۹۷/۰۵/۱۳

تقوا طرحی برای ادارۀ جامعه/ ج1

«تقوای قبل از مسلمانی» چیست؟/ بعضی‌ها دین‌دار نیستند اما «تقوای عمومی» دارند

شناسنامه:

• مکان: هیئت نور
• زمان: 1396/06/30
• مناسبت: محرم
• صوت: اینجا
• کلیپ تصویری: اینجا
• کلیپ صوتی: پیشنهاد دهید
• اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

در ادامه بخش‌هایی از اولین شب سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان در هیئت نور با موضوع «تقوا، طرحی برای ادارۀ جامعه» را به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیان معنوی می‌خوانید:

• خداوند متعال در قرآن حدود ۲۵۰ مرتبه از مفهوم «تقوا» استفاده فرموده است. در قرآن بیشترین دستور دربارۀ تقواست. تقوا در یک دسته‌بندی، به «تقوای قبل از ایمان» و «تقوای بعد از ایمان» تقسیم می‌گردد.

• کسی که هنوز مسلمان و مؤمن نشده و هنوز وارد دین نشده است، وقتی صفحۀ دوم قرآن را باز می‌کند، این آیه را می‌خواند: «ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقینَ؛ این کتاب متقین را هدایت می‌کند» (بقره/۲) چرا قرآن در همین ابتدای کار، پای تقوا را وسط می‌کشد؟ معلوم می‌شود مقصود از این تقوا «تقوای قبل از دین‌داری» است!

• تقوای قبل از مسلمانی و دین‌داری یعنی «اهل مراقبت هستی؟ یا نه، کلاً، همین‌طوری ولنگار زندگی می‌کنی؟ اهل حساب‌وکتاب و دقت هستی؟ یا نه، بی‌نظم و بی‌حساب‌وکتاب و بی‌دقت زندگی می‌کنی؟» اگر کلاً آدم هوا‌پرستی هستی و اصلاً قدرت کنترل خودت را نداری، وقتی سراغ دین هم بیایی، او نمی‌تواند از تو دستگیری کند!

• بعضی‌ها مسلمان نیستند ولی اهل تقوا هستند، یعنی در زندگی خودشان اهل مراعات‌هایی هستند. چنین کسی تقوای به معنای عام کلمه را داراست. درست است که خدا و دستور خدا را نمی‌شناسد، اما وجدانش که بیدار است، اخلاقیات را که می‌فهمد، خیلی از امور را آدم همین‌طوری بدون دین هم می‌تواند درک بکند!

• مقام معظم رهبری در این‌باره می‌فرماید: قرآن کریم می‌گوید: «هدی للمتقین»؛ نمی‌گوید «هدی للمؤمنین». «هدی للمتّقین»؛ یعنی اگر یک نفر باشد که دین هم نداشته باشد، اما تقوا داشته باشد -ممکن است کسی دین نداشته باشد، اما به همین معنایی که گفتم، تقوا داشته باشد- او بلاشک از قرآن هدایت خواهد گرفت و مؤمن خواهد شد. اما اگر مؤمن تقوا نداشته باشد، احتمالاً در ایمان هم پایدار نیست. بستگی به شانسش دارد: اگر در فضای خوبی قرار گرفت، در ایمان باقی می‌ماند؛ اگر در فضای خوبی قرار نگرفت، در ایمان باقی نمی‌ماند. (۷۷/۰۲/۰۷)

• حالا اگر کسی مؤمن بشود ولی این تقوای اولیه را نداشته باشد؛ سرانجامِ او چه می‌شود؟ آدم بی‌تقوا هیچ‌وقت به سرانجام و فرجام خوب نمی‌رسد، او عاقبت‌به‌خیر نمی‌شود! چرا که قرآن می‌فرماید: «وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقینَ؛ عاقبت و سرانجامِ نیک، برای متقین است»(قصص/۸۳)

• «تقوای عمومی» تقوای قبل از مسلمانی است که عبارت است از «اهلِ نظم، دقت، سخت‌کوشی و مراقبت بودن» ما در مدارسمان بیش از اینکه بر ایمان و عقاید فرزندانمان تأکید بورزیم لازم است بر «تقوای عمومی» آنها سرمایه‌گذاری کنیم. بسیاری از مدرسه‌ها، بچه را باتقوا بار نمی‌آورند، بلکه به دنبال این هستند که آنها را قانون‌مند یا حتی اخلاقی بار بیاورند اما دریغ از اینکه به فکر تقوای عمومی بچه‌ها باشند! آنگاه می‌بینید، این اخلاق و قانون‌مداری به‌راحتی و با کمترین بهانه‌ای از دست می‌رود! چون ضامن این اخلاق و قانون‌مداری تقواست که بر آن تأکید نشده است.

• ما اگر شروع کنیم تقوای عمومی یعنی تقوای قبل از دین را به فرزندانمان آموزش دهیم، دیگر نیازی به این حجم فراوان از تبلیغات دینی نداریم! اگر تقوای قبل از دین‌داری را آموزش دهیم؛ کارمان آسان‌تر می‌شود، چون در جامعه‌ای تنفس می‌کنیم که آدم‌ها خارج از دین هم اهل تقوا هستند؛ یعنی خودشان را جمع می‌کنند!

• فسادخیزترین مدارس، مدارسی هستند که ایمان به بچه‌ها آموزش می‌دهند، اما تقوای قبل از ایمان را آموزش نمی‌دهند! اینها آدم‌هایی درست می‌کنند که بعداً یا دین را تحریف می‌کنند، یا علیه دین قیام می‌کنند و قیامشان هم مؤثر است، چون قبلاً در مدرسۀ مذهبی درس خوانده‌اند! اینها وقتی دین را تحریف کنند، مردم راحت‌تر می‌پذیرند، چرا؟ چون اطلاعات دینیِ آنها عالی است (منتها مشکلشان این است که تقوا ندارند