۰۲/۰۲/۱۸

اصلاح برداشت‌های ناروا از دین، در رسالت و کلمات امیرالمؤمنین(ع)-ج۲۲

دین‌داری غیرمعشوقانه و صرفاً عاشقانه چه آسیب‌هایی دارد؟

شناسنامه:

• زمان: ۱۴۰۲/۰۱/۲۲ - سحرهای رمضان
• مکان: شبکۀ ۳ سیما - برنامۀ ماه من
• مناسبت: ماه مبارک رمضان
• متن کامل: اینجا
• پروندۀ ویژه این مبحث: اینجا

علیرضا پناهیان در جلسۀ بیست و دوم برنامۀ ماه من:

• وقتی ما فقط از محبت صحبت کنیم، بعضی‌ها می‌گویند «محبت، زوری نیست که من بخواهم خودم را وادار کنم به دوست داشتن!» بعد هم می‌گویند: «پس ما مکلّف نیستیم!» ما به این افراد باید بگوییم: نسبت به محبتی که به تو دارند و حقّی که به گردن تو پیدا می‌کنند باید عکس‌العمل نشان بدهی.

• اهل‌بیت(ع) می‌فرمایند که یکی از حقوق ما به گردن شما این است که به زیارت قبور ما بیایید. بعضی‌ها خیال می‌کنند ما صرفاً به‌خاطر عشق خودمان است که باید به زیارت برویم درحالی‌که باید این را یک وظیفه بدانیم.

• بعضی از محبین ممکن است به خاطر این محبتی که به اهل بیت دارند مغرور بشوند. درحالی‌که ما هرکاری بکنیم، یک ذره از محبت ایشان را هم پاسخ نداده‌ایم. آنهایی که در رکاب سیدالشهداء(ع) شهید شدند در لحظات آخر به حضرت می‌گفتند: «آیا وفا کردم؟» نه اینکه بگویند «آیا عشق مرا به خودت دیدی!»

• محبتِ صرف ما به اهل‌بیت(ع)، بدون مدیون و محبوب دیدن خودمان، ممکن است ما را از برخی جنایت‌های بزرگ هم جلوگیری نکند. اهل کوفه هم جزو محبین امام حسین(ع) بودند و دربارۀ آنها گفتند: «قلوبهم معک و سیوفهم علیک».

• وقتی ما به اهل‌بیت(ع) محبت می‌کنیم، دیگرانی که اهل محبت نیستند کم‌کم ما را یک فرقه و خودشان را هم یک فرقۀ دیگر می‌بینند، درحالی‌که باید نشان بدهیم ما داریم حداقلّ انسانیت را که «کفران نکردنِ نعمت محبت است» رعایت می‌کنیم. در این صورت، آن کسی هم که آن‌طرف ایستاده است به خودش می‌آید.

• اگر بخواهیم محبت ما صادقانه و ریشه‌اش محکم و عمیق باشد، باید محبوبیت و مدیون بودنِ خودمان را نسبت به اهل‌بیت(ع) درک کنیم.

• اگر ما فقط از عاشقی بگوییم نه از معشوق و مدیون بودن به مولا، آن‌وقت رفتارهای حبّی ما از سر غلیان محبت خواهد بود؛ مثلاً برخی می‌گویند «هر موقع دلت هوای کربلا کرد، برو...» شاید دو سال گذشت و دل شما هوای کربلا نکرد، آن‌وقت تکلیف چیست؟

• امام صادق(ع) می‌فرماید: کسی که نزدیک است هر ماه باید به زیارت امام حسین(ع) برود «فَلَا أَقَلَ‏ مِنْ‏ شَهْرٍ»، اما کسی که دور است، سه سال نباید بگذرد که به زیارت برود و الّا عاقّ رسول‌خدا(ص) شده، با پیامبر(ص) قطع رحم کرده است. «فَمَا جَازَ الثَّلَاثَ سِنِینَ فَقَدْ عَقَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) وَ قَطَعَ رَحِمَهُ» (کامل‌الزیارات، ص۲۹۶-297)

• از این روایات می‌شود فهمید که بحث محبتِ صرف نیست بلکه بحث ادب است. اگر ما این آداب را رعایت نکنیم آسیب‌ می‌بینیم، خصوصاً برای ما که منتظر ظهور حضرت ولیّ‌عصر(عج) هستیم. نفرموده‌اند که یاران امام‌زمان(عج) عاشقان آن حضرت هستند، بلکه فرموده‌اند آنها مانند خادمان یا کنیزانی در مقابل ارباب خود هستند.

• آسیب بعدی این است که ارزش ولایتمداری درک نمی‌شود. در زیارت جامعه می‌خوانیم «بموالاتکم تُقبَلُ الطاعة المفترضه و لکم المودةُ الواجبه»؛ با ولایت شما اعمال واجب پذیرفته می‌شود و الّا اعمال‌مان به درد نمی‌خورد. چون کسی در راه محبت به او رنج کشیده است اما او هیچ پاسخی به محبتش نمی‌دهد؛ چنین کسی اصلاً انسان نیست حتی اگر نماز بخواند. ارزشِ ولایت، اینجا معلوم می‌شود.

• امیرالمؤمنین(ع) در نامه به مردم مصر می‌فرماید: « اگر در رعایت اهل‌بیت پیامبر(ص) تقوا داشته باشید به بهترین شکل عبادت و شکر خدا را انجام داده‌اید. «ان اتّقیتم ربّکم و حفظتم نبیکم فی اهل بیته ... و شَکَرتُموه بأفضلِ ما شُکِر» (نهج‌البلاغه، نامه27)

• قرآن می‌فرماید: صدای‌تان را پیش پیامبر(ص) بالا نبرید؛ اگر این کار را بکنید کلّ اعمال‌تان حبط می‌شود «لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ..» (حجرات،2)؛ بعد می‌فرماید: کسانی که نزد پیامبر(ص) صدای‌شان را پایین می‌آورند، عالی‌ترین نوع تقوا مال آنهاست «أُولئِکَ الَّذینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوی»

• ما نسبت به اهل‌بیت(ع) و امام‌زمان(عج) بیشتر به ادب احتیاج داریم تا محبت. این ادب باید در میان ما منتشر شود. اگر این ادب باشد، محبت هم می‌آید یا آن محبتی که هست، اصیل می‌شود و در ما غرور ایجاد نمی‌‌کند.

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>