۹۵/۰۲/۲۴

شرح نهج البلاغه - خطبه معروف قاصعه (جلسه 10)

آیا گناه جنسی، بدترین نوع گناه است؟!

حجت الاسلام پناهیان:

• امیرالمومنین(ع) می‌فرماید:«خداوند، بندگان متکبر را، با دوستان خود، که در چشم آنها، ناتوانند امتحان می‌کند؛ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَخْتَبِرُ عِبَادَهُ الْمُسْتَکْبِرِینَ فِی أَنْفُسِهِمْ بِأَوْلِیَائِهِ الْمُسْتَضْعَفِینَ فِی أَعْیُنِهِم‏»(نهج البلاغه، خطبه قاصعه)

• رویکرد جامعۀ ما به گونه‌ای است که متدینین، شهوات(جنسی) را خیلی بد می‌دانند و بدترین چیز را، لذت بردن از سر گناه(جنسی) می‌داند. این نگاه دقیقی نیست.

• از امام صادق(ع) سوال‌کردند بعضی از گناهان جنسی که از سر لذت انجام می‌شود، حکمش اعدام است ولی به او کافر نمی‌گویید، ولی طرف نماز نمی‌خواند به او کافر می‌گوید، حضرت فرمود:«او تحت فشار شهوت گناه کرده ولی کسی که نماز نمی‌خواند، به خدا تکبر کرده است. این خیلی بدتر است! ؛ ... سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ سُئِلَ مَا بَالُ الزَّانِی لَا تُسَمِّیهِ کَافِراً وَ تَارِکُ الصَّلَاةِ قَدْ تُسَمِّیهِ کَافِراً ...»(علل الشرائع، ج2، ص339)

• اینکه می‌بینید یک آدم شراب خوار و دارای رفتارهای بسیار زننده، یک دفعه آدم خوبی می‌شود برای این است که گناهانی که با انگیزه‌های لذت بری، این قدر فرد را خراب نمی‌کند که دیگر قابل برگشت نباشد، اما شما به این سادگی نمی‌توانید پیدا کنید، کسی متکبر باشد بعداً خوب شود.

• ما به شدت در معرض تکبر هستیم، برای همین دین به ما می‌گوید:«روزی 5 مرتبه نماز بخوان.» چرا که نماز، فلسفه اصلی‌اش تکبرزدایی است: فَرَضَ اللَّهُ الصَّلَاةَ تَنْزِیهاً عَنِ الْکِبْرِ(نهج البلاغه،حکمت25)

• وقتی که ما اینقدر در معرض تکبر هستیم و تکبر، آنقدر امر قبیحی است. یک نتیجه می‌گیریم: طبیعی است که خیلی‌ها ممکن است آلوده به تکبر باشند ولی پنهان باشد.

• به بعضی وقتی می‌گویی تکبر داری، تعجب می‌کند، می‌گوید:«اتفاقا همه به من می‌گویند تو آدم خاکی هستی!!!» تکبر پنهان را باید گشت تا پیدا کرد. حضرت امام در کتاب چهل حدیث می‌فرماید:«می‌رود پایین مجلس می‌نشنید برای اینکه بزرگی خودش را نشان دهد. تواضع را، به دلیل تکبر انجام می‌دهد. راه از بین بردن تکبر پنهان چیست؟ آیا راهش رعایت تواضع با مردم است؟!!! اخلاق اینجا جا می‌ماند.

• ممکن است یک نفر استاد باشد و به دانشجوی خودش تواضع کند و تکبر خودش را نشان ‌ندهد. اگر یک شاگرد، به استادش تواضع کند، هنوز اتفاق فوق العاده‌ایی در پاکی از تکبر، نیفتاده است. اما اگر یک دانشجو هم‌کلاسیش از او جلو زده باشد و عضو هیئت علمی ‌شده باشد، آیا حاضر است در برابر او تواضع کند؟ اینجا کار سخت‌تر می‌شود. و از این سخت تر؛ جایی است که خدا کسی را بر تو ترجیح دهد. آنگاه قصه هابیل و قابیل پیش می‌آید.

• سخت ترین امتحان تکبر، تکبر نسبت به ولی خداست و جالب این است که حضرت علی(ع) در این عبارت، قیدی هم زده‌اند: خدا بندۀ مستکبر را با دوستانش که در چشم متکبرین عددی نیستند. امتحان می‌کند.

• امیرالمومنین در نامه مفصلی به معاویه ماجرای ترجیح دادن خدا او را بر دیگران می‌نویسد و می‌فرماید معاویه تو مشکلت این است که نمی‌توانی اینکه خدا ما را بر شما ترجیح داده است را بپذیری. «ما خانواده بنی هاشم بر همه ترجیح داده است؛ أَ لَمْ تَعْلَمْ یَا مُعَاوِیَةُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنَّا لَیْسَتْ مِنْکُم‏..»(الغارات، ج1، ص11)

• اگر قرار باشد ترجیح معنوی آدم ها رو شود٬ خافضه رافعه(زیر و رو) خواهد شد و اتفاق روز قیامت رخ خواهد داد. خیلی ها را که شما فکر می‌کردی آدم بدرد بخوری نیست، بالا می‌رود. خیلی ها که فکر می‌کردید آدم حسابی است، می‌بیند به ته جهنم سقوط کرد. خیلی اوضاع به هم می‌ریزد.

​لینک صوت: اینجا