۰۲/۰۱/۲۸

اصلاح برداشت‌های ناروا از دین، در رسالت و کلمات امیرالمؤمنین(ع)-ج۱۰

برای حوزه و دانشگاه زشت است که مردم حجاب را صرفاً یک امر ارزشی می‌دانند نه دارای آثار واقعی

شناسنامه:

• زمان: ۱۴۰۲/۰۱/۱۰ - سحرهای رمضان
• مکان: شبکۀ ۳ سیما - برنامۀ ماه من
• مناسبت: ماه مبارک رمضان
• متن کامل: اینجا
• پروندۀ ویژه این مبحث: اینجا

علیرضا پناهیان در جلسۀ دهم برنامۀ ماه من:

• تشخیص تکلیف مقدم بر تکلیف است. گاهی تشخیص تکلیف، با مراجعۀ به علماست؛ اما همان‌جا هم باید تشخیص بدهید کدام عالم، مرجع شما باشد؟ غالباً بعد از فتوای مرجع تقلید هم تشخیص تکلیف به عهدۀ خود ماست؛ مثلاً فتوای مرجع این است که ماهی‌های پولک‌دار حلال هستند؛ بعد از این حکم، خودمان باید بررسی کنیم که فلان ماهی پولک دارد یا ندارد؟ پس موضوع‌شناسی به عهدۀ خودِ مکلّف است.

• وقتی از اطاعت می‌گوییم امّا از بصیرت و تشخیص نمی‌گوییم، بعضی‌ها از دین بیزار می‌شوند و می‌گویند «چرا باید همه‌اش به ما دستور بدهند و ما اجرا کنیم!؟» درحالی‌که خیلی جاها باید خودمان تشخیص بدهیم.

• یکی از راه‌های اصلاح و تضمین تشخیص صحیح، این است که تکالیفی را که می‌دانیم قطعی است، انجام دهیم، تا قدرت تشخیص‌مان در سایر موارد بالا برود؛ این همان تقواست که در نتیجه‌اش خدا به ما قدرت تشخیص می‌دهد «یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً» ( انفال، 29)
• گاهی پیغمبر و امام، اجازه می‌دهند مردم اشتباه کنند و نتیجۀ تشخیص اشتباه‌شان را ببینند تا قدرت تشخیص مردم افزایش یابد. دربارۀ ولیّ‌فقیه هم همین‌طور است.

• در جنگ بدر مردم خواستند در ازای گرفتن پول، اسیران را که 70 نفر بودند، آزاد کنند. رسول‌خدا(ص) مخالف بود و فرمود اگر این کار را بکنید سال بعد به همین تعداد کشته خواهیم داد. مردم گفتند: نه، آنها را آزاد کنیم. سال بعد در جنگ احد، 70 نفر کشته شدند. (تفسیر قمی،ج1،ص270( همۀ روضه‌هایی که می‌خوانیم به خاطر عدم‌تشخیص مردم است.

• عظمت حضرت خدیجۀ کبری(س) به این است که به سهولت تشخیص داد رسول‌خدا(ص) به نبوّت رسیده است، تا پای مرگ ایشان را همراهی کرد و اموال خود را فدای رسول‌خدا(ص) کرد تا جایی که ثروتمندترین زن مکّه، در اوج فقر و نداری از دنیا رفت. هیچ‌وقت به او امر نشد که «همۀ اموالت را انفاق کن!» او خودش تشخیص داد و عظمتش واقعاً به همین است.
• چرا مردم استفاده از ماسک (در ایام کرونا) را عقلانی و علمی می‌دانند ولی حجاب را یک امر صرفاً ارزشی می‌دانند نه عقلانی و علمی؟ با اینکه مردم ویروس را حس نمی‌کردند بلکه به گفتۀ پزشک‌ها اعتماد کردند و ماسک زدند. مردم می‌دانستند که پزشک‌ها از یک امر واقعی حرف می‌زنند.

• حتی وقتی نمی‌توانیم نسخۀ پزشک را درست بخوانیم با این حال به عنوان یک عالم به او اعتماد می‌کنیم؛ اما هنوز این اعتماد را نسبت به پیغمبر و ائمۀ هدی، به عنوان یک عالم، در مردم ایجاد نکرده‌ایم.

• چهل سال است که صداوسیما، آموزش‌وپرورش، حوزه و دانشگاه نتوانستند جا بیندازند احکام دین مثل حجاب، امور واقعی و تابع مصالح و مفاسد است. حجاب یک مقولۀ ارزشی و دینی معرفی می‌شود، امّا بستن کمربند ایمنی یک امر واقعی معرفی می‌شود. از علما تقاضا می‌کنم بررسی کنند چرا تلقی مردم از دین این‌گونه است و چرا باید دعوای مضحک حجاب در جامعۀ ما وجود داشته باشد؟!
• نظام مهندسی می‌گوید: من به‌خاطر سلامتی و ایمنی خودت اجازه نمی‌دهم ساختمانی بسازی که روی سر خودت خراب شود. این یک گزاره اخلاقی است یا واقعی؟ موضوع حجاب در دسته‌بندی علوم، جزء علم «سلامت روان» قرار می‌گیرد. با علوم تجربی هم می‌شود ضرورت حجاب را فهمید.

• بعضی از واقعیت‌ها مثل حجاب با اینکه برای جامعه حیاتی هستند اما به‌خاطر پیچیده‌ بودن، طول می‌کشد تا آن را بفهمیم، لذا اسلام در مورد آنها ما را راهنمایی می‌کند.

• اکثر مردم این آیۀ قرآن را باور ندارند که می‌فرماید: چه کسی جز آدم نادان از دین فاصله می‌گیرد؟ (بقره، 130) مردم افراد بی‌دین را نادان نمی‌دانند چون دین به‌درستی معرفی نشده است. لذا برخی از سیاسیون کشور در حدّ ریاست‌جمهور حجاب را مسخره می‌کنند و رأی می‌آورند، چون مردم حجاب را یک امر صرفاً ارزشی و عقیدتی می‌دانند نه دارای آثار واقعی.

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>