاهی در عبادت

  • عجب؛ کافی و محدود دانستن خوبی‌ها

    • تفاوت اسلام و غرب در مورد عبادت

  • پناه بردن به فضل خدا؛ نه به عمل خود

    • تفاوت رحمت و فضل خدا

    • فضل خدا، عمومی نیست

  • فاصله بسیار زیاد ما با هدف

  • بالا دانستن هدف؛ راه مبارزه با عجب

  • توجه به بی‌نهایت طلبی انسان؛ عامل مبارزه با عجب

  • هیچگاه از خودت راضی نشو

  • اثر عمل خود را زیاد ندان

  • فرق کسی که کار خوب انجام می‌دهد و کسی که انجام نمی‌دهد چیست؟

    • خدا برای اعطا کردن به کار بندگان نگاه نمی‌کند

    • کار ما چه اثری در عالم دارد؟

• عجب در کربلا راهی نداشت

  • روش امام حسین(ع) در دور کردن عجب از یاران خویش

  • اشاره به روضه حضرت عباس(ع)

جلسه 4: راه مبارزه با عُجب(2)

• بررسی مجدد معنای عجب

  • عجب؛ توجه به دارایی‌های عبادی

  • عدم شکستگی در مناجات؛ علامت عجب

  • عجب، تجلیات زیادی ندارد

  • زمان عجب

  • حبط عمل؛ اثر عجب

• راه مبارزه با عجب

  • ضرورت مبارزه با عجب در تمام مراحل خوب شدن

  • عجب؛ توقف است و کافی دانستن خوبی موجود

  • گریه و تضرع مفصل در خانه خدا

  • کافی ندانستن عبادت‌ها

  • عدم تناسب عبادت ما با عظمت خدا

  • توجه ویژه به عظمت خدا در نماز

  • عظمت خدا، عامل فروتن شدن بنده

  • تأثیر قرآن خواندن بر درک عظمت خدا

  • بررسی برخی از آیات مربوط به عظمت خدا

  • توجه به عذاب‌های اخروی برای درک عظمت خدا

  • خود را مالک هیچ چیزی ندانیم

  • برده بودن و درک مناسبات عبد و مولا

  • خواستن درجات رفیع بهشت

  • اهل تلاش برای بالاترین درجات باشیم

  • تلاش برای یار خصوصی امام زمان(عج) بودن

• توسل به حضرت زهرا(س)

جلسه 5: سختی های پذیرش عمل

• قبولی عمل؛ ویژگی منحصر در رابطه خدا و بنده

  • بی‌معنی بودن قبولی عمل در روابط بین انسان‌ها

  • معنای مقبولیت و محبوبیت در روابط انسان‌ها

  • رشد انسان و نزدیک شدن به خدا؛  هدف خلقت

  • ابهام در میزان تقرب ما به خدا

• ابهام در میزان تقرب؛ عامل توجه به مقوله مقبولیت

  • فلسفه ابهام؛ دور شدن انسان از انانیت

• سکوت خدا، تربیت کننده است

  • علاقه عبد به ذلیل بودن نزد مولا

  • جواب ندادن مولا؛ یکی از راه‌های فروتن شدن عبد

  • نگرانی از پذیرفته شدن ماه رمضان

• التماس برای قبول شدن؛ ادب بندگی

• قبول کردن و رد کردن؛ رسم همیشگی خدا

  • داستان هابیل و قابیل در مورد پذیرش قربانی

• عجب؛ مانع قبول شدن عمل

  • پایین بودن آمار قبولی‌ها

  • سختی‌های پذیرش عمل

  • اهتمام به قبول شدن عمل، مانع عجب

  • قبولی عمل و سیره اولیا خدا

• اشاره به روضه شب عاشورا و روضه حضرت زینب(س)