آدم‌های شکست‌خورده و غمگین غالباً ناله می‌زنند، شِکوه دارند و درد دل می‌کنند! پای حرف‌های‌شان ننشین که نگاه تو را هم به عالم سیاه می‌کنند؛ هر چند با صدایی خوش و نغمۀ زیبا ترانه‌سرایی کنند، تنها صدای شادِ آدم‌های خوش‌بین را بشنو که به جای درد دل، درک خود را از خوشبختی بیان می‌کنند و قدرت می‌دهند.
ما آدم‌ها معمولاً دوست داریم نیازهایمان را برطرف بکنیم ولی اگر نیاز به خدا را در وجودمان احساس کنیم، دوست خواهیم داشت خود این نیاز را بیشتر کنیم. نیاز به خدا هرچقدر برآورده شود بیشتر می‌شود.
دیدن بحران‌های تمدن غرب و پیش‌بینی بحران‌های فزایندۀ بعدی که بن‌بست‌های فراوانی را پیش خواهد آورد شرط مهم برای درک تمدن اسلامی است. کسانی که مرعوب و شیفتۀ مظاهر تمدن غرب هستند از درک و تصور تمدن اسلامی عاجزند.
کارآمدی دین تنها با ایجاد یک تمدن به اثبات می‌رسد. بدون توجه به تمدن‌ساز بودن دین، نمی‌شود تنها با احکام فردی و برخی از احکام اجتماعی به ادارۀ صحیح جامعه پرداخت. تمدن اسلامی نقشۀ نهایی شیوۀ ادارۀ جامعه را در اختیار قرار می‌دهد.
تمدن اسلامی هنوز شکل نگرفته و آنچه در تاریخ به عنوان تمدن اسلامی مشهور است تمدن بخشی از مسلمانان است که بخش‌هایی از دین را اجرا کردند. تمدن اسلامی اگر شکل گرفته بود و برقرار شده بود هیچگاه نابود نمی‌شد، تمام جهان را می‌گرفت و بشر را از ظلم و جهل برای همیشه نجات می‌داد.
یا در اثر مصیبت و گرفتاری به اوج تمنا و خلوص در دعا می‌رسیم، که البته موقت خواهد بود، یا در اثر تفکر عمیق. اگر عمیقاً بتوانیم دربارۀ نیازهای روحی و آخرتی خود به خدا بیندیشیم آنگاه به دعای مخلصانه و تمنای شدید و پایدار خواهیم رسید و مقام محبت را هم درک خواهیم کرد.
وقتی دستانت را برای دعا بالا می‌بری یک دستت برای تشکر بالا باشد و دست دیگرت برای تمنا. تشکر از خدا و راضی بودن به مقدرات الهی شرط اساسی برای استجابت دعاست. بعد از تشکر صمیمانه از نعمات خدا درخواست‌هایت را آغاز کن.
اگر بدانیم برای خودسازی، خدا از ما زیاد توقع ندارد و با کمترین عزم و عمل به کمک ما می‌آید و خود او مسیر را هموار خواهد کرد تا به نتیجه برسیم، هیچگاه اهتمام و اقدام به خودسازی را عقب نخواهیم انداخت و هیچ فرصتی را از دست نخواهیم داد.
اگر به دنبال این هستیم که فرصت و فراغتی پیدا کنیم تا به اصلاح خود بپردازیم، احتمالاً این فرصت هرگز پدید نیاید. هر عزم و برنامه‌ای برای خودسازی داریم، باید در متن همین زندگی و در میان همۀ گرفتاری‌ها آغاز کنیم.
آزارهایی که از دیگران می‌بینیم مهمترین فایده‌اش باید این باشد که با لمس بدی‌های دیگران، عیب‌ها و نقص‌های خودمان را بهتر بشناسیم و برطرف کنیم.
امیرالمومنین(ع) فرمودند اگر در عید غدیر یک نفر را غذا بدهی مثل آن است که یک میلیون پیامبر را غذا داده ای! چرا وقتی از یک راننده تاکسی در مکه پرسیدم غدیر را میشناسی؟ او میگوید "نه". این‌ها تقصیر کیست؟ چرا در عید غدیر غذا ندادید؟ چرا عاشورا را به پا داشتید ولی غدیر را پاس نداشتید؟
یکی از ویژگی‌های خاص دعای عرفه این است که بیش از ادعیه دیگر دعای شکر است. به بخش‌هایی از شکر می‌پردازند که کمتر کسی به آن توجه می‌کند. ایشان نعمت‌های الهی که قبل از تولد و نعمت های شخصی، جسمی و فکری را بیان می‌کند تصور عمومی از دعا شکایت کردن است و اگر کسی بخواهد این تصور را کنار بگذارند، می‌تواند در دعای عرفه تمرین شکر کند. و می‌توان شخصیت اباعبد الله(ع) را در دعای عرفه شناخت که حضرت چقدر روحیه شاکرانه داشتند.
عجیب این است که ترس از خدا مضطرب‌کننده نیست مانند اینکه پشیمانی از گناه و مناجات با خدا، هرچند با اشک و آه فراوان باشد افسرده‌کننده نیست. همانطور که شادی در دوری از خدا هیچگاه عمیق و ماندگار نیست و آرامش بدون تکیه به خدا و توکل به او هیچوقت واقعی و پایدار نمی‌تواند باشد.
آیه یعنی نشانه و قرآن کتاب نشانه‌هاست. باید به دنبال نشانه‌های قرآن بروی ببینی کجا را نشان می‌دهد. اگر فقط در تماشای تابلوی نشانه‌ها باقی بمانی، تنها در الفاظ قرآن متوقف شده‌ای و به باطن آن راه پیدا نکرده‌ای
نگران نگاه خدا به خود باش تا نگرانی از نگاه دیگران اسیرت نکند. مشکل خود را رسیدن به رضای خود قرار بده تا بسیاری از مشکلاتت برطرف شود.
منفی‌بافی کار آدم‌های حقیر است. انسان‌های بزرگ مثبت‌نگرند و هیچگاه انرژی خود را با منفی‌بافی از دست نمی‌دهند. منفی‌نگری موجب نابودی ایمان است.
کلمات ما در و دیواری هستند که در اطراف خود می‌سازیم و تا ابد خود را در آن محصور می‌کنیم. حرف‌های ما گاهی سقفی هستند که بالای سر خود می‌سازیم، سقفی که هر لحظه ممکن است بر سر ما فرود آید. گاهی با حرف‌هایمان در اطراف خود باغ و بوستان درست می‌کنیم و خود و دیگران در آن باغ‌ها تفرّج می‌کنیم.
ترس از دشمن انسان را از دشمنی‌هایش مصون نمی‌کند و به انسان امنیت نمی‌دهد. ترس از هرکسی که ما را دوست ندارد موجب غارت منافع ما می‌شود. تنها ترس شایسته، ترس از کسی است که تو را دوست دارد و او خداوند مهربان و مقتدر است که هر چه بیشتر از تو می‌ترسی بیشتر از تو حمایت می‌کند.
یک معادلۀ عجیب در عالَم هست که باید آن را فهمید؛ ترس از خدا موجب شجاعت در برابر غیرخدا می‌شود و نترسیدن از خدا موجب ترسو شدن در برابر غیرخدا می‌گردد. البته ممکن است بعضی‌ها هم در مقابل خدا نترس باشند و نافرمانی کنند و هم در برابر مردم شجاع باشند ولی این شجاعت موقتی و موردی است.
