۰۲/۰۳/۰۱

اصلاح برداشت‌های ناروا از دین، در رسالت و کلمات امیرالمؤمنین(ع)-ج۲۹

رفراندوم، اسم رمز اتاق فکر جاسوس‌پرور، علیه مشارکت حقیقی مردم!

شناسنامه:

• زمان: 1402/01/31 - سحرهای رمضان
• مکان: شبکۀ ۳ سیما - برنامۀ ماه من
• مناسبت: ماه مبارک مضان
• متن کامل: اینجا
• پروندۀ ویژه این مبحث: اینجا

علیرضا پناهیان در جلسۀ بیست و نهم برنامۀ ماه من:

• دعوت به دین توسط پیامبر اکرم(ص) و آشنایی مردم با دین و تمرین برای دینداری 23 سال طول کشید. اما بعد از رحلت رسول‌خدا(ص) تا همین الان، در حال اصلاح برداشت‌های ناصواب از دین هستیم.

• اهل‌بیت(ع) در این راه دچار مصائب فراوان شدند؛ خصوصاً امیرالمؤمنین(ع) که بر سر این ماجرا نبردها کردند. مسلمان‌ها با تحلیل‌ها و برداشت‌های ناصواب از دین، یا اولیاء خدا را تنها گذاشتند یا تکذیب کردند، یا به قتل رساندند.

• رویّۀ تحریف دین از بی‌حوصلگی مردم برای تفکّر پا می‌گیرد. میل به تفکر نقّاد و خلّاق، یکی از فضائلی است که باید به‌دست آورد. انسان طبیعتاً تمایل به تفکّر عمیق و اساسی ندارد بلکه سطحی‌نگر و ساده‌انگار است و الّا بافضیلت‌ترین عبادت، تفکّر محسوب نمی‌شد. از همین بستر در جهت تحریف دین سوءاستفاده می‌شود.

• راه‌حل جلوگیری از تحریف دین این است که اولاً قدرت تشخیص خودمان را بالا ببریم، ثانیاً ادبیات تبیین دین را هم تغییر بدهیم. الان مسئلۀ شما فقط حفظ عقاید خودتان نیست، شما جهان را تکان داده‌اید؛ تمدن پوشالی مبتنی بر هوای نفس را به مبارزه طلبیده‌اید و تمدن عقلانی دین را به میدان آورده‌اید؛ حالا باید پاسخ سؤالات آنها را بدهید.

• در چنین شرایطی قطعاً این ادبیاتِ رایج در تبلیغ دین، باید تغییر کند و قطعاً منشأ این تغییر هم حوزه است و قطعاً آموزش و پرورش باید این ادبیاتی که الان دارد را تغییر بدهد تا این برداشت‌های ناصواب در ذهن‌ها ایجاد نشود.

• اگر خواستیم ادبیات تبیین دین را تغییر بدهیم، باید این ادبیات جدید، مبتنی بر ادبیات قرآن باشد؛ نرویم یک بخشی را از غرب بگیریم، یک بخشی را هم از شرق بگیریم، و اینها را مخلوط کنیم! همین ادبیات قرآن را باید زنده کرد.

• تا اینجای بحث دربارۀ تحریف‌های دین صحبت کردیم، حالا ببینیم دین تحریف‌نشده و ناب چه ویژگی‌هایی دارد؟ در اینجا حدود ده خصلت از خصلت‌های دین ناب و تحریف‌نشده را بیان می‌کنم. اگر احساس کردیم که دین ما و برداشتی که از دین داریم، این ویژگی‌ها را دارد، می‌شود گفت که دین ما سالم است و الا ما هم دچار آسیب‌های تحریف دین شده‌ایم.

• اولین ویژگی دین ناب این است که به‌شدت عقلانی و تفکری است. اگر احساس کردیم که دین زیاد تفکر نمی‌خواهد یا اگر احساس کردیم جایی از دین عقلانی نیست، باید بدانیم که تلقی ما اشتباه است.

• دوم اینکه دینِ ناب بسیار واقعی و مفید است. حتی اگر خدا و قیامت هم نباشد تمام احکام دین، برای زندگی دنیا مفید است. اگر کسی بخواهد لذت‌مندانه‌تر زندگی کند، باید برنامه‌های دین را اجرا کند.

• سوم اینکه دین بسیار عاطفی و احساس‌برانگیز است. اصلاً کسی خارج از دین مزۀ عشق واقعی و عمیق را نمی‌فهمد. چهارم اینکه دین نسبت به موقعیت‌ها و افراد مختلف به‌شدّت انعطاف‌پذیر است.

• دین از یک جهت، به‌شدّت فردی است و فردیّت ما را تقویت می‌کند، «منِ» شما در مناجات با خدا خیلی شدید می‌شود و اگر دین نباشد انسان خودش را فراموش می‌کند. دین از جهت دیگر به‌شدّت، انسان را اجتماعی می‌کند، در اوج نماز شب هم نمی‌توانی به فکر مردم نباشی، باید حداقل اسم چهل نفر را ببری و برای‌شان دعا کنی.

• دین ناب، همیشه ما را به مسابقه دعوت می‌کند. مثلاً وقتی یکی از زن و شوهر خطا می‌کند، نوبتِ دیگری است که او را ببخشد (کوتاه بیاید) و امتیاز بگیرد. (فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ؛ مائده،48)

• دین ناب، معمّایی و هوشمندانه است و انسان را دائماً وادار به حل معمّا می‌کند. مدام باید از خودمان بپرسیم: غرض خداوند از این امتحان چه بود؟ الآن خدا ما را در چه وضعیتی قرار داده است؟ دین مهارت‌های مختلف از ما می‌خواهد، از مهارت سحرخیزی تا بسیاری از مهارت‌های دیگر. ویژگی دیگر برنامۀ دین، قابل‌جبران بودن است که در هیچ برنامه‌ای در عالم پیدا نمی‌شود.

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>