یکی از موانع درک مهربانی خدا «ندیدنِ مهربانی دیگران» است

شناسنامه:

مکان: مسجد امام صادق(ع)
زمان: 1397/03/11
مناسبت: ماه مبارک رمضان
صوت: اینجا
گزارش تصویری: اینجا
کلیپ صوتی: پیشنهاد دهید
اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

اگر بخواهی مهربانی خدا را درک کنی، باید کلاً آدمی باشی با «روحیۀ درک مهربانیِ دیگران»!/ به کوچک‌ترین مهربانیِ مردم حتماً پاسخ بده؛ اگر مهربانی‌های دیگران را ندیده بگیری، مهربانی‌های خدا را هم نمی‌بینی/ اگر کسی اهل تشکر از نعمت‌های کوچک نباشد، توانایی شکر نعمت‌های بزرگ را هم ندارد/ بعضی‌ها فقط نعمت‌های بزرگ را علامتِ مهربانی خدا می‌دانند، برخی هم کلاً نعمت‌ها را ندیده می‌گیرند یا آن را ناشی از شایستگیِ خودشان می‌دانند؛ اینها افراد متکبری هستند!

در ادامه بخش‌هایی از هفدهمین شب سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان در مسجد امام صادق(ع) با موضوع «چگونه مهربانی خدا را باور کنیم؟» را به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیان معنوی می‌خوانید:

رفتار و حال خوب ما و حتی درک ما از خوبی‌ها و مهربانی خدا، وابسته به سبک زندگی ماست و اینکه در قسمت‌های زندگی‌مان چگونه رفتار می‌کنیم؟ اگر بخواهم مهربانی خدا را درک بکنم باید کلاً آدمی باشم با «روحیۀ درک مهربانیِ دیگران»! کمااینکه اگر بخواهم از خدا تشکر کنم، نمی‌شود فقط هنگام ارتباط با خدا به بندۀ شاکر تبدیل شوم و وقت‌های دیگر این روحیه را نداشته باشم!

اگر بخواهم نمازم را سر وقت بخوانم باید همۀ کارهایم را سر وقت انجام بدهم! اگر بخواهم در آیات قرآن تفکر کنم باید کلاً آدم متفکری باشم، اگر بخواهم مؤدبانه نماز بخوانم باید کلاً آدم مؤدبی باشم، اگر بخواهم در نماز متوجه خدا باشم باید در کل زندگی متوجه خدا باشم. با توجهِ زیاد به مهربانی خدا انسان نشاط معنوی پیدا می‌کند و می‌تواند راحت زندگی کند.

یکی از موانع درک مهربانی خدا این است که مهربانی‌های دیگران را نمی‌بینیم! برای درک و بهره‌مندی از مهربانی خدا باید کلاً توجهِ من به «مهربانی» زیاد باشد و برای دیدنِ مهربانی‌ها آماده باشم!

به کوچک‌ترین مهربانیِ مردم حتماً پاسخ بدهیم؛ اگر مهربانی‌های دیگران را ندیده بگیریم، نمی‌توانیم آدمی بشویم که مهربانی‌های خدا را می‌بیند! اگر آدم کلاً روحیۀ شاکرانه داشته باشد، با خدا هم شاکرانه برخورد می‌کند و مهربانی‌های خدا را درک می‌کند.

اگر می‌خواهی فرزندت برای نماز، منظم شود و دستور گوش بدهد، ده‌تا دستورِ دیگر برایش درست کن و بگو: نماز هم یکی از آنهاست! بچه‌ای که هرکاری دلش می‌خواهد انجام می‌دهد، وقتی با نمازِ «دستوری، تکراری و اجباری» مواجه می‌شود، نمی‌تواند تحمل کند. بعضی‌ها می‌گویند: چه‌کار کنیم بچه‌مان نمازخوان بشود؟ مستقیماً روی نمازخواندنش فشار نیاور، بلکه روی برنامه‌ها و کارهای دیگرش مثل مرتب‌کردن اتاق، ورزش، غذاخوردن و... تأکید کن، وقتی اهل برنامه شد، نماز را هم به‌عنوان یک برنامه انجام می‌دهد! اما کسی که اهل برنامه نبود، نمی‌تواند برنامۀ نماز را انجام بدهد.

قرآن می‌فرماید: «وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها» (نساء/86) اگر کسی به شما احترامی گذاشت و سلامی داد، بهتر از او پاسخش را بدهید و اگر نتوانستید بهتر پاسخ بدهید، لااقل همان مقداری که او سلام داده، جوابش را بدهید یا همان مقدار که او هدیه داده، هدیه بدهید «إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ حَسیباً» خدا همه‌چیز را حساب می‌کند.

امام صادق(ع) می‌فرماید: «در تورات آمده است اگر کسی به تو نعمتی داد از او تشکر کن و به کسی که از تو تشکر می‌کند، نعمت بده و لطف کن؛ مَکْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ اشْکُرْ مَنْ أَنْعَمَ عَلَیْکَ وَ أَنْعِمْ عَلَى مَنْ شَکَرَکَ ؛ نعمتی را که آدم تشکر کند از بین نمی‌رود و نعمتی که کفران شود باقی نمی‌ماند ؛ فَإِنَّهُ لَا زَوَالَ لِلنَّعْمَاءِ إِذَا شُکِرَتْ وَ لَا بَقَاءَ لَهَا إِذَا کُفِرَتْ ؛ شکر هم نعمت را زیاد می‌کند و هم مانع تغییر نعمت‌ها می‌شود ؛ الشُّکْرُ زِیَادَةٌ فِی النِّعَمِ وَ أَمَانٌ مِنَ الْغِیَر» (کافی/2/94)

امام کاظم‌(ع) می‌فرماید: «خوبی دیگران به شما زنجیری است بر گردن‌تان، این زنجیر باز نمی‌شود مگر اینکه آن مهربانی را پاسخ بدهید یا تشکر کنید ؛ المَعروفُ غُلٌّ لا یَفُکُّهُ إلاّ مُکافَأةٌ أو شُکرٌ» (میزان‌الحکمه/17865) یکی از علامت‌های محبوبیت نزد خدا، همین است. اگر خوبیِ دیگران را بهتر جواب دادی، خدا هم دوستت دارد، نگذار زنجیر روی گردنت باشد، این زنجیرها تو را پایین می‌کشد.

رسول خدا(ص) می‌فرماید «اگر کسی اهل تشکر از نعمت‌های کوچک نباشد، توانایی تشکر از نعمت‌های بزرگ را هم ندارد؛ مَنْ لَمْ یَشْکُرِ الْقَلِیلَ لَمْ یَشْکُرِ الْکَثِیر» (نزهه‌الناظر/27) و در روایت هست: «کسی که از خدا در کم نترسد در زیاد هم نمی‌ترسد؛ مَنْ لَمْ یَخَفِ اللَّهَ فِی الْقَلِیلِ لَمْ یَخَفْهُ فِی الْکَثِیر» (عیون‌اخبارالرضا(ع)/2/180) اینها یعنی به «جزئیات توجه کن!» صاحبان معرفت به اطرافیان‌شان گفته‌اند که اگر مدتی جزئیات را رعایت کنید، اخلاق‌ و روحیات‌تان تغییر می‌کند.

بعضی‌ها فقط نعمت بزرگ خدا را علامتِ مهربانی خدا می‌بینند! ببینید امام حسین(ع) در دعای عرفه، چقدر نعمات خدا را با جزئیاتش یادآوری می‌کند! اگر دعای عرفه نخوانده بودم شاید هیچ‌وقت این لطف‌های خدا به ذهنم نمی‌رسید! تمام عمر از آنها استفاده می‌کنم ولی با این جزئیاتی که امام حسین(ع) نعمات را یادآوری و تشکر می‌کند، متوجه نبودم.

بعضی‌ها کلاً خوبی‌ها و نعمات را ندیده می‌گیرند! برخی هم آنها را ناشی از شایستگی‌های خودشان می‌دانند، اینها افراد متکبری هستند! درک مهربانی دیگران دل را نرم می‌کند! ‌وقتی دلت نرم شد در ارتباط با پروردگار هم احساس خوبی پیدا می‌کنی. این راه سلوک معنوی است برای دل‌های آماده و بیدار!

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>