۹۶/۰۳/۲۱

صوت | تحلیلی بر تاریخ حیات امیرالمؤمنین(ع)

شناسنامه

• زمان: رمضان 96
• مکان: تهران - هیئت شهدای گمنام
• تعداد: 9 جلسه
• موضوع سخنرانی: تحلیلی بر تاریخ حیات امیرالمؤمنین(ع)

معرفی بحث:

ما الان در زمانه‌ای به سر می‌بریم که بیش از هر زمان دیگری به بررسی تاریخ اسلام نیاز داریم، چون ما امروزه بیش از گذشته به درک عمیق دین نیازمند هستیم و اگر انسان بخواهد آگاهی‌ها و فهم خودش از دین را افزایش دهد، مطالعۀ تاریخ برایش حتی مقدم بر قرآن و عقاید خواهد بود. می‌توان گفت مطالعۀ تاریخ اسلام نسبت به بسیاری از گزاره‌های اعتقادی، اخلاقی یا احکامی در روح انسان مؤثرتر است.

مطالبی از تاریخ اسلام که در دسترس همگان قرار گرفته و مشهور است، لزوماً کلیدی‌ترین مطالب تاریخ اسلام نیست و به‌ویژه لزوماً متناسب با نیاز امروز جامعۀ ما نیست. جامعۀ ما خیلی پیشرفت کرده است و در این شرایط جدید باید بیش از پیش به زوایای غریب تاریخ اسلام مراجعه کنیم. اکتفا کردن به مطالب مشهور تاریخی، گاهی از اوقات ما را در برداشت نهایی تاریخ به اشتباه می‌اندازد. طبیعتاً برداشت ناصواب از تاریخ اسلام موجب برداشت ناصحیح از اسلام نیز خواهد شد.

در این سلسله جلسات از زوایای خاصی به تحلیل و بررسی رخدادهای تاریخ صدر اسلام پرداخته شده است. در ابتدا به مبالغه‌ای که در سیاه‌نمایی وضعیت فرهنگی و اجتماعی دوران جاهلیت صورت گرفته، اشاره می‌شود و آثار سوء مبالغه دربارۀ وضعیت خراب دوران جاهلیت بیان می‌شود. سپس برخی از خوبی‌های جامعۀ عرب قبل از اسلام مانند پایبندی به عهد و پیمان، قواعد ازدواج، فرهنگ احترام به خوبان و نیکان جامعه و ادبیات قوی آنها، بیان می‌شود.

بعد از مقدمۀ فوق، علل و ریشه‌های اصلی مخالفت و دشمنی با پیامبر اکرم(ص) مورد بحث قرار می‌گیرد و «حسادت» نسبت به مقام معنوی پیامبر اکرم(ص) به عنوان اولین علت دشمنی با پیامبر(ص) و مؤمنین مطرح می‌شود و نمونه‌هایی مانند حسادت ابوجهل نسبت به پیامبر(ص) و حسادت معاویه به امیرالمؤمنین(ع) مطرح می‌شود. در ادامۀ بحث، استهزاء به عنوان اولین عملیات دشمنی و اولین تیر دشمنان در نبرد با انبیاء و مؤمنین معرفی می‌شود که اگر کسی قدرت مقابله با استهزاء و مسخره شدن توسط دشمنان را نداشته باشد، همان ابتدای نبرد زمین‌گیر خواهد شد.

دومین عامل مخالفت و دشمنی با پیامبر(ص) و سایر انبیاء الهی نیز درخواست ایشان به تسلیم شدن و سلب اختیار شدن در مقابل امر پرودگار و تبعیت از انبیاء بوده است. چون «لزوم پذیرش بندگی خدا» محور دعوت انبیاء و «اعْبُدُوا اللَّهَ»؛ شعار مشترک همۀ انبیاء بوده و از آنجایی که «اعْبُدُوا اللَّه» یعنی «اختیار خود را به خدا و نمایندۀ خدا بدهید» خیلی‌ها حاضر نبوده‌اند اختیار خود را بدهند، لذا دشمنی‌ بسیار جدّی و سرسختانه‌ای در مقابل دعوت انبیاء شکل گرفته است. چون مردم بعد از پذیرش بندگی خدا باید اختیار خود را به نمایندۀ خدا (پیامبر) می‌دادند و اصل دعوا و درگیری از همین‌جا شروع می‌شود...

فهرست:

جلسۀ1(960306): امتحان شدن مردم به واسطۀ نحوۀ ولادت امیرالمؤمنین(ع)

• تولد امیرالمؤمنین علی(ع) در خانه خدا

• تأثیر امیرالمؤمنین بر کمک به نبوت پیامبر اکرم(ص)

•  امتحان شدن مردم بواسطه نحوه میلاد امیرالمؤمنین(ع)

• آسان شدن امتحانات در عصر حاضر، علامت نزدیک بودن ظهور

• شکل گیری حسادت به امیرالمؤمنین(ع) در میان خانواده‌ها

• نمونه‌هایی از امتحان شدن مذهبی‌ها و مدعیان دینداری در دوران حاضر

• علی(ع)، مظهر علو و عظمت الهی

• نقش پذیرش کنندگی امیرالمؤمنین(ع)

جلسۀ2(960307): اهمیت تربیت در دوران کودکی با توجه به زندگی امیرالمؤمنین(ع)

• مروری بر مباحث گذشته

  • داشتن امکانات ویژه، مقدمه امتحانات سخت‌تر

  • میلاد امیرالمؤمنین(ع) در کعبه، امکان ویژه معنوی برای مردم مکه

• کلمات امیرالمؤمنین(ع) در مورد دوران کودکی خودشان

  • منزلت امیرالمؤمنین(ع) نزد رسول اکرم(ص)

  • تبعیت امیرالمؤمنین(ع) از رسول اکرم(ص)

  • امیرالمؤمنین(ع)، تربیت شده رسول اکرم(ص)

• آیا امیرالمؤمنین(ع) نیاز به تربیت داشت؟

• اهمیت تربیت در 14 سال اول زندگی

  • توجه به اصول تربیتی کودک در 7 سال اول

  • پیشنهاد تأسیس مهدکودک‌هایی با حضور مادران و انجام بازی‌های طراحی شده

  • 7 سال دوم، دوران مؤدب کردن فرزندان

  • نقدی بر وضعیت آموزش و پرورش در کشور

  • توصیه به تأسیس مدارس پیش دبستانی و دبستان توسط مذهبی‌ها

• روضه حضرت علی اکبر(ع)

جلسۀ3(960308): امتحان شدم مردم در دوران نوجوانی امیرالمؤمنین(ع)

• شدت ارتباط روحی و رفتاری امیرالمؤمنین(ع) در دوران کودکی  و نوجوانی با پیامبر اکرم(ص)

• نیاز اولیاء خدا به انیس

• دوران نوجوانی امیرالمؤمنین(ع)؛ محل گفتگو و همکاری درجه یک با پیامبر(ص)

• کلماتی از حضرت علی(ع) در تبیین رابطه خود با رسول اکرم(ص)

• داستان‌هایی از دوران نوجوانی امیرالؤمنین(ع)

  • پایین انداختن بتی که روی کعبه گذاشته بودند

  • بازداشتن کودکان از سنگ زدن به رسول خدا(ص)

• نکته‌ای در مورد دوران نوجوانی؛ ضرورت مسؤولیت دادن به نوجوان

  • تأخیر در مسؤولیت دادن به نوجوان، آسیب‌های بسیاری دارد

  • جنگ تحمیلی، سندی تجربی در مسؤولیت‌پذیری نوجوان

  • نقد نظام آموزش و پرورش در کشور در عدم مسؤولیت دادن به نوجوان

  • نقش بسیج در مسؤولیت و رشد دادن نوجوان

  • خاطراتی از دوران انقلاب و جنگ تحمیلی در مورد مسؤولیت‌پذیری نوجوانان

• روضه حضرت قاسم(ع)

جلسۀ4(960309): امتحان متفاوت مردم با حسادت به امیرالمؤمنین(ع)

• اولیاء خدا از جنس مردم بوده‌اند

• جایگاه ویژه امیرالمؤمنین(ع) در کنار رسول خدا(ص)

• امتحان مردم با دو ولی خدا در صدر اسلام

  • حسادت‌ نسبت به پیامبر اکرم(ص) و بعد، نسبت به امیرالؤمنین(ع)

  • شهید بهشتی؛ نمونه‌ای از امتحان شدن مردم با حسادت خوبان

• نمونه‌هایی از برتری دادن علی ابن ابیطالب(ع) نسبت به دیگران توسط رسول اکرم(ص)

  • برخی نجواهای اختصاصی با امیرالمؤمنین(ع)

  • مسدود کردن درب‌های خانه‌ها به مسجد، غیر از خانه امیرالمؤمنین(ع)

  • خطبه غدیر و تصریح به برتری امیرالمؤمنین(ع) و پرهیز دادن از حسادت به ایشان

• دو تفاوت مهم در امتحان با حسادت در صدر اسلام نسبت به سایر ادیان

1- خدا دو مرحله امتحان حسادت از مردم صدر اسلام گرفت

2- با ترجیح دادن‌های مکرر به امیرالمؤمنین(ع)، روند امتحان حسادت، تشدید و دشوارتر می‌شده است

• جایگاه عنصر حسادت در تحلیل مسائل سیاسی روز

  • عرصه انتخابات، عرصه بیان حقایق

  • غربت پیامبر اکرم(ص) به خاطر حسادت به امیرالمؤمنین(ع)

  • بدون درک حسادت‌ها، نمی‌توان تاریخ اسلام را تحلیل کرد

• نمونه‌هایی از برتری‌هایی که خدا به خانواده پیامبر داد

• روضه امام حسین(ع)

جلسۀ5(960310): حسادت؛ مسأله‌ای فراگیر

• کلامی از امیرالمؤمنین(ع) در مورد همکاری با پیامبر اکرم(ص)

• ساختار متفاوت امتحان خدا از مردم در مورد حسادت به ولی خدا در صدر اسلام

• برتری دادن‌های مکرر به امیرالمؤمنین(ع)

• اهمیت و جایگاه حسادت به ولی خدا در شناسایی دین

• ضرورت توجه به بحث حسادت به ولی خدا در ساختار تعالیم دینی

• آیا ما هم به همان شکل در مورد حسادت امتحان می‌شویم؟

• حسادت؛ مسأله‌ای فراگیر نسبت به مؤمنین

  • یک بررسی قرآنی در مورد حسادت کفار نسبت به مؤمنین

  • تأثیر حسادت به مؤمنین در شکل‌گیری مسائل اجتماعی

  • حسادت به مؤمنین؛ یکی از عوامل دو قطبی‌سازی جامعه

  • حسادت، عامل مظلومیت مؤمنین در جامعه

• نتایج اجتماعی حسادت به مؤمنین

  • مؤمنین نمی‌توانند قدرت سیاسی کسب کنند

• حسادت؛ مبنایی برای تحلیل سیاسی

• روضه اسارت اهل بیت(ع)

جلسۀ6(960311): حسادت مسأله اصلی حیات بشر

• کارکرد اصلی اولیاء خدا در جوامع بشری

• کارکردهای مهم اولیاء خدا

  • آموزش مردم

  • ارائه الگویی رفتاری و اخلاقی

  • نجات جامعه بشری

• کارکرد اصلی اولیاء خدا در بیانی دیگر

  • آیا امتحان اصلی ولی خدا این است که تعالیم او پذیرفته شود؟

  • آیا امتحان اصلی ولی خدا این است که او را اسوه خود قرار دهیم؟

  • آیا امتحان اصلی ولی خدا این است که او را کمک کنیم تا جامعه را نجات بدهد؟

• بررسی مهمترین کارکرد ولی خدا در پرتو زندگی امیرالمومنین(ع)

  • درگیری اصلی حضرت علی(ع) چه چیزی بود؟

  • چرا مردم حاضر نشدند از حضرت چیزی یاد بگیرند؟

  • چرا مردم ایشان را اسوه قرار ندادند؟

  • چرا مردم اجازه ندادند امیرالمؤمنین جامعه را نجات بدهد؟

• حسادت به اولیاء خدا؛ عامل به سرانجام نرسیدن دیگر کارکردها

  • خداوند ولی خود را می‌فرستد تا حسادت‌ها سنجیده شود

  • اگر حسادت نباشد، دیگر اهداف هم محقق می‌شوند

• حسادت، مسأله اصلی حیات بشر

  • اهمیت حسادت در روایتی از پیامبر اکرم(ص)

  • زشتی حسادت به خوبان با توجه به سوره حمد

  • حسادت در داستان هابیل و قابیل

• نوع ویژه حسادت‌ها به حضرت علی(ع)

• نقش روضه و خواندن زیارت جامعه کبیره در عدم حسادت به خوبان

• محبت؛ نقطه مقابل حسادت

• روضه اسارت اهل بیت(ع)

جلسۀ7(960312): حسادت؛ مانع نجات یافتن جامعه بشری

• جذب حداکثری به هر قیمتی مطلوب نیست

• نمونه‌ای از عدم تلاش پیامبر(ص) برای جذب حداکثری مردم به سوی امیرالمؤمنین(ع)     

  • تشبیه امیرالمؤمنین به حضرت عیسی(ع)

• دافعه و شکل‌گیری امتحان الهی

• دو عامل دافعه امیرالمؤمنین(ع)

  • قاطعیت در اجرای احکام دین

  • تعریف و تمجیدهای ویژه از سوی رسول خدا(ص)

• سخنان منافقین در مقابل تمجید رسول اکرم(ص) از امیرالمؤمنین(ع)

• برخی از وقایع تاریخی در برتری یافتن امیرالمؤمنین(ع)

  • سریه ذات السلاسل

  • حسادت ایجاد شده از طرف عمروعاص در این سریه

  • هر کسی نمی‌تواند هر خیانت و گناهی را انجام دهد

• مردم با چه دستوراتی مشکل پیدا می‌کردند

• مشکل قومیت‌گرایی در دوران رسول اکرم(ص)

• حسادت؛ مانع نجات یافتن جامعه بشری

• جامعه ما و امتحان حسادت

  • حسادت موضوعی کاملاً سیاسی

• روضه حضرت علی اکبر(ع)

جلسۀ8(960313): تحلیلی از جامعه صدر اسلام

• آدم بد چه آدمی است؟

  • آدم بد، آدمی است که سرّ او بد باشد

• جامعه بد چه جامعه‌ای است؟

  • جامعه بد، جامعه‌ای است که سرّ آن بد باشد

  • در یک جامعه خوب، خوبان جایگاه ویژه‌ای دارند

• جامعه رسول خدا(ص) چگونه بود؟

  • تفاوت مردم زمان رسول خدا(ص) با مردم زمان رسول اکرم(ص)

  • جامعه ما سرّ خوبی دارد

  • 15 خرداد، قیامی در  دفاع از  ولیّ خدا

  • عامل خلوص در انقلاب ما چه بود؟

  • تجلیل امام و رهبری از دل‌هایی که به خوبان احترام می‌گذارند

  • حسادت؛ مهمترین عامل تحول سیاسی    

• تحلیل جامعه صدر اسلام در بیان امیرالمؤمنین(ع)

  • قریش هر کینه پنهانی نسبت به رسول خدا(ص) داشت، به امیرالمؤمنین(ع) ابراز کرد

  • علت برخی کینه‌ها به امیرالمؤمنین(ع)

• روضه حضرت زهرا(س)

جلسۀ9(960314): علت خشونت امیرالمؤمنین(ع)

• امیرالمؤمنین(ع)، محل کلیدی‌ترین امتحان

• غربال شدن مردم در امتحان با امیرالمؤمنین(ع)

  • تعریف و تمجید از حضرت علی(ع) و اتهام خشونت به ایشان

• امتحان خشونت و امتحان حسادت با امیرالمؤمنین(ع)

• تعابیر امیرالمؤمنین(ع) از مسؤولیت‌های خودشان در زمان رسول الله(ص)

  • رسول خدا(ص) در هر مشکلی حضرت علی(ع) را صدا می‌زد

• علت کینه مردم به امیرالمؤمنین(ع) در کلام حضرت زهرا(س)

• علت خشونت امیرالمؤمنین(ع)

  • طبق اعتقادات کلامی ما این کار لازم بوده است

  • واقعیات اجتماعی را در نظر بگیریم

  • دشمن را بشناسیم و بدی بدها را باور کنیم

  • درگیری لازم بوده است، ساده‌لوح نباشیم

  • توجه به ضرورت جهاد

• مردم باید عمیق باشند و تحلیل‌های عمیق را درک کنند