۹۷/۰۲/۲۹

شناسنامه:

• مکان: مسجد امام صادق(ع)
• زمان: 1397/02/27
• مناسبت: ماه مبارک رمضان
• صوت: اینجا
• گزارش تصویری: اینجا
• کلیپ صوتی: پیشنهاد دهید
• اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

در ادامه بخش‌هایی از دومین شب سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان در مسجد امام صادق(ع) با موضوع «چگونه مهربانی خدا را باور کنیم؟» را به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیان معنوی می‌خوانید:

• یکی از ویژگی‌های خدا که اگر به آن ایمان بیاوریم، عمیقاً متحول خواهیم شد، رحمت و مهربانی خداست. برای اینکه به رحمانیت و لطف خدا توجه پیدا کنیم و اهمیت مهربانی خدا و نقش آن در دنیا را بیشتر درک کنیم، ابتدا باید به وضعیت قوانین حاکم بر حیات بشر توجه کنیم. مهم‌ترین ویژگی و اصلِ حاکم بر این عالم، نظم و اتقان و دقتی است که خدا در حیات بشر قرار داده است؛ همان نظمی که در اثبات وجود خدا از آن استفاده می‌کنیم.

• این عالم، باید یک عالم منظم و پُر از حساب و کتاب باشد؛ اگر نامنظم و به‌هم‌ریخته باشد، اصلاً ما نمی‌توانیم در آن زندگی کنیم. تصور کنید اگر این عالم، منظم و دقیق نباشد چه می‌شود؟ مثلاً اگر محاسبات ریاضی گردش زمین دور خورشید یک‌ذره جابجا شود، چه اتفاقی می‌افتد!

• حالا ما در چارچوب این نظمِ متقن وارد شده‌ایم و فرصتی داریم برای «خطاکردن» و رشدکردن. منتها اگر ما در یک عالم منظم و حساب‌شده، خطا کنیم قطعاً باید عکس‌العمل آن را ببینیم و ضربه‌اش را بخوریم. اینکه ما در این عالم به‌شدت منظم، امکان خطا داریم-و در اثر بسیاری از خطاهایمان ضربه نمی‌خوریم- به‌لطف خداست؛ یعنی خدا دائماً دارد خطاهای ما را جبران می‌کند.

• یکی از جلوه‌های نظمِ حاکم بر عالم «زمان» است که می‌بینید چقدر بی‌رحمانه حرکت می‌کند و جلو می‌رود! اما خدا می‌تواند زمان گذشتۀ شما را جبران کند؛ نه‌تنها می‌تواند گناهان گذشتۀ شما را پاک کند بلکه می‌تواند گذشتۀ خراب شما را به گذشتۀ خوب تبدیل کند! «یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَنات» (فرقان/70)

• نقطۀ عزیمت خودمان را برای توجه به رحمت و مهربانی خدا «بی‌رحمی زمین و زمان» ببینیم! یک‌نمونه از این بی‌رحمی «قانون عکس‌العمل» است، نمونۀ دیگرش «قانون استعداد» است؛ یعنی ممکن است من استعداد دریافت بسیاری از تمناهای بزرگ خودم را نداشته باشم اما لطف و مهربانی خدا وسط می‌آید و می‌گوید: «من از فضلِ خودم به تو می‌بخشم» یعنی قواعد عالم را در نظر نمی‌گیرم و به تو خیلی چیزها را می‌دهم. «ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ» (مائده/54)

• یک نقطۀ عزیمت برای اینکه به رحمت خدا توجه پیدا کنیم، این است که نظمِ آهنین این عالم را ببینیم و آن‌را جدّی بگیریم. وقتی جدی‌بودنِ این عالم را ببینیم، به مهربانی خدا توجه پیدا می‌کنیم. آدم وقتی نظم حاکم بر این عالم را ببیند واقعاً وحشت می‌کند(چون می‌داند هر خطایی بکند عکس‌العملش را می‌بیند) اما باید بداند که همیشه یک فرصتی هم هست؛ آن فرصت «لطف و مهربانی خداست» که می‌تواند برخلاف همۀ قواعد عالم، رفتارهای خراب او را جبران کند و دستش را بگیرد و او را جلو ببرد.

• مادرها در تربیت فرزند به این مسئله توجه کنند: بچه از یک‌طرف باید متوجه بشود که اگر خطایی کرد، نتیجه‌اش را می‌بیند و از طرف دیگر باید بداند که یک لطف و رحمتی هم در این عالم هست! اگر کسی هردوی اینها را در کنار هم به‌خوبی تمرین کند، وقتی بزرگ می‌شود واقعاً بدون خدا نمی‌تواند زندگی کند!

• اگر کسی فکر کند در این عالم «باری به هرجهت» هر اتفاقی می‌تواند بیفتد، معلوم می‌شود که دبستان خوبی نرفته و در خانواده‌اش، خوب تربیت نشده است! در مدرسه مدام باید نظم آهنینِ این عالم را بر سرِ ما ببارند و تلقین کنند تا متوجه بشویم. بعد، هرموقع هیبت این نظم عالم ما را گرفت، به ما بگویند: «رحمت خدا هم هست؛ خدا می‌تواند در این وسط معجزه کند!»

• اصلاً استغفارِ ما و بخشش خدا، درواقع یک معجزه است؛ یعنی خلاف قوانین طبیعت است! «سَیّئه» یعنی آثار سوء گناه که طبق قواعد عالم، باید دامن آدم را بگیرد! گناه مثل این است که من با چاقو، انگشتان خودم را قطع کنم (امام صادق(ع): إِنَّ الْعَمَلَ السَّیِّئَ أَسْرَعُ فِی صَاحِبِهِ مِنَ السِّکِّینِ فِی اللَّحْم؛ کافی/ج2/ص272) استغفار هم مثل این است که بگویم: «خدایا من غلط کردم، حالا دستم را دوباره درست کن!» وقتی از خدا می‌خواهی که جبران کند، یعنی خدایا تو مهربان هستی

• توجه به قوانین حاکم بر حیات، ما را به‌سوی خدا سوق می‌دهد! حتی منهای موضوع دین و قیامت، ما برای همین زندگی چندروزۀ دنیا و همین اهداف دنیایی خودمان هم نیاز به لطف و رحمت خدا داریم. می‌فرماید: «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ» (اعراف/156) رحمت خدا ابتدائاً همۀ اشیاء عالم و همۀ اشخاص را در بر می‌گیرد. اما بعد کم‌کم این رحمت، از افراد بد برداشته می‌شود و به افراد خوب، اختصاص پیدا می‌کند.

• وقتی ما به سمت خدا نمی‌رویم(حتی اگر خیلی هم بد نشویم و جنایتی هم نکنیم) همین‌که به‌سمت خدا در تکاپو نیستیم و عاشقانه به‌سوی خدا حرکت نمی‌کنیم، همۀ موجوداتِ عالم، با ما بد می‌شوند؛ چون همه عاشق خدا هستند و دارند به‌سمتش حرکت می‌کنند «یُسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْض» (حشر/24) حالا اگر تو بی‌اعتنا باشی، آنها با تو بد می‌شوند؛ در و دیوار و همۀ ذرات و موجودات عالم با تو بد می‌شوند، آن‌وقت احساس تنهایی و غربت می‌کنی.

• اما وقتی به ذکر خدا می‌پردازی و برای رفتن به‌سمت خدا تلاش می‌کنی، می‌بینی که همۀ ذرات و اشیاء عالم با تو خوب می‌شوند؛ لباست با تو خوب می‌شود، آب و غذایی که می‌‌خوری با تو خوب می‌شود، مهربانی این عالم را با خودت می‌بینی، آن‌وقت احساس وحشت و تنهایی در تو از بین می‌رود و دچار غم و غربت نمی‌شوی.

• این عالم زنده است؛ بارها خدا از زنده‌بودن این عالم سخن گفته است. خدا در بین همۀ موجودات عالم-که جبراً به تسبیح او مشغولند- یک اختیاری به انسان داده است که با ارادۀ خودش به‌سوی خدا برود یا نرود و تسبیح بگوید یا نگوید. حالا وقتی شما طلب مغفرت می‌کنی (و می‌خواهی اثر گناهت پاک شود) خدا تو را در آغوش می‌گیرد و به همۀ موجودات می‌گوید: «من بخشیدمش؛ شما دیگر اذیتش نکنید»

• در این عالمِ به‌شدت منظم و حساب‌شده و در وسط این نظمِ متقن عالم، خدا فرصت‌های ویژه‌ای برای مغفرت و زدودن بدی‌های ما قرار داده است که یکی از آنها ماه رمضان است؛ خدا در این ماه با ما متفاوت برخورد می‌کند. دنبال بهانه می‌گردد که به ما پاداش بدهد، حتی خواب ما هم عبادت است! کسی که یک‌ذره ایمان به خدا داشته باشد، خودبه‌خود در ماه رمضان بخشیده می‌شود.

• یکی از مظاهر مهربانی خدا بلکه «برترین مظهر مهربانی خدا» اولیاء خدا هستند؛ با این‌همه علاقه‌ای که به ما دارند و با این‌همه رنجی که در راه خدا می‌کشند! اما با این‌همه حقی که به‌گردن ما پیدا می‌کنند، کم‌ترین تقاضا را از ما مطرح می‌کنند، می‌فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى» (شوری/23)

• مگر أباعبدالله‌الحسین‌(ع) چه انتظاری از ما دارد؟ اینکه به زیارت من بیایید؛ خدا همۀ گناهان‌تان را می‌بخشد! لازم نیست به‌خاطر من ضربۀ شمشیر بخورید، همین‌که برای من گریه کنید، کافی است! انگار دنبال بهانه می‌گردند، ما را نجات بدهند؛ این نشانۀ مهربانی اهل‌بیت(ع) نسبت به ماست.

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>