ما آنقدر که به رحمت خدا نیازمندیم به آن اعتقاد نداریم؛ و آنقدر که تمنا داریم خدا با ما مهربان باشد؛ خدا را مهربان نمی‌دانیم. شاید به همین دلیل کمتر به دعا و مناجات می‌پردازیم. چون درخواست مهربانی از کسی که مهربان نیست انسان را خسته می‌کند. گناه و شیطان باعث یأس ما از رحمت خدا هستند.
تا وقتی ما به دنبال خوشحال شدن و راضی کردن خودمان باشیم، هیچگاه به رضایت و خوشحالی عمیق نخواهیم رسید. اما اگر بنا بر این بگذاریم که دیگران را خوشحال کنیم، آنگاه خوشحال‌تر خواهیم بود. خوشحالی و رضایت انسان وقتی به حد نهایت می‌رسد که هر لحظه به دنبال رضایت و خوشحال کردن خدا باشد.
زندگی مسافرتی در حال بازگشت است. شبیه مسافرت‌هایی نیست که رفت و برگشت دارد. از همان اول، حرکت برای بازگشتن آغاز می‌شود. آغاز زندگی از بیرون شهری است که از آن شده‌ایم و به سوی آن بر می‌گردیم. ما آن شهر را ندیده‌ایم و الا شاید از آن خارج نمی‌شدیم و یا با شتاب به سوی آن باز می‌‌گشتیم.
دعا یعنی تکرار حرف‌های خوب و بیان آرزوهای بلند در محضر خدا. حیف است در خانۀ خدای با عظمت، حرف‌های کوچک بزنیم. دعاهای بزرگ، ما را همنشین خدا می کند.
آدم‌های شکست‌خورده و غمگین غالباً ناله می‌زنند، شِکوه دارند و درد دل می‌کنند! پای حرف‌های‌شان ننشین که نگاه تو را هم به عالم سیاه می‌کنند؛ هر چند با صدایی خوش و نغمۀ زیبا ترانه‌سرایی کنند، تنها صدای شادِ آدم‌های خوش‌بین را بشنو که به جای درد دل، درک خود را از خوشبختی بیان می‌کنند و قدرت می‌دهند.
ما آدم‌ها معمولاً دوست داریم نیازهایمان را برطرف بکنیم ولی اگر نیاز به خدا را در وجودمان احساس کنیم، دوست خواهیم داشت خود این نیاز را بیشتر کنیم. نیاز به خدا هرچقدر برآورده شود بیشتر می‌شود.
دیدن بحران‌های تمدن غرب و پیش‌بینی بحران‌های فزایندۀ بعدی که بن‌بست‌های فراوانی را پیش خواهد آورد شرط مهم برای درک تمدن اسلامی است. کسانی که مرعوب و شیفتۀ مظاهر تمدن غرب هستند از درک و تصور تمدن اسلامی عاجزند.
کارآمدی دین تنها با ایجاد یک تمدن به اثبات می‌رسد. بدون توجه به تمدن‌ساز بودن دین، نمی‌شود تنها با احکام فردی و برخی از احکام اجتماعی به ادارۀ صحیح جامعه پرداخت. تمدن اسلامی نقشۀ نهایی شیوۀ ادارۀ جامعه را در اختیار قرار می‌دهد.
تمدن اسلامی هنوز شکل نگرفته و آنچه در تاریخ به عنوان تمدن اسلامی مشهور است تمدن بخشی از مسلمانان است که بخش‌هایی از دین را اجرا کردند. تمدن اسلامی اگر شکل گرفته بود و برقرار شده بود هیچگاه نابود نمی‌شد، تمام جهان را می‌گرفت و بشر را از ظلم و جهل برای همیشه نجات می‌داد.
یا در اثر مصیبت و گرفتاری به اوج تمنا و خلوص در دعا می‌رسیم، که البته موقت خواهد بود، یا در اثر تفکر عمیق. اگر عمیقاً بتوانیم دربارۀ نیازهای روحی و آخرتی خود به خدا بیندیشیم آنگاه به دعای مخلصانه و تمنای شدید و پایدار خواهیم رسید و مقام محبت را هم درک خواهیم کرد.
